5.15 Leczenie choroby refluksowej i choroby wrzodowej Flashcards

1
Q

Czynniki sprawcze choroby wrzodowej

A
  • zakażenie Helicobacter pylori
  • stosowanie leków uszkadzających śluzówkę
  • zespół Zollingera-Ellisona
  • choroba Leśniowskiego-Crohna
  • przewlekły stres
  • promieniowanie jonizujące
  • choroby układowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Leki uszkadzające śluzówkę żołądka

A
  • NLPZ
  • bisfosfoniany
  • glikokortykosteroidy
  • chlorek potasu
  • mykofenolan mofetylu
  • fluorouracyl
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Schematy eradykacji Helicobacter pylori

A
  • IPP + amoksycylina / klarytromycyna / metronidazol (2 z nich)
  • IPP + doksycyklina + amoksycylina / metronidazol
  • amoksycylina + omeprazol → lewofloksacyna + tynidazol + omeprazol
  • cytrynian potasowo-bizmutawy + metronidazol + doksycyklina / amoksycylina (triada z Sydney)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Grupy leków hamujących wydzielanie kwasu solnego

A
  • IPP
  • antagoniści H₂
  • antagoniści M₁
  • analogi prostaglandyn
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Nieselektywne blokery receptora CCK

A
  • np. proglumid
  • nie hamują skutecznie wydzielania kwasu solnego
  • trwają prace nad selektywnymi antagonistami (spiroglumid, itriglumid)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Leki hamujące wydzielanie kwasu solnego, leki zobojętniające - typowe działania niepożądane

A
  • hipergastrynemia
  • kolonizacja bakterii
  • wzrost ryzyka wystąpienia nowotworu żołądka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Inhibitory pompy protonowej - przedstawiciele

A
  • omeprazol
  • lansoprazol
  • pantoprazol
  • rabeprazol
  • ezomeprazol
  • dekslansoprazol
  • tenatoprazol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

IPP - mechanizmy działania

A
  • nieodwracalnie hamują aktywność pompy protonowej
  • hamowanie wydzielania stymulowanego pokarmem (w 3 dni 70-90% pomp ulega zablokowaniu)
  • hamowanie wydzielania pepsyny
  • nasilanie procesów gojenia (lansoprazol)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

IPP - metabolizm

A
  • podawane doustnie lub dożylnie
  • metabolizowane przez CYP2C19 (oprócz rabeprazolu)
  • teoretycznie mogą osłabiać działanie klopidogrelu
  • hamują wchłanianie słabych kwasów (ASA, sole e, ampicylna, atazanawir)
  • inne leki hamujące wydzielanie kwasu solnego osłabiają działanie IPP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

IPP o długim i stabilnym działaniu

A

tenatoprazol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

IPP - wskazania

A
  • choroba refluksowa przełyku
  • choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
  • profilaktyka wrzodów stresowych i polekowych
  • zespół Zollingera-Ellisona
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

IPP - działania niepożądane

A
  • łagodne dolegliwości żołądkowo-jelitowe
  • niedokrwistość megaloblastyczna z niedoboru B₁₂
  • efekt disulfiramowy
  • nocturnal acid breakthrough
  • rzadko: bóle stawów, miopatia, wysypki skórne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Nocturnal acid breakthrough

A
  • nagły nocny wzrost wydzielania kwasu solnego

* zwalczanie: wieczorna dawka antagonistów H₂

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Nowa klasa IPP

A
  • przedstawiciele: soraprazan, rewaprazan
  • kompetycyjnie i odwracalnie hamują pompę protonową w miejscu wiązania K⁺
  • hamowanie pompy nie wymaga jej aktywności
  • działają silnie i szybko (30-60 minut)
  • efekt utrzymuje się przez 12-15 godzin
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Antagoniści H₂ - przedstawiciele

A
  • cymetydyna
  • ranitydyna
  • famotydyna
  • nizatydyna
  • roksatydyna
  • ebrotydyna
  • lupitydyna
  • lafutydyna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Antagoniści H₂ - mechanizm działania

A
  • kompetycyjne, odwracalne hamowanie receptorów H₂ → hamowanie wydzielania spoczynkowego
  • nie hamują wydzielania pepsyny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Antagonista H₂ podawany jedynie doustnie

A

nizatydyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Antagoniści H₂ - wskazania

A
  • choroba refluksowa przełyku
  • choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
  • zgaga
  • zapobieganie owrzodzeniu żołądka i dwunastnicy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Antagoniści H₂ - działania niepożądane

