1.13 Autakoidy lipidowe Flashcards

1
Q

Przemiany kwasu arachidonowego

A
  • syntazy prostaglandyny H (“cyklooksygenazy”) → prostanoidy (prostaglandyny, prostacyklina, tromboksany), lipoksyny
  • lipooksygenazy → leukotrieny, lipoksyny, hepoksyliny, HETEs
  • hydroksylazy → HETEs
  • epoksygenazy cytochromu P450 → EETs

• nieenzymatycznie → izoprostany

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Białko FLAP

A
• Five-LOX Activating Protein
• aktywuje 5-LOX, katalizującą 1. etap syntezy leukotrienów
• inhibitory:
∙ MK-886
∙ DG-031
∙ VIA-2291
∙ GSK-2190915
∙ weliflapon
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

PAF - działanie

A

• białko Gq → wzrost IP₃ i DAG

  • aktywacja i nasilenie agregacji płytek krwi
  • pobudzenie i nasilenie chemotaksji komórek zapalnych
  • rozszerzenie i wzrost przepuszczalności naczyń
  • skurcz oskrzeli
  • skurcz przewodu pokarmowego
  • skurcz macicy
  • wzmacnianie działania neuromediatorów pobudzających w OUN
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

PAF - powstawanie

A
  • konstytutywny szlak de novo (głównie w OUN i nerkach)
  • indukowalny szlak remodelingu błon lipidowych (w komórkach zapalnych, płytkach krwi, śródbłonku i neuronach)
  • szlak indukowalny zachodzi z udziałem PLA₂
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Glikokortykosteroidy a PAF

A
  • glikokortykosteroidy indukują białko lipokortynę
  • lipokortyna hamuje PLA₂
  • zablokowana PLA₂ nie może rozbić acylo-PAF na lizo-PAF i kwas tłuszczowy
  • hamowana jest synteza PAF i eikozanoidów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Antagoniści receptorów dla PAF - przedstawiciele

A
  • apafant
  • bepafant
  • leksypafant
  • gingkolidy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Antagoniści receptorów dla PAF - wskazania

A
  • astma
  • colitis ulcerosa
  • ostre zapalenie trzustki (leksypafant)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Inhibitory PLA₂ - przedstawiciele

A
  • glikokortykosteroidy
  • darapladib
  • monoalid
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Inhibitory PLA₂ - wskazania

A
  • miażdżyca (darapladib)

* łuszczyca (monoalid)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

COX-1 - ekspresja

A
  • enzym konstytutywny

* cytokiny i LPS wzmagają ekspresję

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

COX-1 - aktywność

A
  • wytwarza małe, ściśle regulowane porcje eikozanoidów
  • aktywność zależy od [Ca²⁺]i
  • wymaga obecności nadtlenków lipidów (“peroxide tone”)
  • aktywacja przez NO
  • hamowanie przez CO i niedobór hemu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

COX-1 - hamowanie przez glikokortykosteroidy

A

• pośrednio, przez hamowanie PLA₂

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

COX-1 - lokalizacja tkankowa

A
  • śluzówka żołądka
  • płytki krwi
  • większość innych tkanek
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

COX-1 - preferencyjne inhibitory

A
  • aspiryna

* indometacyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

COX-2 - ekspresja

A
  • enzym indukowalny
  • ekspresję indukują cytokiny, LPS i czynniki prozapalne
  • w niektórych tkankach obecny konstytutywnie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

COX-2 - aktywność

A
  • wytwarza stale duże ilości eikozanoidów
  • aktywność nie zależy od [Ca²⁺]i
  • w niewielkim stopniu wymaga obecności nadtlenków lipidów
  • aktywacja przez NO
  • hamowanie przez CO i niedobór hemu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

COX-2 - hamowanie przez glikokortykosteroidy

A

• bezpośrednio

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Indukowalna COX-2 - lokalizacja tkankowa

A
  • wszystkie komórki jądrzaste stanu zapalnego

* jajniki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Konstytutywna COX-2 - lokalizacja tkankowa

A
  • nerki
  • śródbłonek naczyniowy
  • nabłonek oskrzeli
  • mózg
  • jądra
20
Q

COX-2 - selektywne inhibitory

A
  • etorykoksyb
  • parekoksyb
  • rofekoksyb (wycofany)
  • waldekoksyb (wycofany)
  • lumirakoksyb (wycofany)
21
Q

