Walentynki (poemat z końca XX wieku) - Tadeusz Różewicz Flashcards
Walentynki (poemat z końca XX wieku) - Tadeusz Różewicz
I
w dniu Świętego Walentego
roku pańskiego 1994
słuchałem ćwierkania
pani redaktorki „radia bzdet”
z czarnej skrzynki
promieniował ciepły głos
cip cip cip cipki
– tak wabiłygospodynie
w przedpotopowych czasach
drób– kurkiikoguciki
kikiriki
cip cip cip dziewczynki
życzymy wszystkiego naj naj naj
wszystkim zakochanym
bo to dzisiaj ich święto
cip cip cip
szaleństwo w wielkich domach
towarowych
Amerykanie kupują Amerykankom
biżuterię bieliznę słodycze
wszystko wkształcie
czerwonego serduszka
epidemia „ejds” sprawiła
że obyczajem stało się
wręczanie zakochanym prezerwatyw
ozdobionych serduszkami
wisiorki w kształcie serduszka
bombonierki
21-letni chłopak (w kształcie serduszka?)
zamordował czteroletniego synka
na pytanie dlaczego to zrobił
młody ojciec odpowiedział
„tak długo i głośno płakał
aż mnie zdenerwował”
jego 16-letnia żona
powiedziała płacząc
„wiem że źle zrobił
ale ja go kocham”
II
w dniu Świętego Walentego
roku pańskiego 1995
w czarnej skrzynce nawija damski głos
kochajmy się bezpiecznie
w związku z „dniem zakochanych”
w dniu Świętego Walentego wspomnę
że Ewa kusiła Adama jabłkiem
nie kotletem
głos męski:
homo sapiens
potrafi inną istotę
doścignąć zabić
obedrzeć ze skóry
i zjeść
ludzie i małpy
są trawożerne
mięsożerne owadożerne
i owocożerne
człowiek nie jest
drapieżnikiem
ale
miałem nieprzyjemność
bycia w rzeźni
ludzie nie zastanawiają się
skąd się bierze
kotlet na talerzu
mięso-żerstwo
obciąża metabolizm
w Anglii krowy wariują
głos kobiecy przesiąknięty
słodzikiem pedagogicznym:
luka w życiu rodzinnym
chłopiec chciałby mieć tatusia
który mieszkałby w domu
zawarliśmy z synkiem pakt
że kiedy jakiś tatuś zamieszka
w domu
będziemy go lubić
będziemy lubić takiego tatusia
który będzie spełniał
wszystkie warunki
on czuje się silnie związany
ze swymi dwoma dzidziusiami
(choć odszedł)
i one otrzymują od niego
wiele sygnałów
męskiego zachowania
nowy konsensus dla rodziny
chłopiec dostaje sygnały
także od trzeciego tatusia
bycie odpowiedzialnym Rodzicem
to trwa całe życie
życie życie życie życie
życie życie życie
całe życie
pożycie nawet po życiu
Platt-fuß-nota
Family Album
jęz. anglo-amerykański
dla początkujących
…ale to jeszcze nie wszystko
500 tysięcy kobiet ciężarnych
umiera co roku z braku opieki
medycznej. Z tego samego powodu
3 miliony noworodków umiera
w pierwszym tygodniu życia
Co sekundę rodzi się na świecie troje dzieci.
Co minutę przybywa 180ludzi.
Cogodzinę– 10800.
Codzień– ok. 260tysięcy.
Comiesiąc– blisko7,8milionów.
Coroku– ok. 94 milionyludzi.
Jeśli tempo przyrostu naturalnego na świecie nie zmaleje,
będzie nas w 2025 roku 8,5 miliardów, a w 2050 roku –
10miliardów.
III
biedne stare Lary i penaty
klamka zapadła
a może
da się jeszcze całą rzecz
obrócić w żart
było nam tak dobrze
ze sobą ale w rezultacie
złamałeś mi życie
ognisko domowe
Lary i penaty
Dzień Matki
Dzień Ojca
Dzień Babci
Dzień Dziadka
Dzień Dziecka
dzień w dzień
sąd orzeka rozdział
od stołu i łoża
rozdział od łoża?
– śmiechu warte –
przecież to kozetka
a co z nami? pytają
duchy domowego ogniska
w betonowym bloku
stare wystraszone
mocno zakurzone
Lary i penaty
,,dziadek! daj się wypchać”
nic się nie da zrobić
klamkazapadła
a może da się
całą rzecz
obrócić w żart
niestety wdrzwiach
stoi już druga
osoba dialogu
różni się od tamtej
fryzurą
ale używa tych samych
słów
uwielbia Williama Whartona
autora Ptaśka
dodaje– fajnajestteż
nasza Kaśka–
Klitoris tu Klitoris tam
rozwiódł się w końcu
z biedną Jean
postara się mamusia
o drugiego tatusia
tatusia cichego
tatusia dobrego
w szklanej rureczce
szczelnie zamkniętego
treść
Utwór ma charakter beznamiętnej, ale niepozbawionej ironii relacji odtwarzającej informacje medialne towarzyszące świętu zakochanych.
Różewicz obnaża pustkę współczesnego świata: kryzys więzi międzyludzkich i ro-dziny, brak odpowiedzialnego rodzicielstwa (chłopak morduje synka z powodu głośnego płaczu, na porządku dziennym są rozwody, dzieci mają kilku tatusiów), brak autorytetów i szacunku do starszych („dziadek! daj się wypchać”), przemoc (homo sapiens/potrafi inną istotę/doścignąć zabić/obedrzeć ze skóry/i zjeść”).
Poeta za jedno ze źródeł aksjologicznej pustki i współczesnego barbarzyństwa uznaje rozpowszechnianą przez media kulturę masową: „radio bzdet” wabi slu-chaczy jak ptactwo (cip cip cip) tandetnymi frazesami związanymi ze świętem zakochanych, miłość ogranicza się do seksualności, uczucia się komercjalizuje, napędzając sprzedaż gadżetów związanych ze świętem („wręczanie zakochanym prezerwatyw / ozdobionych serduszkami”), przekaz medialny sprowadza się do banałów i bzdur propagujących „nowoczesny” - pozbawiony zasad i wrażliwości -model życia.
