Brama - Tadeusz Różewicz Flashcards
Brama - Tadeusz Różewicz
Lascaite ogni speranza
Voi ch’entrate
Porzućcie wszelką nadzieję
Którzy tu wchodzicie
Odwagi!
Za tą bramą nie ma piekła
Piekło zostało zdemontowane
przez teologów
i psychologów głębi
zostało zamienione w alegorię
ze względów humanitarnych
i wychowawczych
odwagi!
Za tą bramą zaczyna się
Raz jeszcze to samo
Dwóch pijanych grabarzy
siedzi nad dołem
piją piwo bezalkoholowe
zagryzają kiełbasą
mrugają do nas
grają czaszką adama
w piłkę nożną
pod krzyżem
dół czeka
na jutrzejszego nieboszczyka
„skóra” już w drodze
odwagi!
Tu poczekamy na sąd
Ostateczny
W dołku zbiera się woda
Pływają pety
Odwagi!
Za tą bramą
Nie będzie historii
Ani dobra ani poezji
A co będzie
Nieznajomy panie?
Będą kamienie
Kamień
Na kamieniu
Na kamieniu kamień
A na tym kamieniu
Jeszcze jeden
kamień źródło: https://poezja.org/wz/Tadeusz_Rozewicz/30096/Brama
GENEZA UTWORU
Wiersz zatytułowany brama należy do wydanego w 2001 r. tomiku poetyckiego nożyk profeso-ra. Fundamentem zbioru, liczącego zaledwie sześć utworów, jest tytułowy poemat, w którym zostaje przywołana postać profesora historii sztuki Mieczysława Porębskiego - przyjaciela Tadeusza Różewicza. Mały zardzewiały nóż poeta zobaczył kiedyś w domu profesora. Mieczy-sław Porębski zrobił go po kryjomu w obozie koncentracyjnym z kawałka obręczy do beczki, aby móc kroić nim chleb. Ten niepozorny przedmiot o tak szczególnym, symbolicznym zna-czeniu został wspomniany w poemacie, a jego zdjęcie znalazło się na okładce tomiku. Rdza pokrywająca nóż to znak czasu w sensie dosłownym i metaforycznym. W poemacie nożyk pro-fesora i w pozostałych utworach zbioru obecne są motywy charakterystyczne dla całej twór-
czości poety: obrazy Zagłady i wojennej traumy, refleksja nad przeszłością, uważna ob-serwacja codziennego życia, prostota, świadomość upływu czasu, przemijania i śmierci.
GDZIE SIĘ ZNAJDUJE PIEKŁO?
W wierszu brama Różewicz nawiązuje do jednego z najsłynniejszych literackich przedstawień piekła i zaświatów - Boskiej komedii Dantego. Świadczy o tym przywołanie napisu na piekiel-nej bramie. W utworze włoskiego mistrza obowiązywał wyraźny, typowy dla średniowiecznego światopoglądu podział na piekło, czyściec i raj. Różewicz dystansuje się od tego tradycyjnego porządku, kwestionuje istnienie zaświatów, mówi wprost, że dzisiaj za bramą nie ma już piekła. Czy jednak to, co pokazuje w zamian, a więc świat pozbawiony sacrum, nie jest w istocie uwspółcześnioną wersją czeluści piekielnych?
Groteska
W sztuce i literaturze spo-sób przedstawiania postaci lub rzeczy, który charakte-ryzuje się karykaturalnym przejaskrawianiem, defor-macją, eksponowaniem dziwaczności, brzydoty.
