Campo di Fiori - Czesław Miłosz Flashcards
Campo di Fiori - Czesław Miłosz
W Rzymie na Campo di Fiori
Kosze oliwek i cytryn,
Bruk opryskany winem
I odłamkami kwiatów.
Różowe owoce morza
Sypią na stoły przekupnie,
Naręcza ciemnych winogron
Padają na puch brzoskwini.
Tu na tym właśnie placu
Spalono Giordana Bruna,
Kat płomień stosu zażegnął
W kole ciekawej gawiedzi.
A ledwo płomień przygasnął,
Znów pełne były tawerny,
Kosze oliwek i cytryn
Nieśli przekupnie na głowach.
Wspomniałem Campo di Fiori
W Warszawie przy karuzeli,
W pogodny wieczór wiosenny,
Przy dźwiękach skocznej muzyki.
Salwy za murem getta
Głuszyła skoczna melodia
I wzlatywały pary
Wysoko w pogodne niebo.
Czasem wiatr z domów płonących
Przynosił czarne latawce,
Łapali skrawki w powietrzu
Jadący na karuzeli.
Rozwiewał suknie dziewczynom
Ten wiatr od domów płonących,
Śmiały się tłumy wesołe
W czas pięknej warszawskiej niedzieli.
Morał ktoś może wyczyta,
Że lud warszawski czy rzymski
Handluje, bawi się, kocha
Mijając męczeńskie stosy.
Inny ktoś morał wyczyta
O rzeczy ludzkich mijaniu,
O zapomnieniu, co rośnie,
Nim jeszcze płomień przygasnął.
Ja jednak wtedy myślałem
O samotności ginących.
O tym, że kiedy Giordano
Wstępował na rusztowanie,
Nie znalazł w ludzkim języku
Ani jednego wyrazu,
Aby nim ludzkość pożegnać,
Tę ludzkość, która zostaje.
Już biegli wychylać wino,
Sprzedawać białe rozgwiazdy,
Kosze oliwek i cytryn
Nieśli w wesołym gwarze.
I był już od nich odległy,
Jakby minęły wieki,
A oni chwilę czekali
Na jego odlot w pożarze.
I ci ginący, samotni,
Już zapomniani od świata,
Język nasz stał się im obcy
Jak język dawnej planety.
Aż wszystko będzie legendą
I wtedy po wielu latach
Na nowym Campo di Fiori
Bunt wznieci słowo poety.
Warszawa – Wielkanoc, 1943
CZESŁAW MIŁOSZ - WSTĘP DO CHARAKTERYSTYKI TWÓRCZOŚCI
Czesław Miłosz żył 93 lata - zaczął tworzyć w okresie dwudziestolecia międzywojennego, a skończył na przełomie XX i XXI stulecia. Jego imponujący dorobek obejmuje wiele tomów poezji, powieści, drobne utwory prozą, szkice krytycznoliterackie, zbiory esejów na temat lite-ratury, języka, historii i filozofii, a także liczne tłumaczenia, m.in. Szekspira, Eliota oraz wybra-nych ksiąg biblijnych. Artysta otrzymał bardzo dużo nagród i wyróżnień, był twórcą uznanym na całym świecie. Jego poezja - narracyjna, intelektualna, moralistyczna, charakteryzująca się sugestywnym obrazowaniem - w czasie dwudziestolecia międzywojennego miała cha-rakter wizyjno-katastroficzny. Miłosz należał bowiem do przedstawicieli Drugiej Awangar-dy, podobnie jak inny reprezentant tej formacji poetyckiej: Józef Czechowicz
KONTEKST HISTORYCZNY
W czasie II wojny światowej Miłosz przebywał w stolicy i z bliska obserwował życie w okupo-wanym mieście. Szczególne wrażenie wywarł na nim wybuch powstania w getcie oraz bestial-skie działania Niemców zmierzające do zniszczenia dzielnicy żydowskiej i wymordowania jej mieszkańców. Miłosz, podobnie jak każdy mieszkaniec Warszawy, mimowolnie stał się świad-kiem tego dramatu. Na wiosnę 1943 roku, w przepiękną cichą noc, wiejską noc przedmieścia Warszawy, stojąc na balkonie, słyszeliśmy krzyk z getta. […] Ten krzyk mroził krew w żyłach. Był to krzyk tysięcy mordowanych ludzi - zanotował poeta w 1945 r.
