Zbigniew Herbert - Dlaczego klasycy Flashcards
Zbigniew Herbert - Dlaczego klasycy
I
w księdze czwartej Wojny Peloponeskiej
Tukidydes opowiada dzieje swej nieudanej wyprawy
pośród długich mów wodzów
bitew oblężeń zarazy
gęstej sieci intryg
dyplomatycznych zabiegów
epizod ten jest jak szpilka
w lesie
kolonia ateńska Amfipolis
wpadła w ręce Brazydasa
ponieważ Tukidydes spóźnił się z odsieczą
zapłacił za to rodzinnemu miastu
dozgonnym wygnaniem
exulowie wszystkich czasów
wiedzą jaka to cena
2
generałowie ostatnich wojen
jeśli zdarzy się podobna afera
skomlą na kolanach przed potomnością
zachwalają swoje bohaterstwo
i niewinność
oskarżają podwładnych
zawistnych kolegów
nieprzyjazne wiatry
Tucydydes mówi tylko
że miał siedem okrętów
była zima
i płynął szybko
3
jeśli tematem sztuki
będzie dzbanek rozbity
mała rozbita dusza
z wielkim żalem nad sobą
to co po nas zostanie
będzie jak płacz kochanków
w małym brudnym hotelu
kiedy świtają tapety
Klasycyzm
Kierunek w literaturze i sztuce nawiązujący do wzorców antycznych; ze-spół cech sztuki uporząd-kowanej pod względem artystycznym (cech takich, jak: harmonia, ład, pro-porcjonalność, symetria); postawa charakteryzująca się wiarą w nadrzędne znaczenie norm etycznych.
CREDO ARTYSTY
Dlaczego klasycy to jeden z najbardziej znanych utworów Herberta - manifest artystyczny, w którym autor wyjaśnia, dlaczego klasyczny model sztuki i kultury jest mu najbliższy. Kla-sycyzm Herberta to nie tylko kwestia oszczędnych środków wyrazu, lecz także wyboru odpowiedniego tematu wiersza. Jego utwory poetyckie, mimo że mają nieregularną budo wę i łamią zasadę decorum - na przykład przez łączenie patosu z ironią lub żartem - zawsze respektują ducha poezji klasycznej: prymat refleksji intelektualnej nad emocjami, szacunek dia umiaru i harmonii. Dla Herberta klasycyzm to przede wszystkim kodeks reguł etycznych i estetycznych, źródło inspiracji oraz nieustanny dialog z bogatą tradycją literacką i filo-zoficzną starożytności.
SPRAWA TUKIDYDESA
Tukidydes był historykiem ateńskim żyjącym w V w. p.n.e.; brał czynny udział w wojnie pe-loponeskiej jako strateg. Wezwany na pomoc przez dowódcę obrony miasta Amfipolis, nie zdołał przybyć na czas, a miasto dostało się w ręce wrogów. Oskarżono wówczas Tukidydesa o zdradę i wytoczono mu proces, na którym oskarżony się nie zjawił. Wówczas został skazany przez zgromadzenie ludowe na wygnanie i konfiskatę majątku. W rezultacie przez 20 lat żył na wygnaniu. Starożytny historyk jest autorem wiekopomnego dzieła - Wojny peloponeskiej. Sta ło się ono dla potomnych ważnym źródłem wiedzy historycznej. Co ciekawe, Tukidydes, pisząc je, nie uległ pokusie, by uwypuklić swój udział w opisywanych wydarzeniach, tym bardziej że został niesprawiedliwie ukarany i wygnany z kraju. W opisie wojny zachował odpowiednie pro porcje i obiektywizm, powściągnął swoje emocje, zachował dystans wobec własnej historii-I właśnie za to został doceniony jako historyk. Sławę przyniósł mu bowiem rzetelny przekaz historyczny i szacunek dla prawdy, a nie udział w wydarzeniu czy własne poczucie krzywdy
CO POWINNO BYĆ TEMATEM SZTUKI?
Wiersz Dlaczego klasycy jest podzielony na trzy części. Pierwsza część to opis niewielkiego fragmentu Wojny peloponeskiej, przypominający notatkę lub streszczenie. W drugiej części utworu osoba mówiąca odwołuje się do współczesności. Konfrontacja tych dwóch perspek-tyw czasowych tworzy kontrast, dysonans budujący napięcie. Wreszcie trzecia część stanowi podsumowanie - autor mówi w niej, co powinno być przedmiotem sztuki we współczesnym świecie. Zdaniem Herberta temat sztuki powinien być przede wszystkim uniwersalny - czy-telny nie tylko dla obecnych, lecz także przyszłych pokoleń, oraz mający obiektywne zna-czenie, odpowiednią rangę, ważne przesłanie. Dlatego w utworach poety nie znajdziemy subiektywnych, intymnych, emocjonalnych wyznań dyktowanych potrzebą chwili. Herbert próbuje pojąć i opisać świat, spoglądając na niego z ogólnej, ponadczasowej perspektywy
