HC 3.11 Pijnstilling Flashcards
Wat is de incidentie van pijn?
In Nederland hebben meer dan 2 miljoen mensen dagelijks pijn. 12% van de Nederlanders (≥12 jaar) zijn gehinderd door pijn bij ADL. In het ziekenhuis 40 tot 75% van de patiënten matige tot ernstige pijn (pijnscore ≥4) in de postoperatieve fase.
Wat is de definitie van pijn?
Definitie van pijn: sensorische en emotionele gewaarwording bij actuele of potentiële weefselbeschadiging. Nieuwe definitie: Pijn is subjectief: Pijn is wat degene die pijn heeft zegt dat het is en het bestaat als diegene zegt dat het bestaat.
Wat zijn de gevolgen van pijn?
Pijn kan op verschillende orgaansystemen klachten geven, zoals:
- Cardiovasculair: verhoogde hartfrequentie, hogere zuurstofconsumptie, het kost meer energie.
- Pulmonair: atelectase (patiënten gaan vooroverzitten en dan kan de longen niet goed ontplooien), hypoxie, hypercapnie. Mensen kunnen omdat ze niet goed gaan doorademen een longontsteking krijgen.
- Gastro-intestinaal: misselijkheid en braken
Wat is het model van Loeser?
Het model van Loeser beschrijft pijn als een proces dat uit vier niveaus bestaat: nociceptie (weefselschade) is de detectie van pijnsignalen door het lichaam. Pijngewaarwording is de bewuste registratie van deze signalen door de hersenen. Pijnbeleving betreft de subjectieve ervaring en interpretatie van pijn, beïnvloed door emotionele en cognitieve factoren. Pijngedrag is hoe individuen hun pijn uiten en ermee omgaan, wat kan variëren afhankelijk van persoonlijke en sociale omstandigheden.
Wat is de pijnschaal? En wanneer ga je behandelen?
Painscale: wanneer ga je behandelen? Bij 4 gaan we behandelen.
Hoe vindt de signaaltransductie van pijn plaats?
- Activatie van de perifere zenuwuiteinden: Nociceptoren in de periferie detecteren schadelijke prikkels en sturen pijnsignalen naar het ruggenmerg.
- Transmissie: De pijnsignalen worden via zenuwbanen naar de dorsale hoorn van het ruggenmerg geleid.
- Activatie van het centrale zenuwstelsel: Vanuit de dorsale hoorn worden de signalen doorgestuurd naar het centrale zenuwstelsel en uiteindelijk naar hogere hersenstructuren.
- Terugreactie: Het brein interpreteert de pijnsignalen en genereert een respons, wat resulteert in een uiting van pijn, zoals een gedragsmatige reactie of communicatie van pijn.
- Je kunt op verschillende niveaus de behandeling starten.
Hoe kun je pijn classificeren en waarom is dat belangrijk?
- Aard: Nociceptief versus niet-nociceptief (neuropathisch, idiopathisch)
- Tijd: Acuut versus chronisch
- Etiologie: Trauma, inflammatoir, oncologisch
- Mechanisme: Weefselschade, schade zenuwstelsel
- Locatie
–> Belangrijk voor uniforme beschrijving en behandeling
Wat is nociceptieve pijn?
Nociceptieve pijn = Actuele of dreigende schade aan niet-neurogeen weefsel en is het gevolg van activatie nociceptoren
Wat is neuropathische pijn?
Neuropathische pijn = Beschadiging of ziekte perifere of centrale zenuwstelsel en kan zich uiten als een abnormale pijnervaring. Brandend, prikkelend, tintelend, doof, overgevoeligheid warmte / kou / aanraking
Wat is farmacokinetiek?
‘Wat het lichaam doet met het middel’
- Absorptie: Biologische beschikbaarheid/first pass effect, Tmax
- Distributie: Verdelingsvolume (L/kg), Eiwitbinding
- Metabolisatie: Fase I – functionalisatie (activatie), Fase II – conjugatie (inactivatie)
- Excretie
Wat is farmacodynamiek?
‘Wat het middel doet met het lichaam’
- Gewenste activiteit
o (partieel) Agonisme
o Antagonisme
- Ongewenste activiteit (bijwerkingen)
o Toxische dosering
o Interacties
- Relatie dosis-respons
- Receptorbinding: relatie bezetting en effect
Wat kun je zeggen wat betreft de farmacodynamiek over tramadol en oxycodon?
Tramadol vs oxycodon grijpen op dezelfde receptor aan waardoor je een competitie krijgt. Tramadol is een zwak opiaat.
Wat zijn de basisprincipes van pijnbehandeling?
- Kies een middel dat past bij het mechanisme van de pijn
- Gebruik een adequate toedieningsweg
- Schaal op volgens de WHO-pijnladder
- Gebruik een vast doseerschema met escapemedicatie
Wat is de WHO pijnladder?
- Stap 1: Niet-opioïden: paracetamol en NSAID’s
- Stap 2: Toevoegen zwak-werkend opioïde: tramadol. Skippen we meestal in het ziekenhuis: kan veel bijwerkingen geven.
- Stap 3: Zwakwerkend opioïde vervangen door sterkwerkend opioïde: vb fentanyl, morfine, oxycodon en piritramide.
- (Stap 4): Parenterale toediening van opioïden en regionale pijnbehandeltechnieken
Wat zijn kenmerken van paracetamol?
Paracetamol is het meest gebruikte middel tegen pijn en koorts (analgetisch en antipyretisch), maar de exacte werking is nog niet volledig bekend. Het lijkt via COX-3-enzymen in de hersenen te werken, terwijl NSAID’s meer op perifere COX-enzymen inwerken. Paracetamol heeft ook mogelijk een effect op het serotoninesysteem (via de 5-HT3-receptor) en op het endocannabinoïde systeem.
De maximale bloedconcentratie wordt oraal bereikt na 30 minuten tot 2 uur en de werking houdt 4 tot 6 uur aan. IV wordt Tmax na 5-10 min bereikt. Paracetamol geeft zelden bijwerkingen.