A
  • biegunka / zaparcia
  • zawroty i bóle głowy
  • hipergastrynemia
  • kolonizacja górnego odc pp i dróg oddech bakteriami
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Cymetydyna - działania niepożądane

A
  • działania niepożądane antagonistów H₂, dodatkowo:
  • właściwości antyandrogenne
  • silne hamowanie cytochromu P450
  • hamowanie wydzielania nerkowego kreatyniny i leków słabo zasadowych (metforminy, prokainamidu)
  • zaburzenia świadomości
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Antagoniści M₁ - przedstawiciele

A
  • pirenzepina

* telenzepina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Pirenzepina, telenzepina

A
  • antagoniści M₁
  • hamują wydzielanie (kwasu solnego, pepsyny, gastryny) głównie za pośrednictwem układu przywspółczulnego
  • nie są stosowane w nowoczesnej terapii
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Pirenzepina, telenzepina - działania niepożądane

A
  • suchość w ustach
  • zaparcia
  • retencja moczu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Mizoprostol

A

• analog PGE₁
• działa po 30 minutach, przez 2-4 godziny
• zastosowanie:
∙ zapobieganie uszkodzeniu błony śluzowej przez NLPZ (Arthrotec = NLPZ + mizoprostol)
∙ indukcja aborcji (+mifepryston / cyklofosfamid)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Mizoprostol - mechanizmy działania

A
  • hamowanie wydzielania kwasu solnego
  • zwiększanie wydzielania śluzu i HCO₃⁻
  • nasilanie regeneracji nabłonka błony śluzowej
26
Q

Mizoprostol - działania niepożądane

A
  • nudności i wymioty
  • biegunka, bóle brzucha
  • zaostrzenie procesów zapalnych w jelitach
  • silne skurcze macicy
  • lek silnie teratogenny
27
Q

Leki osłaniające - przedstawiciele

A
  • sukralfat
  • sole bizmutu
  • kwas alginowy
  • leki roślinne
28
Q

Leki osłaniające - mechanizmy działania

A
  • pokrywają śluzówkę ochronną warstwą
  • działanie adsorpcyjne
  • działanie przeciwbakteryjne
29
Q

Sukralfat

A

• kompleks sacharozy z Al(OH)3
• lek osłaniający
• w kwaśnym pH tworzy lepki, gęsty żel
• zastosowanie:
∙ choroba wrzodowa żołądka
∙ zapobieganie hiperfosfatemii u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek
∙ wlewki doodbytnicze w popromiennym lub zapalnym uszkodzeniu śluzówki

30
Q

Sukralfat - działania niepożądane

A
  • biegunka / zaparcia
  • zatrucie glinem (encefalopatia)
  • hamowanie wchłaniania jelitowego digoksyny, fluorochinolonów, fenytoiny i antybiotyków
31
Q

Sole bizmutu

A
• leki osłaniające
• przedstawiciele: cytrynian bizmutawy, salicylan bizmutawy
• rzadko stosowane
• bakteriobójcze na H pylori
• przeciwbiegunkowe
• mają przykry smak (uwalniają amoniak)
• stosowanie max 2 msc
• zastosowanie:
∙ zgaga
∙ biegunka podróżnych
32
Q

Sole bizmutu - działania niepożądane

A
  • nudności i wymioty
  • czarne zabarwienie jamy ustnej, stolca
  • zatrucie bizmutem (encefalopatia, osteodystrofia)
  • nie stosować u ciężarnych, karmiących i z niewydolnością nerek
33
Q

Kwas alginowy

A
• kw mannurowy + glukuronowy
• lek osłaniający
• tworzy ochronną warstwę na śluzówce, podnosi pH
• zastosowanie:
∙ odbijanie
∙ zgaga
34
Q

Środki zobojętniające - przedstawiciele

A
  • wodorowęglan sodu
  • węglan wapnia
  • sole magnezu
  • sole glinu
35
Q

Wodorowęglan sodu, węglan wapnia

A
• leki zobojętniające
• praktycznie niestosowane, ze względu na działania niepożądane:
∙ odbijania
∙ wzdęcia
∙ zespół mleczno-alkaliczny
36
Q

Sole magnezu

A
  • leki zobojętniające

* działają przeczyszczająco → często stosowane razem z solami glinu

37
Q

Sole glinu

A
  • leki zobojętniające
  • działają zapierająco → często stosowane razem z solami magnezu
  • hamują wchłanianie fosforanów
  • powodują dość silną hipergastrynemię
38
Q

Grupy leków prokinetycznych

A
  • cholinomimetyki
  • antagoniści D₂
  • agoniści 5-HT₄
  • agoniści receptorów dla motyliny
  • aktywatory kanałów chlorkowych
39
Q

