6.2 Leczenie nadciśnienia tętniczego Flashcards
Grupy leków używanych w przewlekłym leczeniu nadciśnienia
- inhibitory konwertazy angiotensyny
- blokery receptora AT₁
- β-blokery
- blokery kanałów wapniowych typu L
- diuretyki tiazydowe
- antagoniści aldosteronu
- sympatykolityki
- α-adrenolityki
- inhibitory reniny
- agoniści receptorów imidazolinowych
Inhibitory konwertazy angiotensyny - przedstawiciele
- kaptopryl
- enalapryl
- cylazapryl
- benazepryl
Inhibitory konwertazy angiotensyny - efekty działania
- ↓ stężenia naczynioskurczowej angiotensyny II
- ↑ stężenia bradykininy -rec.B₂→ ↑ syntezy NO → rozkurcz naczyń → spadek CTK
- cofanie się przerostu LK
Dolegliwości towarzyszące nadciśnieniu, przy których inhibitory konwertazy są szczególnie wskazane
- cukrzyca typu 1
- białkomocz w cukrzycy typu 2
- niewydolność serca
- przebyty zawał
Inhibitory konwertazy angiotensyny - przeciwwskazania
- ciąża
- neutropenia
- obrzęk naczynioruchowy
- obustronne zwężenie tętnic/tętnicy nerkowej
- ciężka niewydolność nerek, autoimmunologiczne choroby nerek
- hiperkaliemia
Inhibitory konwertazy angiotensyny - działania niepożądane
- duży spadek CTK po pierwszej dawce
- suchy kaszel!
- reakcje alergiczne
- obrzęk Quinckego
- zaburzenia smaku
- neutropenia
- hiperkaliemia
- białkomocz
- niewydolność nerek
- działanie teratogenne
Inhibitory konwertazy angiotensyny - ogólne zasady dawkowania
- przed pierwszym podaniem: badanie stanu nerek, gospodarki wodno-elektrolitowej, CTK
- najpierw małe dawki, stopniowe ich zwiększanie
- kontrola stężenia i klirensu kreatyniny
- nie wolno łączyć z solami potasowymi, diuretykami oszczędzającymi potas
Podział inhibitorów konwertazy angiotensyny
- leki działające bezpośrednio / prekursory leków
* inhibitory osoczowe / inhibitory tkankowe
Inhibitory ACE działające bezpośrednio - przedstawiciele
- kaptopryl
- alacepryl
- moweltypryl
Inhibitory ACE będące prekursorami leków - przedstawiciele
- benazepryl
- chinapryl
- cylazapryl
- enalapryl
- fozynopryl
- peryndopryl
- ramipryl
- trandolapryl
Osoczowe inhibitory ACE - przedstawiciele
- kaptopryl
- enalapryl
- cylazapryl
- benazepryl
Tkankowe inhibitory ACE - przedstawiciele
- chinapryl
- fozynopryl
- peryndopryl
- ramipryl
- trandolapryl
Blokery receptora AT₁ - przedstawiciele
- losartan
- walsartan
- irbesartan
- eprosartan
- telmisartan
- kandesartan
- olmesartan
Blokery receptora AT₁ - efekty działania
- blokada receptorów AT₁ → spadek CTK
- obniżanie ryzyka udaru
- hamowanie dylatacji aorty w zespole Marfana
Dolegliwości towarzyszące nadciśnieniu, przy których sartany są szczególnie wskazane
- niewydolność serca
- przebyty zawał
- nefropatia cukrzycowa
- mikroalbuminuria, białkomocz
- przerost LK
- migotanie przedsionków
- zespół metaboliczny
- kaszel po inhibitorach ACE
Blokery receptora AT₁ - przeciwwskazania
- ciąża
- obustronne zwężenie tętnicy nerkowej
- hiperkaliemia
β-blokery - efekty działania
- hamowanie szybkości i siły skurczu serca → spadek CTK
