Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Farmakologia wuzetki > 2. 1 Ogólna organizacja OUN > Flashcards

2. 1 Ogólna organizacja OUN Flashcards

1
Q

Neurotrofiny gleju

A
  • NGF - nerve growth factor

* BDNF - brain derived neurotrophic factor

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Różnica między neuroprzekaźnikami i neuromodulatorami

A

skala czasowa działania:
• neuroprzekaźniki - milisekundy, sekundy
• neuromodulatory - minuty, godziny, dni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Miejsce syntezy substancji przekaźnikowych

A
  • zazwyczaj zakończenia synaptyczne neuronów

* niekiedy ciało neuronu → transport aksonalny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Mechanizm wydzielania neuroprzekaźników

A

potencjał czynnościowy → napływ jonów Ca²⁺ → egzocytoza pęcherzyków synaptycznych → aktywacja receptorów/wychwyt/rozkład

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Substancja sprzęgająca kanały wapniowe z pęcherzykami synaptycznymi

A
  • białko neureksyna

* jest miejscem wiązania α-latrotoksyny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Miejsce działania jadu czarnej wdowy

A
  • neureksyna

* jad czarnej wdowy zawiera α-latrotoksynę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Białka pęcherzykowe umożliwiające egzocytozę przekaźników

A
  • synaptobrewina
  • synaptotagmina
  • SNAP-25
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Białka błony presynaptycznej umożliwiające egzocytozę przekaźników

A

• syntaksyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Substancje hydrolizujące synaptobrewinę

A
  • tetanospazmina

* botulinotoksyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Substancja umożliwiająca interakcję białek pęcherzyka i błony synaptycznej

A

• jony Ca²⁺

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Mechanizmy działania neuroprzekaźników

A
  • poprzez kanały jonowe
  • poprzez białka G
  • poprzez kinazy tyrozynowe
  • poprzez wpływ na ekspresję genów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Skutki zahamowania cyklazy adenylanowej w neuronach

A
  • hamowanie napływu Ca²⁺

* pobudzanie wypływu K⁺

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Rodzaje substancji przekaźnikowych

A
  • aminokwasy hamujące
  • aminokwasy pobudzające
  • aminy
  • pochodne puryn i pirymidyn
  • neuroprzekaźniki gazowe
  • neuropeptydy
  • inne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Aminokwasy hamujące - przedstawiciele

A 
jednokarboksylowe:
• GABA
• glicyna
• β-alanina
• tauryna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Najbardziej rozpowszechniony mediator hamujący

A

GABA (w mózgu i w rdzeniu kręgowym)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Katalizator reakcji “kwas glutaminowy → GABA”

A

• dekarboksylaza kwasu glutaminowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Katalizator reakcji “GABA → kwas glutaminowy”

A
  • transaminaza GABA

* jest to reakcja wieloetapowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Mediatory hamujące w mózgu

A

• głównie GABA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Mediatory hamujące w rdzeniu kręgowym

A
  • GABA

* glicyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jonotropowe receptory GABA

A
  • GABA A

* GABA C

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Metabotropowe receptory GABA

A

• GABA B

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Receptory będące kanałami jonowymi aktywowanymi ligandem

A
  • rec. GABA A
  • rec. nikotynowy
  • rec. glicynowe
  • rec. 5-HT₃A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Podjednostki tworzące receptor GABA A

A

pięć podjednostek:
• 2 × α (sześć rodzajów)
• 2 × β (trzy rodzaje)
• 1 × γ (trzy rodzaje)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Nieklasyczne podjednostki receptorów GABA

A
  • GABA A - δ, ε, θ, π

* GABA C - σ (trzy rodzaje)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Miejsce występowania receptorów GABA C

A

• przede wszystkim siatkówka oka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Budowa przestrzenna podjednostki receptora GABA A

A
  • duża N-końcowa domena zewn.
  • 4 odcinki przezbłonowe
  • duża domena wewnątrzkomórkowa
  • mała C-końcowa domena zewn.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Mechanizm działania receptora GABA A

A

otwarcie kanału jonowego → napływ chlorków → hiperpolaryzacja neuronu → spadek pobudliwości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Najważniejsze miejsca wiążące na receptorze GABA A

A
  • między α i β (osobne dla: GABA, barbituranów, alkoholu)

* między α i γ (benzodiazepiny)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Substancje działające na receptor GABA A

A
  • alkohol
  • barbiturany
  • benzodiazepiny
  • flumazenil
  • GKS
  • oleamid
  • pikrotoksyna
  • furosemid
  • penicylina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Neurosteroidy

