W Weronie - Cyprian Kamil Norwid Flashcards
Cyprian Kamil Norwid W Weronie
Nad Capuletich i Montekich domem
Spłukane deszczem, poruszone gromem
Łagodne oko błękitu
Patrzy na gruzy nieprzyjaznych grodów,
Na wywrócone bramy do ogrodów
I gwiazdę zrzuca ze szczytu.
Cyprysy mówią, że to dla Juliety
I dla Romea łza ta z nad planety
Spada i w groby przecieka;
A ludzie mówią, i mówią uczenie,
Że to nie łzy są, ale że kamienie,
I że nikt na nie nie czeka
Analiza i interpretacja
Kto mówi? Podmiot liryczny nie jest sprecyzowany, možna o nim powiedzieć, że jest wrażliwym obser watorem.
►
Do kogo? Odbiorca nie jest skonkretyzowany, może być nim każdy człowiek.
•
Co? Podmiot liryczny ukazuje dwa odmienne stanowiska wobec zjawiska spadającej gwiazdy. Pierwsze
- nich reprezentują ludzie, drugie cyprysy.
▸ kak Poeta spogląda z dystansem na otaczający go świat, nie ujawnia swojego zdania oraz wprost nie opowiada się za żadnym z przedstawionych stanowisk. Jest ukryty poza światem przedstawionym (liryka pośrednia).
W pierwszym wersie utworu Cyprian Kamil Norwid przywołuje nazwiska dwóch skłóconych arystokra- tycznych rodów zamieszkujących niegdyś Weronę: Nad Kapuletich i Montekich domem.
Z utworu Szekspira wiemy, że Julia i Romeo, przedstawiciele zwaśnionych rodzin, spotkali się na balu wydawanym przez rodziców dziewczyny, zakochali się w sobie miłością tak wielką, iż przezwyciężyła ona wszelkie przeszkody, doprowadziła do potajemnego ślubu młodych oraz, w rezultacie nieporozumienia, zakończyła się samobójczą śmiercią obojga.
Następnie poeta ukazuje obraz zniszczeń dokonanych przez upływ czasu oraz ludzkie zapomnienie rozwalone bramy, przywołuje obraz grobowca kochanków tuż po burzy: spłukane deszczem, poruszone gromem. Materialne ślady życia ludzkiego są przemijające. Wyrażeniem kluczowym, a zarazem symbo lem w wierszu jest epitet metaforyczny lagodne oko błękitu, który odczytać należy jako światło, słońce, Boga, miłość lub współczującą naturę. Oko błękitu zrzuca ze swej wysokości gwiazdę przenikającą w głąb grobu.
W trzeciej i czwartej strofie podmiot liryczny ukazuje dwa przeciwstawne stanowiska wobec tego faktu. Upersonifikowane cyprysy twierdzą, iż gwiazda jest łzą opłakującą i współczującą kochankom z Werony. Jest to postawa romantyczna, kierująca się uczuciami i wynikająca z wierzeń ludowych (gwiazda jako łza anioła).
Inne stanowisko reprezentują ludzie, którzy mówią uczenie, że gwiazda jest meteorytem, zwykłym kamieniem, nieoczekiwanym przez nikogo, który przypadkiem spadł na ziemię. Jest to postawa racjo- nalistyczna, której brakuje zaangażowania emocjonalnego w ludzki dramat.
Podmiot liryczny pozornie nie opowiada się po żadnej ze stron. Jednak zdanie A ludzie mówią podkreśla jego dystans do ich opinii; sformułowanie mówią uczenie ma nawet wydźwięk ironiczny. Z kolei słowa łagodne oraz gwiazdę zrzuca są dodatnio nacechowane emocjonalnie i pozwalają na stwier dzenie, iż identyfikuje się on z postawą, jaką przyjęła przyroda. Przenika ją wiara, że miłość jest uczuciem wiecznym i niezniszczalnym, pozostającym pod opieką Boga (oko błękitu).
