6.5 Leczenie arytmii Flashcards
Klasyfikacja Vaughana Williamsa leków antyarytmicznych
- klasa I - blokery kanałów sodowych
- klasa II - β-blokery
- klasa III - blokery kanałów potasowych
- klasa IV - blokery kanałów wapniowych
Szybkość i czas działania leków antyarytmicznych klasy I
- Ia - średnio
- Ib - szybko
- Ic - wolno
Mechanizm działania leków antyarytmicznych klasy I
- blokada szybkich kanałów sodowych (INa) → spadek szybkości narastania potencjału czynnościowego → spadek szybkości przewodzenia
- use-dependency: leki wiążą się z kanałem w stanie otwartym/inaktywowanym
Leki antyarytmiczne klasy Ia - mechanizm działania
• blokada kanałów sodowych: ∙ spadek szybkości fazy 0 ∙ spadek szybkości przewodzenia • blokada kanałów potasowych: ∙ wydłużenie potencjału czynnościowego ∙ wydłużenie okresu refrakcji
Leki antyarytmiczne klasy Ia - przedstawiciele
- chinidyna
- prokainamid
- dyzopiramid
Chinidyna
- lek antyarytmiczny klasy Ia
- pierwszy lek antyarytmiczny, rzadko stosowany
- stabilizator błony komórkowej
- nasila działanie antycholinergików, doustnych antykoagulantów, glikozydów naparstnicy
Chinidyna - działania niepożądane
- ↓kurczliwości serca, ↓CTK
- efekty antycholinergiczne
- biegunka
- zaburzenia widzenia i słuchu, szum w uszach, zawroty i bóle głowy
- wysypka
- anemia hemolityczna, małopłytkowość
- dysfunkcja węzła zatokowego, blok p-k
- proarytmia komorowa typu torsade de pointes
Prokainamid
- lek antyarytmiczny klasy Ia
* rzadko stosowany
Prokainamid - działania niepożądane
- ↓CTK po podaniu dożylnym
- agranulocytoza
- toczeń polekowy
Dyzopiramid
- lek antyarytmiczny klasy Ia
* stosowany w nawracającym napadowym migotaniu przedsionków
Dyzopiramid - działania niepożądane
- ↓kurczliwości serca, ↓CTK
* efekty antycholinergiczne
Leki antyarytmiczne klasy Ib - mechanizm działania
• blokada kanałów sodowych:
∙ spadek szybkości fazy 3
∙ skrócenie potencjału czynnościowego
∙ skrócenie okresu refrakcji
Leki antyarytmiczne klasy Ib - przedstawiciele
- lidokaina
- meksyletyna
- fenytoina
Lidokaina
- lek antyarytmiczny klasy Ib, środek miejscowo znieczulający
- podawany dożylnie w leczeniu arytmii komorowych
- po podaniu doustnym dobrze się wchłania, ale podlega znacznym przemianom w wątrobie
Lidokaina - działania niepożądane
• zawroty głowy, zaburzenia mowy, parestezje, drgawki, śpiączka
Meksyletyna
- lek antyarytmiczny klasy Ib
* podobny do lidokainy, ale może być podawany doustnie
Meksyletyna - działania niepożądane
- drżenie, ataksja, zaburzenia widzenia
* zgaga, nudności, wymioty, ból brzucha
Fenytoina
- lek antyarytmiczny klasy Ib, lek przeciwpadaczkowy
* stosowany w leczeniu zatrucia glikozydami naparstnicy
Fenytoina - inna nazwa
• difenylohydantoina
Fenytoina - działania niepożądane
- hirsutyzm
- zaburzanie metabolizmu kolagenu: przerost dziąseł
- zaburzanie metabolizmu folianów: anemia megaloblastyczna
- działanie teratogenne: wady serca, twarzoczaszki, mikrocefalia, opóźnienie rozwoju
- indukcja cytochromu P450
- krwawienia z niedoboru witaminy K
Leki antyarytmiczne klasy Ic - mechanizm działania
• blokada kanałów sodowych:
∙ spadek szybkości fazy 0
∙ brak wpływu na czas trwania całego potencjału czynnościowego
Leki antyarytmiczne klasy Ic - przedstawiciele
- propafenon
- flekainid
- enkainid
Leki antyarytmiczne klasy Ic - zastosowanie
- napadowe migotanie przedsionków
