Do młodych - Adam Asnyk Flashcards
treść
Wiersz ma formę apelu skierowanego do młodego pokolenia (pozytywistów). Podmiot liryczny prze-konuje młodych, by kroczyli własnymi drogami, pracowali nad sobą, poszerzali swoje horyzonty i zdo-bywali wiedzę. Prosi ich również o to, by pamiętali o przeszłości i szanowali ją. Zwraca uwagę młodym, że i oni kiedyś przeminą, a wszystko to, co stworzą, zostanie wykorzystane przez kolejne pokolenia. Utwór Do młodych uznawany jest za tekst programowy - to manifest pozytywizmu.
Utwór nawiązuje do Mickiewiczowskiej Ody do młodości i wyrasta z inspiracji filozofią Auguste’a Comte’a, postulującego konieczność poszukiwa-nia nowych dróg rozwoju za pomocą wiedzy zdo-bytej metodami naukowymi (scjentyzm). Wiersz jest manifestem programowym pozytywizmu. Przedstawia ambitne zadania dla młodego poko-lenia i ma formę emocjonalnej odezwy, apelu. Poeta zwraca się w nim do młodych ludzi, chcąc przekazać im treści o szczególnie istotnym zna-czeniu. Wskazuje na powinności pozytywistów: powinni budować postęp dziejowy, nieustannie się rozwijać, poszerzać swoje horyzonty, kierować
się wiedzą, pomagać innym, a jednocześnie zacho wać szacunek wobec tradycji. W ten sposób poeta podkreśla, jak ważna jest - jego zdaniem - próba pogodzenia współczesności z przeszłością Przyznaje młodemu pokoleniu prawo do budo-wania świata według własnej wizji, ale wymaga uszanowania dorobku poprzednich pokoleń, w tym romantyków
Wiersz jest apelem do młodych pozytywistów, aby odkrywali nowe prawdy, sze-rzyli wiedzę i postęp, budowali przyszłość, wierzyli we własne możliwości.
• Asnyk podkreśla też istnienie praw wiecznych, niezmiennych („I wasze gwiazdy, o zdobywcy młodzi, / W ciemnościach pogasną znów”) oraz potrzebę szacunku dla tradycji, która jest podstawą rozwoju („Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy, / Choć sami macie doskonalsze wznieść”).
Adam Asnyk Do młodych
Szukajcie prawdy jasnego płomienia,
Szukajcie nowych, nieodkrytych dróg!
Za każdym krokiem w tajniki stworzenia
Coraz się dusza ludzka rozprzestrzenia
I większym staje się Bóg!
Choć otrząśniecie kwiaty barwnych mitów,
Choć rozproszycie legendowy mrok,
Choć mgłę urojeń zedrzecie z błękitów —
Ludziom niebiańskich nie zbraknie zachwytów,
Lecz dalej sięgnie ich wzrok.
Każda epoka ma swe własne cele
I zapomina o wczorajszych snach:
Nieście więc wiedzy pochodnię na czele
I nowy udział bierzcie w wieków dziele —
Przyszłości podnoście gmach!
Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy,
Choć macie sami doskonalsze wznieść:
Na nich się jeszcze święty ogień żarzy,
I miłość ludzka stoi tam na straży,
I wy winniście im cześć!
Ze światem, który w ciemność już zachodzi
Wraz z całą tęczą idealnych snów,
Prawdziwa mądrość niechaj was pogodzi:
I wasze gwiazdy, o zdobywcy młodzi,
W ciemnościach pogasną znów!
ADAM ASNYK – POETA EPOKI PRZEJŚCIOWEJ
Początek pozytywizmu to okres fascynacji nowymi prądami intelektualnymi epoki: scjenty-zmem, empiryzmem, utylitaryzmem, filozofią Auguste’a Comte’a itp. Podkreślano wówczas konieczność rozwoju, postępu i reform, zmian zarówno w sferze gospodarki, stosunków spo-łecznych, jak i mentalności. Natomiast lata 80. to czas pozytywizmu dojrzałego, okres spokoj-nej refleksji i pierwszych podsumowań. W dojrzałej twórczości pozytywistów możemy zauwa-żyć powrót do tradycji romantycznej. Tradycja oznaczała w tym wypadku przede wszystkim pamięć o przeszłości i heroicznej ofierze poprzednich pokoleń, a także przywiązanie do ziemi oraz miłość do języka ojczystego. Charakterystyczny dla tego okresu wiersz Adama Asnyka Do młodych opublikowany w trzecim tomie Poezji z 1880 r. - jest zaliczany do utworów pro-gramowych autora, to manifest poetycki pozytywistów. Utwór ma typowe cechy manifestu: przedstawia zadania dla młodego pokolenia i nadaje im formę apelu, emocjonalnej odezwy.
MY I WY
W zaborze rosyjskim, w związku z zakazem zakładania organizacji spo-łecznych i politycznych, głównym forum wymiany poglądów stały się czasopisma. Pozytywiści uczynili z prasy ważny oręż w walce z konser-watystami. Jednym z najważniejszych tekstów publicystycznych tam-tych czasów był artykuł programowy Aleksandra Świętochowskiego pt. My i wy, zamieszczony w 1871 r. w „Przeglądzie Tygodniowym”. Autor przeciwstawił w nim nowe, pozytywistyczne pokolenie epigonom roman-tyzmu, kontynuatorom przestarzałych już idei. Perfekcyjnie posługując się całą gamą środków retorycznych, z żelazną logiką wykazał, że postęp i zwycięstwo młodych są nieuniknione.
DIALOG ASNYKA Z MICKIEWICZEM
Wiersz Do młodych Adama Asnyka jest wyraźnym nawiązaniem do Mickiewiczowskiej Ody do młodości. Tym, co stanowi cechę wspólną obu utworów, jest formuła apelu, bezpośredniego zwrotu do ludzi młodych oraz chęć przekazania im treści o szczególnie istotnym znaczeniu. Twórczość Asnyka łączy w sobie szacunek dla ideałów romantycznych z tematyką spo-łeczną nowej epoki. Autor niejednokrotnie sam podkreślał, jak ważna jest jego zdaniem próba pogodzenia współczesności z przeszłością. Dążenie to widać również w wierszu Do młodych. Poeta formułuje w nim swoją koncepcję rozwoju cywilizacji ludzkiej jako rozwoju duchowego i moralnego kolejnych pokoleń
Problematyka
Wiersz porusza problem przemijania, następowania po sobie kolejnych pokoleń z własną wizją zmiany świata. Dzieło każdego z nich składa się na ciągłość ludzkiej tradycji, którą każdy człowiek powinien umieć docenić i uszanować.