WŁOSKIE WIERSZE NORWIDA
Początkowe lata emigracji poeta spędził głównie we Włoszech. Mieszkał w tym kraju, z krót-kimi przerwami, od 1843 do końca 1848 r. Italia zachwyciła Norwida nie tylko łagodnym połu-dniowym klimatem i wspaniałą przyrodą, lecz także bogactwem kultury. Poeta uważał Włochy za swoiste centrum świata. Podczas licznych podróży po Italii odwiedził m.in. Weronę, w której znajdują się symboliczne groby Romea i Julii. Epizod ten stał się dla Norwida inspiracją do napisania jednego z jego najbardziej znanych włoskich wierszy - W Weronie. Utwór ten zdobył popularność jeszcze za życia twórcy. Należy do niewielu, które Norwidowi udało się wydać drukiem. Po raz pierwszy został opublikowany już w 1854 r.
ROMANTYCZNY KONFLIKT UCZUĆ I ROZUMU
Poeta wykorzystał w wierszu aluzję literacką, aby zająć stanowisko w fundamentalnym dla romantyków sporze światopoglądowym dotyczącym relacji ducha i materii, uczuć i rozumu. W tym celu Norwid przedstawił, jaki stosunek do tragicznej miłości Romea i Julii ma natura, a jaki - współcześni mu ludzie. Temu zestawieniu towarzyszy w wierszu refleksja nad nietrwa-łością i przemijalnością wytworów kultury materialnej (rozwalone bramy do ogrodów) oraz śladów ludzkich spraw i działań (gruzy nieprzyjaznych grodów).
SIŁA PROSTOTY I MILCZENIA
W utworze Norwida zwraca uwagę nietypowa dla liryki romantycznej prostota i oszczędność środków wyrazu. Można w nim dostrzec powściągliwość podmiotu mówiącego w okazywaniu emocji, skrótowość wypowiedzi, a także styl kojarzący się z prozą. Poeta wykorzystuje w wier-szu charakterystyczne dla swojej twórczości przemilczenia. W liryku W Weronie szczególną rolę odgrywają pauzy - zasugerowane czytelnikowi w formie myślników - które wskazują miejsca zawieszenia głosu.
Aluzja literacka
Świadome nawiązanie w utworze do innego dzieła literackiego, odwołujące się do wiedzy i dociekliwości czytelnika. Wzbogaca ono sens utworu, nawiązuje dialog z przywoływanym dziełem i często ukazuje je w nowym świetle.
Geneza
Na początku emigracji poeta mieszkał we Wło szech, które zachwyciły go m.in. bogactwem kul-tury. Podczas licznych podróży po Italii Norwid odwiedził Weronę, gdzie znajdują się symboliczne
groby Romea i Julii. Ten epizod stał się dla Nor wida inspiracją do napisania jednego z jego naj bardziej znanych wierszy-W Weronie. Utwór został opublikowany w 1854 г.
Kompozycja i styl
W utworze Norwida zwraca uwagę nietypowa dla liryki romantycznej prostota i oszczędność środków wyrazu. Można dostrzec powściągliwość podmiotu mówiącego w wyrażaniu emocji, skrótowość wy powiedzi, a także styl kojarzący się z prozą. Poeta
wykorzystuje w liryku charakterystyczne dla swojej twórczości przemilczenia. Szczególną rolę odgry-wają pauzy-zasugerowane czytelnikowi w formie myślników które wskazują miejsca zawieszenia głosu.
Konflikt uczuć i rozumu
Poeta wykorzystuje w wierszu nawiązanie do tra-gedii Williama Szekspira, aby zająć stanowisko w fundamentalnym dla romantyków sporze filo-zoficznym dotyczącym relacji ducha i materii. uczuć i rozumu. W tym celu Norwid przedstawia, jaki stosunek do tragicznej miłości Romea i Julii ma natura, a jaki współcześni mu ludzie. Temu zestawieniu towarzyszy refleksja nad nietrwałością i przemijalnością wytworów kultury materialnej (rozwalone bramy do ogrodów) oraz śladów ludz kich spraw i działań (gruzy nieprzyjaznych grodów).