* tachyarytmia w zespole WPW
Propafenon
- lek antyarytmiczny klasy Ic, słaby β-bloker
- blokuje również kanały wapniowe i potasowe
- wydłuża okres refrakcji
Propafenon - działania niepożądane
- ↓kurczliwości serca, ↓CTK, ↓frakcji wyrzutowej
- bóle i zawroty głowy, ataksja
- nudności, metaliczny posmak w ustach
- proarytmie
Flekainid, enkainid
- leki antyarytmiczne klasy Ic
- spowodowały “dramat badań CAST” - działając proarytmicznie zwiększyły śmiertelność pacjentów po zawale
- nie są stosowane z powodu złej sławy
Mechanizm działania leków antyarytmicznych klasy II
• blokada receptorów β → spadek stymulacji adrenergicznej serca
Wskazania do stosowania leków antyarytmicznych klasy II
• zaburzenia nadkomorowe rytmu: ∙ wczesna faza zawału ∙ niewydolność serca ∙ guz chromochłonny nadnerczy ∙ niepokój i emocje ∙ arytmie związane z wysiłkiem fizycznym ∙ zespół wypadania płatka zastawki mitralnej
Leki antyarytmiczne klasy II - przedstawiciele
- propranolol
- pindolol
- oksprenolol
- esmolol
Propranolol
- lek antyarytmiczny klasy II
- nieselektywny β-bloker
- stabilizuje błonę komórkową
Pindolol
- lek antyarytmiczny klasy II
- nieselektywny β-bloker
- wewnętrzna aktywność sympatykomimetyczna (najsilniejsza wśród β-blokerów)
Oksprenolol
- lek antyarytmiczny klasy II
- nieselektywny β-bloker
- wewnętrzna aktywność sympatykomimetyczna
Esmolol
- lek antyarytmiczny klasy II
- kardioselektywny β-bloker
- krótko działający
Leki antyarytmiczne klasy II - przeciwwskazania
- objawowa bradykardia, hipotonia
- blok AV II lub III stopnia
- zespół chorego węzła SA
- ciężka niewyrównana niewydolność serca
- astma
Leki antyarytmiczne klasy II - nie-przeciwwskazania
- POChP
- cukrzyca
- depresja
- choroba tętnic obwodowych
Leki antyarytmiczne klasy II - działania niepożądane
- bradykardia, blok p-k
- skurcz tętnic obwodowych, upośledzenie perfuzji
- zmęczenie, ból głowy, depresja, bezsenność, “żywe” sny
Leki antyarytmiczne stabilizujące błonę komórkową
- chinidyna
* propranolol
β-bloker należący do klasy III leków antyarytmicznych
• sotalol
Mechanizm działania leków antyarytmicznych klasy III
• blokada kanałów potasowych → spadek szybkości fazy 3 → wydłużenie potencjału czynnościowego, wydłużenie okresu refrakcji
Leki antyarytmiczne klasy III - przedstawiciele
- amiodaron
- dronedaron
- sotalol
- wernakalant
- bretylium
- ibutylid
- dofetylid
- azymylid
Amiodaron
- lek antyarytmiczny klasy III
- jeden z najsilniejszych leków antyarytmicznych
- stosowany w migotaniu przedsionków
Amiodaron - mechanizmy działania
- blokada kanałów potasowych
- blokada kanałów sodowych
- blokada kanałów wapniowych
- kompetytywna blokada receptorów adrenergicznych
- hamowanie konwersji T₄ → T₃
- hamowanie fosfolipazy
Amiodaron - działania niepożądane
- alergiczne śródmiąższowe zapalenie płuc → zwłóknienie płuc
- nadczynność/niedoczynność tarczycy
- nasilenie istniejących arytmii
- wzrost AspAT/AlAT
- zaburzenia neurologiczne
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- mikrozłogi w rogówce
- fototoksyczność, wysypka, niebieskie zabarwienie skóry
Dronedaron
- lek antyarytmiczny klasy III
- odjodowana pochodna amiodaronu
- powoduje mniej zaburzeń pracy tarczycy
Sotalol
• lek antyarytmiczny klasy III • mieszanina racemiczna: ∙ d-sotalol - bloker kanałów potasowych ∙ l-sotalol - nieselektywny β-bloker • przeciwwskazany u astmatyków