- hamowanie aktywności reninowej osocza
- obniżanie ryzyka udaru
- korzystne działanie po zawale
β-blokery - działania niepożądane
- wzrost insulinooporności → ryzyko cukrzycy
- ↑TG, ↓HDL
- wzrost masy ciała
- wzrost męczliwości
Podział blokerów kanałów wapniowych typu L ze względu na budowę chemiczną
• DHP - pochodne dihydropirydynowe
• NDHP - pochodne niedyhydropirydynowe:
∙ pochodne fenyloalkiloaminowe
∙ pochodne benzotiazepinowe
DHP - przedstawiciele
- nifedypina
- amlodypina
- felodypina
- lacydypina
- lerkanidypina
- isradypina
- nitrendypina
- nilwadypina
- nikardypina
- nimodypina
- cylnidypina
NDHP - przedstawiciele
• pochodne fenyloalkiloaminy: ∙ werapamil ∙ gallopamil • pochodne benzotiazepiny ∙ diltiazem
Blokery kanałów wapniowych typu L - efekty działania
- hamowanie napływu Ca²⁺ do miocytów → rozszerzenie naczyń → spadek CTK
- obniżanie zapotrzebowania serca na tlen
- obniżanie częstotliwości i siły skurczów serca (diltiazem, werapamil)
- ↑ syntezy NO (amlodypina)
- własności plejotropowe
Różnice w działaniu DHP i NDHP
- DHP działają głównie na naczynia
* NDHP działają głównie na serce (również na tętnice wieńcowe)
Blokery kanałów wapniowych - zastosowanie
- nadciśnienie tętnicze (głównie u osób starszych/czarnych)
- tachykardia nadkomorowa
- dławica piersiowa
- dławica Prinzmetala
Blokery kanałów wapniowych stosowane w dławicy piersiowej
- amlodypina
* nikardypina
Blokery kanałów wapniowych stosowane w dławicy Prinzmetala
- amlodypina
- nifedypina
- diltiazem
Blokery kanałów wapniowych, których nie można łączyć z β-blokerami
- diltiazem
* werapamil
DHP - przeciwwskazania
- niewydolność krążenia
- hipotonia
- zaawansowana stenoza aortalna
- kardiomiopatia przerostowa z zawężaniem drogi odpływu
- niestabilna dławica piersiowa
- stan po zawale
DHP - działania niepożądane
- obrzęk kończyn dolnych
- zaczerwienienie twarzy
- ból głowy
NDHP - przeciwwskazania
- niewydolność krążenia
- hipotonia
- zaawansowana objawowa bradykardia
- zespół chorego węzła, zespół WPW
- blok p-k
NDHP - działania niepożądane
- bradykardia, blok p-k
- hipotonia
- zaparcie
- bóle głowy
Podział blokerów kanałów wapniowych typu L ze względu na parametry farmakokinetyczne
- generacja I (krótkie działanie)
- generacja IIA (przedłużone uwalnianie → długie działanie)
- generacja IIB (specyficzna budowa chemiczna → długie działanie)
- generacja III
Blokery kanałów wapniowych typu L generacji I - przedstawiciele
- nifedypina
- werapamil
- diltiazem
Blokery kanałów wapniowych typu L generacji IIA - przedstawiciele
- nifedypina SR
- werapamil SR
- gallopamil SR
- diltiazem SR
- nikardypina SR
- felodypina ER
Blokery kanałów wapniowych generacji IIB - przedstawiciele
- nitrendypina
- isradypina
- nimodypina
Blokery kanałów wapniowych generacji III - przedstawiciele
- amlodypina
- lacydypina
- lerkanidypina
- klewidypina
- cylnidypina
Amlodypina
• bloker kanałów wapniowych typu L generacji III
• pochodna dihydropirydynowa
• szczególnie korzystny profil farmakologiczny:
∙ długie i równomierne działanie
∙ wolniejszy początek aktywności
∙ słabsze działania niepożądane
Amlodypina - zastosowanie
- nadciśnienie tętnicze
- stabilna choroba wieńcowa
- niewydolność serca w kardiomiopatii rozstrzeniowej
Klewidypina
- bloker kanałów wapniowych typu L generacji III
- pochodna dihydropirydynowa
- działa selektywnie na mięśniówkę naczyń (brak wpływu na serce)
- metabolizm przez esterazy tkankowe (nie zależy od stopnia wydolności nerek czy wątroby)
- krótkie działanie, podanie dożylne
Mibefradyl
- bloker kanałów wapniowych typu T
- stosowany w nadciśnieniu
- wycofany z powodu szkodliwych interakcji
Nieselektywne blokery kanałów wapniowych - przedstawiciele
- cynaryzyna
* flunaryzyna
Nieselektywne blokery kanałów wapniowych - zastosowanie
- zespół Ménière’a
- zaburzenia krążenia obwodowego i mózgowego
- stany po udarach i urazach mózgu
- zespoły otępienne
- naczyniowe bóle głowy
Diuretyki tiazydowe - przedstawiciele
- chlorotiazyd
- hydrochlorotiazyd
- metyklotiazyd
Diuretyki tiazydopodobne - przedstawiciele
- klopamid
- indapamid
- metolazon
- chlortalidon
Diuretyki tiazydowe - efekty działania
- natriureza → początkowo spadek objętości krwi i rzutu serca → po 6-8 tyg. normalizacja parametrów + rozkurcz naczyń tętniczych → spadek CTK
- obniżanie ryzyka udaru
Indapamid
- diuretyk tiazydopodobny
- podawany raz dziennie
- chętnie stosowany w nadciśnieniu i niewydolności serca
- zmniejsza przerost LK
- rozszerza naczynia
Diuretyki tiazydowe - zastosowanie w kardiologii
- nadciśnienie u osób starszych/czarnych
- izolowane nadciśnienie skurczowe
- niewydolność serca towarzysząca nadciśnieniu
- obrzęk płuc
Diuretyki tiazydowe - działania niepożądane
- zaburzenia elektrolitowe → zaburzenia rytmu
- hipotonia ortostatyczna
- zakwaszenie moczu → hiperurykemia
- hiperglikemia
- niekorzystny wpływ na profil lipidowy (↑TG)
Diuretyki tiazydowe - przeciwwskazania
- ciąża
- dna moczanowa
- zespół metaboliczny
- nieprawidłowa tolerancja glukozy
Antagoniści aldosteronu w kardiologii - przedstawiciele
- spironolakton
* eplerenon
Antagoniści aldosteronu - efekty działania
- natriureza + zatrzymanie potasu → spadek CTK
* spadek śmiertelności z powodu niewydolności serca
Spironolakton
- nieselektywny antagonista aldosteronu
- ma właściwości antyandrogenowe → ginekomastia, ryzyko impotencji
- nie jest stosowany samodzielnie (hiperkaliemia)
Eplerenon
- selektywny antagonista aldosteronu
- nie ma właściwości antyandrogenowych
- nie jest stosowany samodzielnie (hiperkaliemia)
Antagoniści aldosteronu - przeciwwskazania
- niewydolność nerek
* hiperkaliemia
Sympatykolityki w kardiologii - przedstawiciele
- klonidyna
* metyldopa
Klonidyna
- sympatykolityk
- lek o ośrodkowym i obwodowym działaniu obniżającym ciśnienie (poprzez presynaptyczne receptory α₂)
- nagłe przerwanie terapii może powodować zespół odstawienny
Metyldopa
- sympatykolityk
- prolek przekształcany do α-metyloadrenaliny o ośrodkowym działaniu obniżającym ciśnienie (poprzez presynaptyczne receptory α₂)
