Rozmowa z kamieniem — Wisława Szymborska Flashcards
Rozmowa z kamieniem — Wisława Szymborska
Pukam do drzwi kamienia.
- To ja, wpuść mnie.
Chcę wejść do twojego wnętrza,
Rozejrzeć się dokoła,
Nabrać ciebie jak tchu.
- Odejdź - mówi kamień -
jestem szczelnie zamknięty.
Nawet rozbite na części
Będziemy szczelnie zamknięte.
Nawet starte na piasek
Nie wpuścimy nikogo.
Pukam do drzwi kamienia.
- To ja, wpuść mnie.
przychodzę z ciekawości czystej.
Życie jest dla niej jedyna okazją.
Zamierzam przejść się po twoim placu,
A potem jeszcze zwiedzić liść i kroplę wody.
Niewiele czasu na to wszystko mam.
Moja śmiertelność powinna cię wzruszyć.
- Jestem z kamienia - mówi kamień -
i z konieczności muszę zachować powagę.
Odejdź stąd.
Nie mam mięśni śmiechu.
Pukam do drzwi kamienia.
- To ja, wpuść mnie.
Słyszałam, że są w tobie wielkie puste sale,
Nie oglądane, piękne nadaremnie,
Głuche, bez echa czyichkolwiek kroków.
Przyznaj, że sam niedużo o tym wiesz.
- wielkie i puste sale - mówi kamień-
ale w nich miejsca nie ma.
Piękne, być może, ale poza gustem
Twoich ubogich zmysłów.
Możesz mnie poznać, nie zaznasz mnie nigdy.
Całą powierzchnią zwracam się ku tobie,
A całym wnętrzem leżę odwrócony.
Pukam do drzwi kamienia.
- To ja, wpuść mnie.
Nie szukam w tobie przytułku na wieczność.
Nie jestem nieszczęśliwa.
Nie jestem bezdomna.
Mój świat jest wart powrotu.
Wejdę i wyjdę z pustymi rękami.
A na dowód, że byłam prawdziwie obecna,
Nie przedstawię niczego prócz słów,
Którym nikt nie da wiary.
- nie wejdziesz - mówi kamień -
brak ci zmysłu udziału.
Żaden zmysł nie zastąpi ci zmysłu udziału.
Nawet wzrok wyostrzony aż do wszechwidzenia
Nie przyda ci się na nic bez zmysłu udziału.
Nie wejdziesz, masz zaledwie zamysł tego zmysłu,
Ledwie jego zawiązek, wyobraźnię.
Pukam do drzwi kamienia.
- To ja, wpuść mnie.
Nie mogę czekać dwóch tysięcy wieków
Na wejście pod twój dach.
- Jeżeli mi nie wierzysz - mówi kamień -
zwróć się do liścia, powie to, co ja.
Do kropli wody, powie to, co liść.
Na koniec spytaj włosa z własnej głowy.
Śmiech mnie rozpiera, śmiech, olbrzymi śmiech,
Którym śmiać się nie umiem.
Pukam do drzwi kamienia.
- To ja, wpuść mnie.
- Nie mam drzwi - mówi kamień. źródło: https://poezja.org/wz/Wislawa_Szymborska/117/Rozmowa_z_kamieniem
CHARAKTERYSTYKA POEZJI SZYMBORSKIEJ
TEMATY I MOTYWY
W tomie. Sól z 1962 r., w którym ukazał się wiersz Rozmowa z kamieniem, ujawniły się ce-chy charakterystyczne całej późniejszej twórczości noblistki: refleksyjność, intelektualizm, hu manizm. Szymborska jest wnikliwą obserwatorką świata. Często przedstawia człowieka w relacji z historią i czasem. Pisze o nieoczywistości i paradoksalności istnienia. Różne elementy świata nieożywionego stają się dla niej inspiracją do rozważań filozoficznych. Jej wiersze cechują głęboki humanizm i umiejętność stawiania pytań o rzeczy najistotniejsze: o miejsce człowieka w świecie, jego ograniczenia i obowiązki wobec natury.
CHARAKTERYSTYKA POEZJI SZYMBORSKIEJ - JĘZYK I FORMA
Twórczość Wisławy Szymborskiej to poezja intelektualna. Dialog, który autorka podejmuje z kulturą i światem, wymaga więc podporządkowania tekstu określonym wymogom formal-nym. Dlatego jest to poezja precyzyjnego i wyrafino-wanego języka, który cechują: porządek, zdaniowość, koncept, ironia i zaskakujące puenty. Poetka nie stroni od paradoksu, humoru, parodii. W swoich wierszach zawsze zachowuje dystans i powściągliwość - unika wielkich słów, wizyjności, wpływania na czytelnika po-przez kreowanie nastroju, posługuje się oszczędnym językiem, bez patosu czy zbędnych emocji.
Cechy poezji Wisławy Szymborskiej:
intelektualizm:
ironia i dystans do świata,
sceptycyzm;
humor, żart, parodia;
koncept i puenta:
oszczędny język.
MOTYW KΑΜΙΕΝΙΑ
Kamień to ważny symbol kulturowy i religijny. Można go odnaleźć w wielu mitach, legen-dach czy baśniach. Niesie za sobą zarówno pozytywne konotacje (jest symbolem potęgi i mądrości), jak i negatywne (związane ze zniszczeniem, śmiercią i karą). Metafizyczna i religijna symbolika kamienia jest obecna w wielu fragmentach Biblii (to m.in. kamienne tablice z dziesięcioma przykazaniami Bożymi czy skała, opoka, na której św. Piotr miał wybudować Kościół). W mitologii greckiej Syzyf nieustannie wtacza na górę głaz będący symbolem jego losu i ciężkiej, niekończącej się pracy. W języku funkcjonują związki frazeologiczne świadczące o bogatych odniesieniach kulturowych tego symbolu. Kamień węgielny oznacza podstawę. trwały fundament, a kamień filozoficzny - symbol dążeń człowieka do tego, co nieosiągalne
Synekdocha
Środek stylistyczny polega-jący na zastąpieniu nazwy ogólnej bardziej szczegóło-wą, węższą lub odwrotnie (część zastępuje całość lub całość część). Zwraca uwagę na szczegół lub podkreśla znaczenie rzeczy ogólnych. Np. liść opadł z jesiennego drzewa (jeden liść zamiast liści w ogóle).
ROZMOWA Z NATURĄ
Rozmowa z kamieniem jest poetyckim dialogiem między człowiekiern, ogarniętym potrzebą poznawczą, a kamieniem - symbolem świata przyrody nieożywionej. Podmiot liryczny, na wzór bohaterów romantycznych, próbuje przeniknąć tajemnice natury, która ze swej strony broni do nich dostępu. Wiersz ukazuje determinację człowieka i równocześnie jego słabość. Podmiot liryczny konsekwentnie puka do drzwi kamienia, ale niezmienna, trwała i niewzruszona natura drwi z człowieka, który w świecie przyrody jest intruzem i uzurpatorem
