HC 7.4 Macroscopische hematurie Flashcards
Casus 1
Pt van 30 jaar heeft één keer bloedverlies in de urine gehad. Zijn vader net diagnose prostaatkanker. Dus hij gaat nu toch maar naar de huisarts. Geen andere lokaliserende klachten. Volgende stap: urine onderzoek.
DD bij macroscopische hematurie: blaaskanker, blaasontsteking (bij mannen meestal gepaard met prostatitis: dit kan je aantonen met rectaal toucher), nefritisch syndroom, nierstenen, blaasstenen.
Uitslag urinestick: Eiwit 3+, erytrocyten 3+, leukocyten 1+, nitriet negatief.
Wat wordt uit de DD op basis van het urineonderzoek meer of minder waarschijnlijk?
Veel eiwit in de urine maakt een tumor minder waarschijnlijk. Nierstenen geeft ook geen hoog eiwit. Een renale oorzaak wordt hierdoor waarschijnlijker.
Pt van 30 jaar heeft één keer bloedverlies in de urine gehad. Zijn vader net diagnose prostaatkanker. Dus hij gaat nu toch maar naar de huisarts. Geen andere lokaliserende klachten. Volgende stap: urine onderzoek.
DD bij macroscopische hematurie: blaaskanker, blaasontsteking (bij mannen meestal gepaard met prostatitis: dit kan je aantonen met rectaal toucher), nefritisch syndroom, nierstenen, blaasstenen.
Uitslag urinestick: Eiwit 3+, erytrocyten 3+, leukocyten 1+, nitriet negatief.
Wat voor onderzoek kunnen we nu doen?
Eerst bloedonderzoek en proteïnurie kwantificeren.
Wat is de etiologie van macroscopische hematurie?
- Nieren en urinewegen: ontsteking, glomerulair, tumor, trauma, infarct
- Buiten urinewegen: gynaecologisch, enterologisch. Voor mensen is het moeilijk te onderscheiden uit welke tractus het bloed afkomstig is.
- Hemorragische diathesen: verworven bloedziekten. Bijv. het gebruik van bloedverdunners, hemofilie, von Willebrand ziekte.
Wat zijn de risicofactoren voor blaaskanker?
- Leeftijd > 40 jaar
- Mannelijk geslacht
- Macroscopisch hematurie
- Recidiverende urineweginfecties
- Voorgeschiedenis van roken
- Bestraling van het kleine bekken
- Blootstelling aan gevaarlijke stoffen: benzenen, aromatische aminen
Vraag bij een verdenking op een nefrologische oorzaak van macroscopische hematurie naar:
- Nefrologische voorgeschiedenis (nierziekten en/of systeemziekten)
- Familieanamnese (cystenieren, sikkelcelziekte)
- Medicatie: 71% van de acute nierproblemen wordt veroorzaakt door medicatiegebruik (NSAIDs, protonpompremmers, AB).
Vraag bij een verdenking op een urologisch oorzaak van macroscopische hematurie naar:
- Nierstenen (koliekpijn, stenen in de voorgeschiedenis
- Urineweginfectie (dysurie, polyurie, koorts, flankpijn)
- Urologische voorgeschiedenis
Vraag bij verdenking oorzaak buiten de urinewegen van macroscopische hematurie naar:
- Gynaecologisch (atrofie, postmenopauzaal bloedverlies, contactbloedingen)
- Enterologisch (veelal aambeien, zelden colitis, appendicitis, diverticulitis)
- Stollingsstoornis (hemofilie, trombocytopenie)
- Sikkelcelanemie (zeldzaam)
Vraag bij andere redenen voor verkleuring van de urine naar:
- Medicatie (anti-coagulantia, rifampicine, doxorubicine)
- Voedingsbestanddelen
- Myoglobine (rhabdomyolyse, bijv. bij forse inspanning)
- Hemoglobine (hemolytische aandoeningen)
- Metabolieten (porfyrine, melanine, galzouten)
Pt van 30 jaar heeft één keer bloedverlies in de urine gehad. Zijn vader net diagnose prostaatkanker. Dus hij gaat nu toch maar naar de huisarts. Geen andere lokaliserende klachten. Volgende stap: urine onderzoek.
DD bij macroscopische hematurie: blaaskanker, blaasontsteking (bij mannen meestal gepaard met prostatitis: dit kan je aantonen met rectaal toucher), nefritisch syndroom, nierstenen, blaasstenen.
Uitslag urinestick: Eiwit 3+, erytrocyten 3+, leukocyten 1+, nitriet negatief.
Wat voor aanvullend onderzoek gaan we doen?
Aanvullend onderzoek
1e lijn: afhankelijk of wel geen duidelijke oorzaak, eventueel herhalen urinestick
Dysmorfe erytrocyten
- < 40% oorzaak lagere urinewegen of buiten urinewegen
- > 40% glomerulaire oorzaak
Afhankelijk van bovenstaand overweeg verwijzing naar internist-nefroloog of uroloog.
Meneer 70 jaar bij de huisarts, helderrood bloedplassen, meer dan een week bestaand. Beetje vermoeidheid gehad, maar linkt dit aan werk. Patiënt moet vaker dan voorheen plassen.
- VG: atriumfibrilleren, myocardinfarct gehad en hypertensie.
- Medicatie: apixaban, acetylsalicylzuur, metoprolol, perindopril.
- Roken: 15 jaar gestopt, 30 packyears.
Wat is de DD waar je aandenkt?
DD: prostaatkanker, nier-infarct, blaaskanker, medicatie geïnduceerd (door bloedverdunning, maar bloedverdunning alleen geeft geen bloedverlies).
Meneer 70 jaar bij de huisarts, helderrood bloedplassen, meer dan een week bestaand. Beetje vermoeidheid gehad, maar linkt dit aan werk. Patiënt moet vaker dan voorheen plassen.
- VG: atriumfibrilleren, myocardinfarct gehad en hypertensie.
- Medicatie: apixaban, acetylsalicylzuur, metoprolol, perindopril.
- Roken: 15 jaar gestopt, 30 packyears.
Wat voor onderzoek moet de huisarts inzetten?
Urine onderzoek + kweek, meerdermaals helderrood bloedverlies, alarmsymptomen dus verwijzen naar uroloog. Bij uroloog: cystoscopie, beeldvorming,
Cystoscopie toont een tumor in de blaas.
Wat voor onderzoek zetten we nu in?
Stadiëren: pathologie (kijken tot in welke laag de tumor is gegroeid: spierinvasief of niet-spierinvasief), CT-scan.
Wat betekend synchroon gemetastaseerd?
Synchroon gemetastaseerd: was al gemetastaseerd toen de primaire tumor werd ontdekt.
Waar ben je bang voor als iemand stolsels plast?
Bang voor verstopping: mensen hebben dan een suprapubische katheter nodig.
Meneer 74 jaar. Krijgt chemotherapie voor uitgezaaid prostaatkanker. Macroscopische hematurie op SEH. Wat nu? Metastasen zit alleen in het bot. Plast af en toe stolsels uit: dit is pijnlijk. Twee weken geleden zijn 6e chemokuur.
- Lab: Hb 4.9, Leukocyten 3.5, Trombocyten 90, Kreat 91, eGFR 55 ml/min
- Urine: Leuko 1+, Hb 3+, Nitriet negatief
Waardoor kunnen de trombocyten laag zijn bij de patiënt?y
Trombocyten zijn laag: kan door chemo, botmetastasen of continue stolselvorming.