A
  • pregnenolon i DHEA - zwiększają siłę działania GABA

* pochodne siarczanowe - hamują rec. GABA A

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Oleamid

A
  • amid kwasu tłuszczowego
  • aktywuje rec. GABA A
  • indukuje sen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Miejsce występowania receptorów GABA B

A
  • głównie w rdzeniu kręgowym

* pre- i postsynaptycznie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Zakres działania receptora GABA B

A
  • białko Gi → spadek cAMP
  • otwarcie kanałów potasowych GIRK
  • zamknięcie kanałów wapniowych

• presynaptycznie: hamowanie uwalniania GABA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Grupa kanałów GIRK

A
  • G-protein-coupled inwardly rectifying K⁺ channels
  • pełnią funkcję prostownika dokomórkowego
  • sprawiają, że napływ K⁺ jest łatwiejszy niż ich wypływ
  • są regulowane elektrochemicznym gradientem jonów K⁺
  • jony magnezu zamykają światło kanału, mogą być usunięte np. poprzez białka G
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Rodzaje substancji wywołujących drgawki

A
  • hamujące syntezę GABA
  • hamujące uwalnianie GABA i glicyny
  • kompetytywni antagoniści rec. GABA A
  • niekompetytywni antagoniści rec. GABA A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Substancje hamujące syntezę GABA

A
  • allyloglicyna

* izoniazyd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Allyloglicyna

A
  • inhibitor dekarboksylazy kwasu glutaminowego
  • hamuje syntezę GABA
  • wywołuje drgawki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Izoniazyd

A
  • inhibitor kinazy pirydoksalowej
  • lek przeciwgruźliczy
  • hamuje syntezę GABA
  • wywołuje drgawki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Substancje hamujące uwalnianie GABA i glicyny

A

• toksyna tężca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Toksyna tężca

A
  • hamuje uwalnianie GABA i glicyny

* wywołuje drgawki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Kompetytywni antagoniści rec. GABA A

A
  • bikukulina

* gabazyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Bikukulina

A
  • kompetytywny antagonista rec. GABA A
  • wywołuje drgawki
  • podobne: gabazyna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Gabazyna

A
  • kompetytywny antagonista rec. GABA A
  • wywołuje drgawki
  • podobne: bikukulina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Niekompetytywni antagoniści rec. GABA A

A

• pikrotoksyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Pikrotoksyna

A
  • niekompetytywny antagonista rec. GABA A (bloker kanału chlorkowego)
  • wywołuje drgawki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Rodzaje substancji hamujących drgawki

A
  • inhibitor wychwytu GABA
  • inhibitor rozkładu GABA
  • agoniści rec. GABA A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Inhibitor wychwytu GABA

A

• tiagabina

48
Q

Tiagabina

A
  • inhibitor GAT-1 (hamuje wychwyt GABA)

* hamuje drgawki

49
Q

Inhibitor rozkładu GABA

A

• wigabatryna

50
Q

Wigabatryna

A
  • inhibitor transaminazy GABA (hamuje rozkład GABA)

* hamuje drgawki

51
Q

Przeciwdrgawkowi agoniści receptora GABA A

A
  • gaboksadol
  • muscymol
  • benzodiazepiny
  • barbiturany
52
Q

Gaboksadol

A
  • agonista rec. GABA A

* hamuje drgawki

53
Q

Muscymol

A
  • agonista rec. GABA A
  • hamuje drgawki

• wywołuje psychozę → wycofany

54
Q

Baklofen

A
  • agonista rec. GABA B
  • rozluźnia mięśnie szkieletowe
  • stosowany w stanach spastyczności pourazowej
55
Q

Rodzaje receptorów glicynowych

A
  • wrażliwy na strychninę

* niewrażliwy na strychninę

56
Q

Receptor wrażliwy na strychninę

A
  • receptor glicynowy
  • powiązany z kanałem chlorkowym
  • efekt podobny do pobudzenia rec. GABA A
57
Q

Receptor niewrażliwy na strychninę

A
  • receptor glicynowy

* współdziała z rec. NMDA

58
Q

Działanie pobudzające glicyny (aminokwasu hamującego)

A

receptor glicynowy niewrażliwy na strychninę jest obligatoryjnym współagonistą rec. NMDA

59
Q

β-alanina

A
  • aminokwas hamujący
  • nie ma własnego receptora
  • wiąże się z rec. GABA A, GABA C, glicynowymi
  • blokuje białko GAT
60
Q

Tauryna

A
  • aminokwas hamujący
  • działa na receptory taurynowe
  • ma działanie neuroprotekcyjne (zapobiega ekscytotoksyczności)
  • hiperpolaryzuje neurony w móżdżku i hipokampie
61
Q

