H4ZenG. Ethische vragen betreffende de zorg Flashcards
zorg is de …
menselijke respons op de noden die we bij andere opmerken
zorg is iets dat…
we doen en iets dat we uitbouwen
is zorg automatisme
nee
Welke visie op moraliteit bekritiseert Jonathan Glover in de filosofiegeschiedenis?
Het feit dat mensen gedreven worden
door eigenbelang, en dat rekening houden met anderen ook daardoor is ingegeven (als ik iets goed doe voor iemand anders, doe ik dat omdat ik daar zelf ook voordeel van heb, bijvoorbeeld omdat dan anderen ook vriendelijker voor mij zijn, mij niet vermoorden of bestelen, etc…).
Hoe beargumenteert Glover het feit dat eigenbelang niet altijd de drijfveer is achter moraliteit en ethische keuzes
Volgens Glover hebben mensen van nature bepaalde morele neigingen die hen helpen om niet alleen vanuit eigenbelang te handelen. Deze “moral resources” zijn als het ware ingebouwde eigenschappen die mensen stimuleren om rekening te houden met anderen, ook als dat niet direct in hun eigen voordeel is.
Deze morele bronnen werken als een soort innerlijke tegenkracht tegen puur egoïstisch gedrag. Ze zorgen ervoor dat mensen bijvoorbeeld medeleven tonen, elkaar helpen, of zich schuldig voelen na onethisch gedrag. En dit gebeurt vaak automatisch en instinctief, zonder dat iemand eerst moet nadenken over wat “juist” of “ethisch” is.
Wat zijn moral resources
- Morele neigingen die mensen van nature hebben om hen te helpen om niet alleen vanuit eigenbelang te handelen.
- Ingebouwde eigenschappen die mensen stimuleren om rekening te houden met anderen, ook als dat niet direct in hun eigen voordeel is.
wanneer voelen we die moral resources
(mis)match tussen wat er gebeurt en onze morele identiteit (wat we als goed/juist beschouwen)
wanneer voelen we die moral resources concreet
- wanneer je geraakt wordt door iets goeds of moois (crowdfunding)
- wanneer we verontwaardigd zijn (protest door stakingen)
- wanneer we meeleven met wereldconflicten (Gaza, Oekraïne)
zorg als voorziening
infrastructuur, organisatie, en systemen die ervoor zorgen dat zorg toegankelijk is voor mensen die het nodig hebben.
kenmerken van zorg als voorziening
- ziekenhuizen
- thuiszorgorganisaties
- verzekeringen
zorg als praktijk
persoonlijke en interactieve uitvoering van zorg in de dagelijkse handelingen
kenmerken van zorg als praktijk
- unieke doelstellingen
- draait om empathie, aandacht, en responsiviteit in het moment
4 fasen zorg
- Caring about: zorgnood erkennen
- Taking care of: zorg regelen
- Care-giving: zorg verlenen
- Care-receiving: zorg ontvangen
vaardigheid voor caring about
opmerkzaamheid
vaardigheid voor taking care of
Verantwoordelijkheid
vaardigheid voor care-giving
Competentie
vaardigheid voor care-receiving
responsiviteit
economische waarde
Waarde afhankelijk van vraag en aanbod en varieert op basis wat mensen bereid zijn ervoor te betalen
kenmerken economische waarde
- meetbaar
- variabel
- afhankelijk van de context
inherente waarde
Intrinsieke waarde van iets, onafhankelijk van externe factoren. De waarde van iets opzich ongeacht hoe het economisch wordt gewaardeerd.
kenmerken inherente waarde
- Subjectief
- moeilijk meetbaar
- gaat over de exclusiviteit van elke individuele mens
Value-based care
Concept waarbij de waarde van zorg niet alleen wordt gemeten in termen van klinische uitkomsten (verlenging van de levensduur/verkleinen tumor) maar waarin ook rekening wordt gehouden met de levenskwaliteit en de wensen van de patiënt.
doel Value-based care
zorg leveren die niet alleen effectief is, maar ook aansluit bij wat patiënten als waardevol ervaren.
Hoe meet je gezondheidswinst vanuit een biomedisch perspectief
In termen van klinische eindpunten
- Hoe veel de tumor verkleint
- Hoe veel langer iemand nog leeft
–> meer focus op uitkomst dan op proces
wat is kritiek op gezondheidswinst meten vanuit biomedisch perspectief
Is wel een meerwaarde? Is het geen al te reductionistisch beeld van meerwaarde?
hoe kan je kijken of een zorg/behandeling het waard is voor een patiënt vanuit PCC
Wat de patiënt echt wil, en welke
behandelingen (die dan wel voldoende ‘value’ geven) hiertoe voor deze patiënt kunnen bijdragen.
wat is zorg volgens het aristotelisch idee van geneste doelen?
Een praktijk die gericht is op het onderhouden, voortzetten of repareren van de wereld.
wat is geen zorg volgens het aristotelisch idee van geneste doelen?
Praktijken die gericht zijn op het nastreven van:
- plezier
- vernietiging
caring about
- Erkennen dat zorg noodzakelijk is
- Een behoefte herkennen en inschatten of aan deze behoefte voldaan moet worden
- Bewust zijn van de zorgnood van anderen
- Empathie speelt rol
taking care of
- Plannen maken en middelen mobiliseren om een behoefte te vervullen
- handelen om de onvervulde behoefte aan te pakken
- verantwoordelijkheid op zich nemen
care-giving
- direct vervullen van de behoeften waar zorg voor nodig is
- Omvat fysieke arbeid
is geld geven een vorm van care-giving?
Nee, het stelt een ander in staat om zijn noodzakelijke behoeften zelf te vervullen. Het is eerder een vorm van taking care of.
Care-receiving
- Erkennen dat de zorgontvanger reageert op de gegeven zorg
- Manier om te weten of de zorgbehoeften vervuld zijn
kan zorg willekeurig uitgevoerd worden
nee, het is een praktijk die naar een specifiek doel toe werkt
zorg als een vorm van praktische rationaliteit
zorg is niet enkel een kwestie van goedbedoelde intenties maar het vraagt ook om het maken van redelijke, bewuste en doordachte beslissingen.
zorg als universeel aspect
Alle mensen hebben behoeften waarbij anderen hen moeten helpen
op welk vlak is zorg geen universeel aspect
op vlak van specifieke behoeften