- jeden z niewielu leków obniżających ciśnienie bezpiecznych w czasie ciąży
α₁-adrenolityki - przedstawiciele
- prazosyna
- terazosyna
- doksazosyna
Nieselektywne α-adrenolityki - przedstawiciele
- fenoksybenzamina
* fentolamina
Nieselektywne α-adrenolityki - zastosowanie
- phaeochromocytoma w okresie okołooperacyjnym
* diagnostyka phaeochromocytoma
Inhibitory reniny - przedstawiciele
- aliskiren
- remikiren (wycofany)
- zankiren (wycofany)
Aliskiren
• inhibitor reniny • zastosowanie: ∙ pierwotne nadciśnienie tętnicze ∙ niewydolność serca ∙ nefropatia
Aliskiren - działania niepożądane
- bóle i zawroty głowy
* biegunka
Agoniści receptorów imidazolinowych - przedstawiciele
- moksonidyna
* rylmenidyna
Moksonidyna
- agonista receptorów I₁ w OUN
- pochodna klonidyny
- zmniejsza impulsację sympatyczną → obniża CTK
- nie ma wyraźnego wpływu na czynność serca
Rylmenidyna
- agonista receptorów I₁ w OUN
- pochodna oksazoliny
- zmniejsza impulsację sympatyczną → obniża CTK
- nie ma wyraźnego wpływu na czynność serca
Agoniści receptorów imidazolinowych - działania niepożądane
- zmęczenie, senność
- suchość w jamie ustnej
- bóle i zawroty głowy
- lęk, depresja
- bóle żołądka, zaparcie
- reakcje alergiczne
- hipotonia ortostatyczna
Minoksydyl
- aktywator ATP-zależnych kanałów potasowych w naczyniach → obniża CTK
- stosowany w łysieniu androgenowym, rzadko w nadciśnieniu
Minoksydyl - działania niepożądane
• nadmierne pobudzenie wzrostu włosów
Dihydralazyna
- w nieznanym mechanizmie obniża opór obwodowy → obniża CTK
- możliwe że hamuje IP3-zależne uwalnianie wapnia
- szczególnie wskazana w rzucawce
Dihydralazyna - działania niepożądane
- aktywacja układu współczulnego i osi RAA → tachykardia, wzrost rzutu serca, retencja sodu i wody, obrzęki
- osłabienie, bóle i zawroty głowy
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- zaczerwienienie twarzy
- toczeń rumieniowaty polekowy
Podział leków stosowanych w przełomie nadciśnieniowym
- leki stosowane pozajelitowo
* leki stosowane podjęzykowo
Leki stosowane pozajelitowo w przełomie nadciśnieniowym - przedstawiciele
- urapidyl
- nitroprusydek sodu
- fenoldopam
- dihydralazyna
- nitrogliceryna
- labetalol
- esmolol
Urapidyl
- antagonista postsynaptycznych receptorów α₁
- agonista mózgowych receptorów 5-HT₁A
- stosowany pozajelitowo w przełomie nadciśnieniowym
Urapidyl - działania niepożądane
- zawroty i bóle głowy
- nudności, wymioty
- duszność, ucisk za mostkiem, kołatanie serca
- bradykardia, tachykardia, arytmia
Nitroprusydek sodu
- bezpośredni donor NO → rozkurcza żyły i tętnice
- stosowany pozajelitowo w przełomie nadciśnieniowym
- rozkłada się na świetle
Nitroprusydek sodu - działania niepożądane
- nudności, wymioty
- kurcze mięśni
- zatrucie cyjankami i rodankami
Fenoldopam
- agonista receptorów D₁
- słaby antagonista receptorów α₂
- stosowany pozajelitowo w przełomie nadciśnieniowym
- w przypadku jaskry należy zachować ostrożność
Nitrogliceryna
- pośredni donor NO
- wskazana w niedokrwieniu serca