Aminokwasy pobudzające - przedstawiciele

A

dikarboksylowe:
• kwas glutaminowy
• kwas asparaginowy

62
Q

Kwas asparaginowy

A
  • aminokwas pobudzający
  • ma działanie pomocnicze
  • jego rola budzi wątpliwości
63
Q

Jonotropowe receptory glutaminowe

A
  • rec. NMDA (5 podtypów)
  • rec. AMPA (4 podtypy)
  • rec. kainowe (5 podtypów)
64
Q

Zakres działania rec. NMDA

A
  • pobudzanie napływu Ca²⁺

* pobudzanie wypływu K⁺

65
Q

Zakres działania rec. AMPA

A
  • pobudzanie napływu Na⁺
  • pobudzanie wypływu K⁺

• tak samo działają rec. kainowe

66
Q

Zakres działania rec. kainowych

A
  • pobudzanie napływu Na⁺
  • pobudzanie wypływu K⁺

• tak samo działają rec. AMPA

67
Q

Domyślny stan receptorów NMDA

A
  • konstytutywnie zablokowane przez jony magnezu

* aktywacja rec. AMPA → usunięcie jonów magnezu → umożliwienie działania kwasu glutaminowego na rec. NMDA

68
Q

Metabotropowe rec. glutaminowe

A

• mGlu 1-8

69
Q

Pobudzające receptory mGlu

A
  • mGlu 1 i 5

* białko Gq → fosfolipaza C → IP₃, DAG, Ca²⁺

70
Q

Hamujące receptory mGlu

A
  • mGlu 2-4 i 6-8

* białko Gi → hamowanie cyklazy adenylanowej → ↓cAMP

71
Q

Rola receptorów glutaminowych

A
  • tworzenie pamięci, utrwalanie informacji (long-term potentiation)
  • ekscytotoksyczność
72
Q

Mechanizm ekscytotoksyczności

A

długotrwała, silna aktywacja rec. NMDA → nadmierny wzrost [Ca²⁺]i → aktywacja enzymów → uszkodzenie mitochondriów → apoptoza

73
Q

Neuroprzekaźniki aminowe - przedstawiciele

A
  • acetylocholina
  • dopamina
  • noradrenalina
  • serotonina
  • histamina
74
Q

Receptory acetylocholinowe w OUN

A
  • rec. muskarynowe (M₁ - M₅)

* rec. nikotynowe (liczne podtypy)

75
Q

Pobudzające receptory muskarynowe w OUN

A
  • M₁, M₃, M₅ (nieparzyste)
  • białko Gq → fosfolipaza C → IP₃, DAG, Ca²⁺

• odpowiadają za świadomość i pamięć

76
Q

Hamujące receptory muskarynowe w OUN

A
  • M₂, M₄ (parzyste)
  • białko Gi → hamowanie cyklazy adenylanowej → ↓cAMP

• hamują wydzielanie neuroprzekaźników

77
Q

Receptory nikotynowe w OUN - działanie

A

• wzrost przepuszczalności dla jonów Na i Ca

  • pobudzanie wydzielania neuroprzekaźników
  • przyczyna uzależnienia od nikotyny
78
Q

Receptory nikotynowe w OUN - rola

A
  • wpływ na świadomość i pamięć
  • regulacja snu
  • regulacja nastroju
  • pobudzanie neuronów motorycznych
79
Q

Choroby związane z zaburzeniami sygnalizacji cholinergicznej

A
  • choroba Alzheimera

* choroba Parkinsona

80
Q

Najbardziej rozpowszechniona monoamina w OUN

81
Q

Pobudzające receptory dopaminowe

A
  • D₁ i D₅

* białko Gs → cyklaza adenylanowa → ↑cAMP

82
Q

Hamujące receptory dopaminowe

A
  • D₂, D₃, D₄

* białko Gi → hamowanie cyklazy adenylanowej → ↓cAMP

83
Q

Rola dopaminy w OUN

A
  • uczucia i emocje (układ limbiczny)
  • neurony motoryczne (istota czarna)
  • hamowanie uwalniania prolaktyny (szlak guzowo-lejkowy)
84
Q

Choroby związane z zaburzeniami sygnalizacji dopaminergicznej

A
  • schizofrenia
  • choroba Parkinsona
  • hiperprolaktynemia
85
Q

Receptory adrenergiczne w OUN

A
  • α₁, α₂

* β₁, β₂

86
Q

Receptory α₁ w OUN

A
  • postsynaptyczne receptory pobudzające
  • białko Gq → fosfolipaza C → IP₃, DAG, Ca²⁺