GENEZA WIERSZA
Tom Ocalenie jest pierwszym powojennym zbiorem Miłosza, wydanym w 1945 r. Znajduje się w nim wiersz Campo di Fiori będący poetyckim zapisem reakcji poety na wydarzenia, do któ-rych doszło w getcie warszawskim wiosną 1943 r. Jednocześnie utwór ten wpisuje się w nurt dyskusji na temat różnych postaw Polaków wobec niemieckiej zbrodni dokonanej na Zydach. Poeta zarówno w tym wierszu, jak i w całym zbiorze Ocalenie porusza problem etycznej od-powiedzialności świadków zbrodni. Miłosz zmusza czytelnika do znalezienia odpowiedzi na trudne pytanie: jak ma się zachować ten, który widzi krzywdę ludzką, ten, na którego oczach zabija się człowieka?
Wiersz powstał w 1943 r., w czasie powstania w getcie warszawskim. Impulsem do jego napisania było moralne oburzenie poety, który z okna tramwaju obserwował ludzi bawiących się na karuzeli usta-wionej tuż obok murów płonącego getta. Widok ten przywołał skojarzenie z wydarzeniem sprzed ponad trzystu lat - śmiercią na stosie Giordana Bruna. Tekst wchodzi w skład tomu „Ocalenie” wydanego w 1945 r.
ŚWIADEK ZAGŁADY – CZŁOWIEK I POETA
Wiersz Campo di Fiori jest poetycką próbą zmierzenia się z tragedią rozgrywającą się w get-cie warszawskim. W utworze Miłosz zestawia ze sobą dwie, odległe na pierwszy rzut oka, czasoprzestrzenie: XVI-wieczny Rzym oraz okupacyjną Warszawę roku 1943, i znajduje w nich cechy wspólne, które pozwalają mu na sformułowanie prawd o charakterze filozoficz-nym i moralnym. Prawdy te przekazuje Miłosz jako świadek Zagłady, zwykły człowiek, i jako poeta - spadkobierca pamięci
treść
Wiersz powstał w kwietniu 1943 г. w Warszawie (kiedy trwała zaglada warszawskiego getta), a został wy-dany w 1945 r. w tomie Ocalenie.
Tytuł utworu to nawa placu w Rzy-mie (właściwa nazwa to Campo de’ Fiori), na którym w 1600 r. za swo-je poglądy został spalony wybitny renesansowy myśliciel i humani-sta Giordano Bruno.
Wiersz odsłania obojętność świad-ków śmierci Giordana Bruna - lu-dzie ci są zajęci codziennymi spra-wami (spotkania w tawernach, zakupy na rynku).
Sytuację z rzymskiego placu poeta zestawia z likwidacją warszawskiego getta, obok którego znajduje się wesołe miasteczko. Ukazane w wierszu tłumy bawiące się na karuzeli nie słyszą strzałów i odgłosów przerażenia.
Osobę mówiącą porusza obojętność wobec rozgrywającej się tragedii oraz samot-ność umierających.
Podmiot liryczny zachęca do refleksji; jest świadomy zagłady Żydów i zagłady war-tości. Staje po stronie samotnych, nierozumianych, dręczonych.