Bretylium
- lek antyarytmiczny klasy III
- podawany dożylnie
- gromadzi się w nerwach układu współczulnego → efekt antyadrenergiczny
- stosowany doraźnie w opornym, nawracającym migotaniu komór
Ibutylid
- lek antyarytmiczny klasy III
- wydłuża odstęp QT
- podawany dożylnie
- stosowany w trzepotaniu/migotaniu przedsionków
Ibutylid - mechanizmy działania
- blokada szybkiej składowej opóźnionego prądu potasowego (Ikr)
- aktywacja wolnego dośrodkowego prądu sodowego
Ibutylid - działania niepożądane
- tachykardia komorowa typu torsade de pointes (2%)
- blok p-k i pęczka Hisa
- hipotonia/hipertonia
Dofetylid
- lek antyarytmiczny klasy III
- blokuje szybką składową opóźnionego prądu potasowego (Ikr)
- stosowany w profilaktyce trzepotania/migotania przedsionków
Dofetylid - działania niepożądane
- tachykardia komorowa typu torsade de pointes (2-4%)
- blok p-k i pęczka Hisa
- hipotonia/hipertonia
Azymylid
- lek antyarytmiczny klasy III
- blokuje szybką (Ikr) i wolną (Iks) składową opóźnionego prądu potasowego
- wydłuża odstęp QT
Azymylid - działania niepożądane
- torsade de pointes
* neutropenia
Mechanizm działania leków antyarytmicznych klasy IV
• blokada kanałów wapniowych → spadek szybkości powolnych potencjałów czynnościowych w węzłach SA i AV → spadek szybkości przewodzenia p-k
Leki antyarytmiczne klasy IV - przedstawiciele
- werapamil
- gallopamil
- diltiazem
Leki antyarytmiczne klasy IV - zastosowanie
- zapobieganie nawrotom napadowej tachykardii nadkomorowej
* zwalnianie rytmu komór u pacjentów z migotaniem przedsionków
Leki antyarytmiczne niemieszczące się w klasyfikacji Vaughana Williamsa
- adenozyna
* digoksyna
Adenozyna
- lek antyarytmiczny
- hamuje przewodzenie w węzłach SA i AV
- stosowany w celu przerwania tachykardii nadkomorowej
- działa bardzo krótko → musi być podawany dożylnie w szybkim bolusie
Adenozyna - działania niepożądane
- nagłe zaczerwienienie
- skurcz oskrzeli, duszność
- zawroty głowy, nudności
- nadmierna potliwość, palpitacje serca, uczucie gorąca, oszołomienie
- pochodne ksantyny osłabiają działanie adenozyny
Digoksyna
• lek antyarytmiczny
• zwiększa napięcie układu przywspółczulnego, hamuje przewodzenie w węzłach SA i AV
• zastosowanie:
∙ tachykardie nadkomorowe
∙ zwalnianie rytmu komór w trzepotaniu i migotaniu przedsionków
• przeciwwskazany w arytmiach komorowych (ryzyko migotania komór)
Wernakalant
- lek antyarytmiczny klasy III
- selektywnie hamuje przedsionkowe prądy sodu i potasu
- stosowany w migotaniu przedsionków
Leki stosowane w arytmiach nadkomorowych
- dyzopiramid
- β-blokery
- werapamil
- amiodaron
Leki stosowane w arytmiach komorowych
- lidokaina
- meksyletyna
- amiodaron
Względnie bezpieczne leki antyarytmiczne
- lidokaina
- β-blokery
- amiodaron
Mechanizmy działania proarytmicznego
- wydłużanie okresu repolaryzacji
- rozwijanie wczesnej depolaryzacji
- zjawisko reentry
Czynniki predysponujące do wystąpienia migotania komór jako proarytmii
- niewydolność LK
- digoksyna
- diuretyki
- wydłużony odstęp QT
Dronedaron - działania niepożądane
- niewydolność serca
- hipokaliemia
- hipomagnezemia
- wydłużenie QT
Leki na migotanie przedsionków
- propafenon/flekainid
- amiodaron
- wernakalant/ibutylid
Leki na utrzymanie rytmu zatokowego
- beta-blokery
- propafenon/flekainid
- amiodaron
Leki na kontrolę rytmu komór w utrwalonym AF
- beta-blokery
- NDHP
- digoksyna