• stymulacja jąder ukł. autonomicznego w pniu mózgu

87
Q

Receptory α₂ w OUN

A
  • presynaptyczne receptory hamujące
  • białko Gi → hamowanie cyklazy adenylanowej → ↓cAMP

• hamowanie uwalniania noradrenaliny

88
Q

Choroby związane z zaburzeniami sygnalizacji adrenergicznej

A
  • choroba afektywna dwubiegunowa
  • nadciśnienie tętnicze
  • uzależnienie od amfetaminy i kokainy
89
Q

Receptory β w OUN

A
  • receptory pobudzające
  • białko Gs → cyklaza adenylanowa → ↑cAMP

• stymulacja neuronów kory mózgowej, układu limbicznego, jądra półleżącego

90
Q

Rodziny receptorów serotoninowych

A
  • 5-HT₁ (Gi)
  • 5-HT₂ (Gq)
  • 5-HT₃ (jonotropowe)
  • 5-HT₄ (Gs)
  • 5-HT₅ (Gi)
  • 5-HT₆ (Gs)
  • 5-HT₇ (Gs)
91
Q

Presynaptyczny receptor serotoninowy

A
  • 5-HT₁D

* hamuje dalszy wyrzut serotoniny

92
Q

Hamujące receptory serotoninowe

A
  • 5-HT₁

* 5-HT₅

93
Q

Choroby związane z zaburzeniami sygnalizacji serotoninergicznej

A
  • depresja
  • lęk
  • migrena
  • nudności i wymioty
  • zespół jelita drażliwego
94
Q

Pochodne puryn i pirymidyn w OUN - przedstawiciele

A
  • adenozyna, ADP, ATP

* UDP, UTP

95
Q

Receptory A wg starej nomenklatury

96
Q

Receptory adenozynowe w OUN

A
  • A₁
  • A₂A
  • A₂B
  • A₃
97
Q

Receptor A₁

A
  • hamuje cyklazę adenylanową

* pobudza fosfolipazę C

98
Q

Receptor A₂A

A

• pobudza cyklazę adenylanową

99
Q

Rola adenozyny w OUN

A
  • modulacja uwalniania neuroprzekaźników

* neuroprotekcja (przeciwdziałanie ekscytotoksyczności)

100
Q

Receptory dla nukleotydów w OUN

A
  • P₂X (jonotropowe)

* P₂Y (metabotropowe)

101
Q

Podrodziny receptorów P₂Y

A
  • P₂Y₁ (1, 2, 4, 6, 11)

* P₂Y₁₂ (12, 13, 14)

102
Q

Receptory P₂Y - mechanizm działania

A
  • P₂Y₁₂ hamuje cyklazę adenylanową (Gi)

* pozostałe aktywują fosfolipazę C (Gq)

103
Q

Nukleotydy w OUN - rola

A
  • neuroprotekcja
  • ból neuropatyczny
  • bóle migrenowe
  • komunikacja neurony-astrocyty
104
Q

Neuroprzekaźniki gazowe - przedstawiciele

105
Q

NO w OUN - rola

A
  • uczenie się, pamięć
  • plastyczność synaps
  • regulacja odżywiania
  • regulacja snu
  • regulacja funkcji seksualnych

• właściwości neurotroficzne

106
Q

Które izoformy syntazy NO występują w OUN?

A

Wszystkie.

107
Q

Enzymy produkujące CO

A
  • indukowalna HO-1

* konstytutywna HO-2

108
Q

CO w OUN - rola

A
  • neuroprotekcja

* działanie przeciwzapalne

109
Q

Interakcja między NO i CO

A

↑NO → indukcja HO-1 → ↓NO

110
Q

Neuropeptydy - przedstawiciele

A
  • enkefaliny
  • endorfiny
  • dynorfiny
  • tachykininy
  • substancja P
111
Q

Endogenne kannabinoidy - przedstawiciele

A
  • anandamid

* 2-arachidonyloglicerol

112
Q

Receptory kannabinoidowe

A
  • CB₁ (w OUN)

* CB₂ (na komórkach układu immunologicznego)

113
Q

Mechanizm działania receptorów kannabinoidowych

A

białko Gi → hamowanie cyklazy adenylanowej → ↓cAMP

114
Q

Syntetyczne leki kannabinoidowe - przedstawiciele

A
  • nabilon

* dronabinol

115
Q

Syntetyczne leki kannabinoidowe - efekty

A
  • analgezja

* działanie przeciwwymiotne

116
Q

Kannabinoid znajdowany w konopiach siewnych

A

tetrahydrokannabinol (THC)

Farmakologia wuzetki (91 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions