Miniatura średniowieczna - Wisława Szymborska Flashcards
Miniatura średniowieczna - Wisława Szymborska
Po najzieleńszym wzgórzu,
najkonniejszym orszakiem,
w płaszczach najjedwabniejszych.
Do zamku o siedmiu wieżach,
z których każda najwyższa.
Na przedzie xiążę
najpochlebniej niebrzuchaty,
przy xiążęciu xiężna pani
cudnie młoda, młodziusieńka.
Za nimi kilka dwórek
jak malowanie zaiste
i paź najpacholętszy,
a na ramieniu pazia
coś nad wyraz małpiego
z przenajśmieszniejszym pyszczkiem
i ogonkiem.
Zaraz potem trzej rycerze,
a kazdy się dwoi, troi,
i jak który z miną gęstą
prędko inny z miną tęgą,
a jak pod kim rumak gniady,
to najgniadszy moiściewy,
a wszystkie kopytkami jakoby muskając
stokrotki najprzydrożniejsze.
Kto zasię smutny, strudzony,
z dziurą na łokciu i z zezem,
tego najwyraźniej brak.
Najżadniejszej też kwestii
mieszczańskiej czy kmiecej
pod najlazurowszym niebem.
Szubieniczki nawet tyciej
dla najsokolszego oka
i nic nie rzuca cienia wątpliwości.
Tak sobie przemile jadą
w tym realiźmie najfeudalniejszym.
Onże wszelako dbał o równowagę:
piekło dla nich szykował na drugim obrazku.
Och, to sie rozumiało
arcysamo przez się.
ŚREDNIOWIECZNA MINIATURA
Miniatura to obraz o niewielkim formacie, malowany m.in. na pergaminie, porcelanie czy kości słoniowej. W średniowieczu miniatury stanowiły bądź osobne dzieła, bądź też misterne ilu-stracje lub inicjały w spisywanych ręcznie księgach. Tak samo jak skrybowie, twórcy miniatur pozostawali anonimowi. Tematem swoich dzieł często czynili życie codzienne, przedstawiali różnorodne scenki rodzajowe. Sztuka średniowieczna miała charakter dydaktyczny i pa-renetyczny, a zatem kształtowała pożądane postawy oraz prezentowała wzorce osobowe - króla, rycerza lub świętego. Respektowała równocześnie panujący w średniowieczu system feudalny, w którym na szczycie drabiny społecznej znajdowali się władcy, książęta, kapłani I rycerze, a na najniższych jej szczeblach-mieszczanie i chłopi.
SCEPTYCYZM WOBEC SCHEMATÓW MYŚLOWYCH
W wierszu Miniatura średniowieczna Szymborska podejmuje dyskurs z historią, historią sztuki i tradycją. Wyraża w nim filozoficzny sceptycyzm wobec utrwalonych przekazów hi storycznych, prostych klasyfikacji i schematów, które budują nasz stereotypowy obraz świata. Swoją obserwację dzieła sztuki - tytułowej miniatury- autorka wzbogaca o namysł etyczny. W rozważaniach nad historią i kulturą szczególnie ważny staje się dla poetki aspekt moralny. Można to dostrzec również w wierszu Parada wojskowa, gdzie pokojowa defilada staje s w istocie demonstracją siły i symbolem wojennej zagłady.
OPIS CZY OCENA?
Miniatura średniowieczna to przykład liryki pośredniej - podmiot liryczny nie wyraża swoich myśli i uczuć wprost, tylko za pośrednictwem przedstawionej sceny. Osoba mówiąca opisuje średniowieczne dzieło sztuki, na którym ukazano książęcy orszak zmierzający do zamku. Mimo że podmiot liryczny nie ujawnia się w wierszu, to poznajemy jego stosunek do opisywa-nej rzeczywistości. Zostaje on wyrażony za pomocą humoru, ironii, parodii. Wiersz nie jest wyłącznie dyskursem z tradycją średniowiecza. Należy go odczytywać w szerszym kontekście: sztuki socrealistycznej czy w ogóle sztuki zideologizowanej, poddanej cenzurze.