Konstytutywna COX-2 w nerkach - funkcje

A

• produkcja PGE₂, PGI₂, TXA₂:
∙ regulacja przepływu krwi
∙ regulacja filtracji kłębuszkowej
∙ regulacja cewkowego transportu Na⁺ i K⁺

22
Q

Konstytutywna COX-2 w śródbłonku - funkcje

A

• fizjologiczna produkcja PGI₂:
∙ działanie przeciwzakrzepowe
∙ rozkurcz mięśniówki naczyń
∙ stymulacja produkcji NO

23
Q

Działania niepożądane koksybów

A
  • zmniejszona filtracja kłębuszkowa
  • retencja sodu i wody
  • nadciśnienie tętnicze
  • zakrzepica
  • upośledzenie owulacji
  • upośledzenie czynności skurczowej macicy
24
Q

Leukotrieny cysteinylowe - przedstawiciele

A
  • LTC₄
  • LTD₄
  • LTE₄
25
Q

PGI₂ vs. TXA₂ - produkcja

A
  • PGI₂: COX-2 w śródbłonku naczyniowym

* TXA₂: COX-1 w płytkach krwi

26
Q

PGI₂ vs. TXA₂ - wpływ aspiryny

A
  • PGI₂: nieznaczne i przejściowe zahamowanie produkcji

* TXA₂: silne i trwałe zahamowanie produkcji

27
Q

PGI₂ vs. TXA₂ - działanie na płytki krwi

A
  • PGI₂: hamowanie agregacji

* TXA₂: pobudzanie agregacji

28
Q

PGI₂ vs. TXA₂ - procesy miażdżycowe

A
  • PGI₂: hamowanie

* TXA₂: nasilanie

29
Q

PGI₂ vs. TXA₂ - działanie na mięśniówkę naczyń

A
  • PGI₂: rozkurcz

* TXA₂: skurcz

30
Q

PGI₂ vs. TXA₂ - inne działania

A
  • PGI₂: stymulacja fibrynolizy i wydzielania NO w śródbłonku

* TXA₂: skurcz oskrzeli

31
Q

PGE₁ i analogi - przedstawiciele

A

• alprostadyl
• analogi:
∙ mizoprostol

32
Q

PGE₂ i analogi - przedstawiciele

A
  • dinoproston

* analogi

33
Q

PGF₂α i analogi - przedstawiciele

A
• dinoprost
• analogi:
∙ latanoprost
∙ bimatoprost
∙ trawoprost
∙ unoproston
∙ karboprost
34
Q

PGI₂ i analogi - przedstawiciele

A

• epoprostenol
• analogi:
∙ treprostynil
∙ beraprost

35
Q

Alprostadyl - wskazania

A
  • utrzymanie drożności przewodu Botalla po porodzie

* dysfunkcja erekcji (iniekcje do ciał jamistych)

36
Q

Mizoprostol - wskazania

A
  • indukcja aborcji (podawany doustnie, z mifeprystonem)

* zapobieganie owrzodzeniom w czasie terapii NLPZ

37
Q

Dinoproston - wskazania

A
  • indukcja porodu (żel doszyjkowy)
  • opróżnienie macicy po obumarciu płodu
  • zaśniad groniasty
38
Q

Dinoprost - wskazania

A
  • terminacja ciąży w II trymestrze (podawany doowodniowo)

* opróżnienie macicy po obumarciu płodu

39
Q

Analogi PGF₂α - wskazania

A
  • indukcja aborcji (karboprost domięśniowo)

* jaskra (latanoprost, bimatoprost, trawoprost, unoproston)

40
Q

Mifepryston

A
  • antyprogestagen

* stosowany z mizoprostolem w indukcji aborcji

41
Q

Epoprostenol i analogi - wskazania

A
  • nadciśnienie płucne
  • krążenie pozaustrojowe (hamowanie hemolizy i agregacji płytek krwi)
  • rzadko w miażdżycy kończyn dolnych
42
Q

Inhibitory 5-LOX - przedstawiciele

A
  • zyleuton
  • genleuton
  • mesalazyna
43
Q

Zyleuton

A
  • inhibitor 5-LOX

* zarejestrowany do leczenia astmy

44
Q

Mesalazyna

A
  • kwas 5-aminosalicylowy (5-ASA)

* stosowany w terapii colitis ulcerosa i choroby Leśniowskiego-Crohna

45
Q

Antagoniści receptorów CysLT - przedstawiciele

A
• "lukasty":
∙ zafirlukast
∙ montelukast
∙ cynalukast
∙ pranlukast
46
Q

“Lukasty” - wskazania

A
  • astma

* alergiczny nieżyt nosa