- stosowany pozajelitowo w przełomie nadciśnieniowym
- stosowany podjęzykowo w razie bólu wieńcowego
Nitrogliceryna - działania niepożądane
- ból głowy
- wymioty
- methemoglobinemia
- rozwój tolerancji przy dłuższym stosowaniu
Labetalol
- β-bloker III generacji (hybrydowy)
- dodatkowo blokuje receptory α₁
- stosowany pozajelitowo w przełomie nadciśnieniowym
Labetalol - działania niepożądane
- cierpnięcie skóry głowy
- zawroty głowy
- wymioty
- piekący ból gardła
- blok p-k
Esmolol
- β-bloker II generacji (kardioselektywny)
- ma krótki czas działania
- stosowany pozajelitowo w przełomie nadciśnieniowym
- szczególnie wskazany w rozwarstwieniu aorty i w okresie okołooperacyjnym
Esmolol - działania niepożądane
- nudności
* blok p-k
Leki stosowane podjęzykowo w przełomie nadciśnieniowym - przedstawiciele
- kaptopryl
- klonidyna
- nifedypina
Nadciśnienie płucne - postępowanie
• leczenie przeciwkrzepliwe • tlen • diuretyki • blokery kanału wapniowego • leczenie celowane: ∙ inhibitory PDE5 ∙ blokery receptora endotelinowego ∙ prostanoidy ∙ seleksipag - agonista rec prostacykliny • riocyguat - stymulator sCG
Bozentan
• bloker receptora endotelinowego • zastosowanie: ∙ nadciśnienie płucne idiopatyczne ∙ nadciśnienie płucne w przebiegu twardziny bez istotnego zwłóknienia płuc ∙ niewydolność serca NYHA III/IV
Darusentan
- bloker receptora endotelinowego
* podobny do bozentanu
Bencyklan
- bloker kanałów wapniowych
- leczenie objawowych chorób tętnic kończyn dolnych
- rozszerza naczynia
- hamuje ATPazę Na-K, agregację płytek krwi, podnosi zdolność krwinek czerwonych na odkształcenie
- działa spazmolitycznie, uspokajająco
Sakubitryl + walsartan
• sakubitryl to inhibitor neprylizyny
Dihydralazyna
- rozkurcza mm gładkie naczyń krwionośnych
- wskazana w rzucawce
- stosowany pozajelitowo w przełomie nadciśnieniowym
Blokery kanału wapniowego stosowane w nadciśnieniu płucnym pierwotnym
- nifedypina
* dilitiazem
Inhibitory PDE 5 stosowane w nadciśnieniu płucnym pierwotnym
- syldenafil
* tadalafil
Blokery rec endotelinowego stosowane w nadciśnieniu płucnym pierwotnym
- bozentan
- sytaksentan
- ambryzentan
- darusentan
- macytentan
Prostanoidy stosowane w nadciśnieniu płucnym pierwotnym
- epoprostenol
- treprostynil
- iloprost
Seleksipag
- agonista rec prostacykliny
* stosowany w nadciśnieniu płucnym pierwotnym
Riocyguat
• bezpośrednio stymuluje rezpuszczalną cyklazę guanylową (sCG)
Główne grupy leków hipotensyjnych
- DIU - diuretyki
- BB - beta-blokery
- CCB - blokery kanału wapniowego
- ACEI - inhibitory ACE
- ARB - blokery rec angiotensyny
Preferowane połączenia leków hipotensyjnych
- diuretyk tiazydowy + ACEI
- diuretyk tiazydowy + ARB
- CCB + ACEI
- CCB + ARB
- ACEI/ARB + CCB + diuretyk tiazydowy
Leczenie nadciśnienia tętniczego u kobiet w ciąży
- metyldopa
- labetalol/metoprolol
- nifedypina
Leczenie nadciśnieniowych stanów pilnych u kobiet w ciąży
- metyldopa
- labetalol (I.V.)
- nifedypina/dihydralazyna
Leczenie obrzęku płuc u kobiet w ciaży
• nitrogliceryna