Podmiot liryczny jest poetą, deklaruje bunt w imię obrony poniżanych i zabija-nych, podkreśla, że rolą poezji jest ocalać pamięć i prawdę.
treść II
Tytuł to nazwa placu w Rzymie, na którym obecnie znajduje się targ i pomnik Giordano Bruno, który w XVI w. został z wyroku trybunału inkwizycyjnego w tym miejscu spalony na stosie za głoszenie swoich poglądów Nazwa placu w dosłownym tłumaczeniu oznacza, kwieciste pole” W wierszu można wyod rębnić dwie części opisową i refleksyjną. W części opisowej zostały zestawione dwa wydarzensat storyczne ispalenie na stosie Giordana Bruna) i współczesne (powstanie w getcie warszawskim w 1943 r. Wedy wiersz powstal) Oba wydarzenia skłaniają podmiot liryczny do refleksji na temat niezmiennoso ludzkich zachowań (i Rzymianie, i Warszawiacy, mimo rozgrywających się na ich oczach tragedii, bawią się cieszą z zycia, dramat innych ludzi jest dla nich tylko epizodem, są wobec niego obojętni jedyne poeta jest tym, który pamięta, który zachęca do wzniecenia buntu, do walki z wrogiem Poeta ukazany został jako wieszcz inspirujący zbiorowość
treść III
Utwór powstał w kwietniu 1943 r., w czasie likwidacji żydowskiego getta w Warszawie.
Tytuł nawiązuje do nazwy znanego placu w Rzymie, na którym w 1600 roku został spalony Giordano Bruno, włoski filozof, pisarz i teolog, oskarżony przez inkwizycję o herezję i ska-zany na śmierć. Treść wiersza wyraźnie dzieli utwór na dwie płaszczyzny - przede wszystkim chronologiczne oraz geograficzne. Część opisanych wydarzeń dotyczy roku 1600 i Rzymu, część roku 1943 i Warszawy. Czynnikiem łączącym oba światy jest problematyka - etyczna i moralna, a przede wszystkim zagadnienie obojętności ludzi na nieszczęście drugiego czło-wieka. Jeszcze na chwilę przed spaleniem Giordana Bruna, na placu zajmowano się han-dlem: „W Rzymie na Campo di Fiori / Kosze oliwek i cytryn (…). Różowe owoce morza / Sypią na stoły przekupnie, / Naręcza ciemnych winogron / Padają na puch brzoskwini”. Egzekucja wzbudziła jedynie przelotne zainteresowanie ciekawej gawiedzi, a po spaleniu człowieka handel na placu i pośpiech szybko wróciły do stanu sprzed tragedii: „Znów pelne były tawerny (…). Już biegli wychylać wino, / Sprzedawać białe rozgwiazdy, / Kosze oliwek i cytryn / Niešli w wesołym gwarze”. Podobnie dzieje się w okupowanej przez hitlerowców Warszawie w roku 1943. Gdy w ruinach getta żydowskiego trwa bezwzględna likwidacja ostatnich bojowni-ków żydowskich, ludność stolicy oddaje się codziennym, prozaicznym zajęciom. Getto było oddzielone od reszty Warszawy murem, zza którego dochodziły odgłosy wystrzałów. Obok muru Niemcy ustawili karuzelę, na której „Przy dźwiękach skocznej muzyki (…) wzlatywały pary/wysoko w pogodne niebo”, zaś strzały głuszyła skoczna melodia”. Panuje nastrój zabawy, beztroski. O rozgrywającej się zaraz obok zagładzie Żydów podmiot liryczny wspomina nad wyraz dyskretnie: „Czasem wiatr z domów płonących / Przynosił czarne latawce”. Miłosz połączył te dwa pozornie różniące się od siebie wydarzenia, wstrząśnięty brakiem reakcji tłumu na czyjeś nieszczęście. Campo di Fiori zawiera tragiczną prawdę o nas samych - czło-wiek cierpiący czy skazany na zagładę zawsze jest samotny. Ludzie nie chcą albo nie potrafią dostrzec właściwego wymiaru nieszczęścia innych. W tym bezwzględnym świecie poecie nie wolno podzielać obojętności tłumu. Jego zadaniem jest budzenie ludzkich sumień, nawoły-wanie ich do opamiętania się, do refleksji nad ludzkim cierpieniem.
problematyka
Główne problemy poruszone w wierszu to niewrażliwość człowieka na cierpienie innych jako uniwer-salna cecha ludzkości gorzka refleksja nad ludzką naturą, samotność człowieka wobec śmierci, bierność mieszkańców Warszawy w czasie powstania w getcie oraz wiara w zbawczą moc poezji.