Leki prokinetyczne - typowe zastosowania

A
  • atonie przewodu pokarmowego
  • choroba refluksowa przełyku
  • zaparcia
40
Q

Leki cholinomimetyczne

A

• estry choliny (karbachol, betanechol) nie są już stosowane
• inhibitory AChE: (neostygmina) - zastosowanie:
∙ atonie przewodu pokarmowego
∙ pseudoniedrożność jelita grubego

41
Q

Leki cholinomimetyczne - działania niepożądane

A
  • nudności i wymioty
  • ślinotok
  • biegunka
  • bradykardia
42
Q

Antagoniści D₂ - przedstawiciele

A
  • metoklopramid
  • trimetobenzamid
  • domperydon
  • lewosulpiryd
  • itopryd
43
Q

Antagoniści D₂ - działanie, zastosowanie

A
• nasilają perystaltykę GOPP
• działają przeciwwymiotnie
• zastosowanie:
∙ choroba refluksowa przełyku
∙ atonia żołądka
∙ stymulacja laktacji po porodzie (metoklopramid, domperydon)
44
Q

Metoklopramid

A
  • antagonista D₂ i agonista 5-HT₄

* dobrze przenika przez barierę krew-mózg

45
Q

Domperydon

A
  • antagonista D₂

* słabo przenika przez barierę krew mózg, mimo to nasila wydzielanie prolaktyny

46
Q

Antagoniści D₂ - działania niepożądane

A
  • zaburzenia pozapiramidowe
  • pobudzenie, niepokój, bezsenność
  • ginekomastia, mlekotok, impotencja
  • zaburzenia miesiączkowania
47
Q

Agoniści 5-HT₄ - przedstawiciele

A
  • cyzapryd
  • tegaserod
  • mozapryd
  • renzapryd
48
Q

Cyzapryd

A
• agonista 5-HT₄
• pobudza perystaltykę GOPP
• zastosowanie:
∙ choroba refluksowa przełyku
∙ atonia żołądka
49
Q

Cyzapryd - działania niepożądane

A
  • ból brzucha, biegunka / zaparcia
  • interakcje zależne od wpływu na CYP3A4
  • wydłużenie QT → arytmie
50
Q

Tegaserod

A
• agonista 5-HT₄
• pobudza perystaltykę okrężnicy
• zastosowanie:
∙ zaparcia
∙ zespół jelita drażliwego
51
Q

Tegaserod - działania niepożądane

A
  • ból brzucha, biegunka / zaparcia
  • ostre niedokrwienie mięśnia sercowego
  • udar mózgu
52
Q

Renzapryd

A
  • agonista 5-HT₄

* antagonista 5-HT₃

53
Q

Agoniści receptorów dla motyliny - przedstawiciele

A
  • erytromycyna
  • klarytromycyna
  • azytromycyna
  • atylmotyn
  • mitemcynal
54
Q

Erytromycyna

A

• agonista receptora dla motyliny
• nasila perystaltykę GOPP i jelita cienkiego
• podawana dożylnie
• zastosowanie:
∙ atonia żołądka oraz jelita u pacjentów z twardziną układową

55
Q

Aktywatory kanałów chlorkowych

A

• np. lubiproston
• otwierają kanały ClC₂ nabłonka żołądka i jelit → nasilają perystaltykę
• zastosowanie:
∙ zaparcie nawykowe u dorosłych

56
Q

Lubiproston - działania niepożądane

A
  • nudności i wymioty

* biegunka

57
Q

Inne leki prokinetyczne

A
  • syntetyczna grelina, inhibitory PDE5 (cukrzycowa atonia żołądka)
  • antagoniści receptorów CCK₁ (przyspieszają opróżnianie żołądka i pasaż jelitowy)
  • antagoniści µ (metylnaltrekson,alwimopan,nalokson), linaklotyd, neurotrofina 3 (zespół jelita drażliwego z zaparciem)
58
Q

Sulglikotyd

A
  • lek osłaniający

* działa podobnie do sukralfatu

59
Q

Antagoniści receptorów CCK₁

A
  • loksyglumid
  • deksloksyglumid
  • lorglumid
  • lintytrypt
  • dewazepid
60
Q

Linaklotyd, plekanatyd

A
  • pobudzają cyklazę guanylową
  • zwiększają wydzielanie wody, sodu i węglowodorów do jelita
  • leczenie jelita drażliwego, nawykowych zaparć
61
Q

Naloksegol

A

• pegylowany alfa-naloksol