3.15 Leczenie zakażeń pierwotniakami Flashcards
Ostra faza toksoplazmozy - leki
- Fansidar (pirymetamina + sulfadoksyna) + kwas folinowy
- pirymetamina + sulfadiazyna
- pirymetamina + klindamycyna
Profilaktyka toksoplazmozy u osób z AIDS - leki
- Fansidar (pirymetamina + sulfadoksyna)
- ko-trymoksazol
- azytromycyna
Toksoplazmoza u kobiet w ciąży - leki
- spiramycyna
* po potwierdzeniu inwazji płodu: Fansidar + kwas folinowy
Postacie kliniczne amebiozy
- zakażenie bezobjawowe
- zapalenie jelita grubego
- ropień wątroby
- zakażenie tkanek pozajelitowych
Amebioza - leki działające w świetle jelita
- diloksanid
- jodochinol
- paromomycyna
Amebioza - leki działające w tkankach
- metronidazol
- tetracykliny
- erytromycyna
Lek z wyboru we wszystkich postaciach amebiozy
Metronidazol (zwłaszcza w zakażeniu tkanek pozajelitowych)
Leki wycofane z leczenia amebiozy
- emetyna
* hydroemetyna
Diloksanid - charakterystyka
- lek zwalczający pełzaka w świetle jelita
- mechanizm działania nieznany
- stosowany w zakażeniu bezobjawowym
- często łączony z metronidazolem
Diloksanid - działania niepożądane
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- świąd
- suchość skóry
Jodochinol - charakterystyka
- jodowana hydroksychinolina
- lek zwalczający pełzaka w świetle jelita
- mechanizm działania nieznany
- stosowany w zakażeniu objawowym
- często łączony z metronidazolem
Jodochinol - działania niepożądane
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- świąd
- zaczerwienienie skóry
- bóle głowy
- jadłowstręt
- zaburzenie funkcji tarczycy
- neurotoksyczność
Jodochinol - przeciwwskazania
- uczulenie na jod
- zaburzenia funkcji tarczycy
- neuropatia wzrokowa
- zaobserwowanie skutków ubocznych jodu
Lek stosowany w zakażeniu rzęsistkiem pochwowym
Metronidazol
Leczenie rzęsistkowicy metronidazolem
• opcje:
∙ pojedyncza dawka 2g
∙ 2 x dziennie przez 7 dni 500mg
• w ciąży należy poczekać do II trymestru
• choroby nie można wyleczyć samymi globulkami dopochwowymi
Inne leki przeciwpierwotniakowe - przedstawiciele
- pentamidyna
- glukonian antymonu
- antymonian megluminy
- nitazoksanid
- suramina
- melarsoprol
- eflornityna
- nifurtymoks
- miltefozyna
Pentamidyna - charakterystyka
- lek przeciwpierwotniakowy
- mechanizm działania: zaburzenie replikacji DNA i glikolizy
- podawany domięśniowo, dożylnie i wziewnie
- nie przechodzi do OUN
Pentamidyna - zastosowanie
- trypanosomoza (oprócz Trypanosoma cruzi)
- pneumocystoza (u osób uczulonych na ko-trymoksazol)
- leiszmanioza
- Blastomyces
Pentamidyna - działania niepożądane zależne od drogi podania
• podanie dożylne: ∙ ↓ CTK ∙ tachykardia ∙ duszność • podanie domięśniowe: ∙ silny ból ∙ jałowy ropień • podanie wziewne: ∙ skurcz oskrzeli
Pentamidyna - działania niepożądane niezależne od drogi podania
- gorączka
- uszkodzenie trzustki (hipoglikemia → hiperglikemia)
- uszkodzenie nerek
- zaburzenia elektrolitowe (↓Na⁺, Ca²⁺; ↑K⁺)
- zaburzenia hematologiczne (neutropenia, małopłytkowość)
- ↑ AspAT, AlAT
Glukonian antymonu i antymonian megluminy - charakterystyka
- pochodne antymonu
- leki pierwszego rzutu w postaci skórnej i trzewnej leiszmaniozy (espundia, kala-azar)
- w przypadku oporności stosuje się amfoterycynę B
Pochodne antymonu - działania niepożądane
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- objawy grypopodobne
- zapalenie trzustki
- zahamowanie czynności szpiku kostnego, hemoliza
- wydłużenie odstępu QT, groźne zaburzenia rytmu
- po podaniu domięśniowym: silny ból, jałowy ropień
Nitazoksanid - charakterystyka
• prolek przekształcany do tizoksanidu
• mechanizm działania: hamowanie oksydoreduktazy pirogronian:ferredoksyna
• szerokie spektrum:
∙ pierwotniaki (Giardia, Cryptosporidum, Entamoeba)
∙ robaki (glista, motylica, tasiemce)
∙ bakterie (Helicobacter pylori)
Nitazoksanid - zastosowanie
- zakażenie Giardia lamblia
- zakażenie Cryptosporidium parvum
- zakażenie pierwotniakami opornymi na metronidazol
Nitazoksanid - działania niepożądane
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe
Suramina - charakterystyka
- lek przeciwpierwotniakowy
- mechanizm działania nieznany
- nie przenika do OUN
- stosowana w terapii trypanosomozy (z pentamidyną)
Suramina - działania niepożądane
- silne objawy uczuleniowe
- gorączka
- bóle głowy
- parestezje, neuropatia obwodowa
- uszkodzenie nerek z białkomoczem
- przewlekła biegunka
- agranulocytoza, niedokrwistość hemolityczna
Melarsoprol - charakterystyka
- przeciwpierwotniakowa pochodna arsenu
- mechanizm działania: utlenianie grup -SH
- przenika do OUN
- stosowany w zaawansowanej trypanosomozie
- bardzo toksyczny - rozpadajace sie pasożyty
Melarsoprol - działania niepożądane
• objawy uczuleniowe • encefalopatia - rozpadające się pasozyty: ∙ obrzęk mózgu ∙ drgawki ∙ śpiączka ∙ śmierć • gorączka • zaburzenia żołądkowo-jelitowe • bóle stawów • uszkodzenie nerek i serca
Eflornityna - charakterystyka
- nowy lek przeciw Trypanosoma
- mechanizm działania: hamowanie dekarboksylazy ornitynowej
- przenika do OUN
- podawany w zaawansowanej trypanosomozie
Eflornityna - działania niepożądane
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe • drgawki • zaburzenia hematologiczne: ∙ niedokrwistość ∙ małopłytkowość ∙ leukopenia
Nifurtymoks - charakterystyka
- lek przeciw Trypanosoma
- pochodna nitrofuranu
- mechanizm działania: uwalnianie wolnych rodników
- szeroko stosowany w leczeniu wczesnego etapu choroby Chagasa
Nifurtymoks - działania niepożądane
- częste
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- gorączka
- zaczerwienienie skóry
- pobudzenie, bezsenność
- neuropatia obwodowa
- drgawki
Miltefozyna - charakterystyka
- przeciwpierwotniakowa alkilofosfocholina
- mechanizm działania bardzo skomplikowany
- zaburza fosfolipidy w błonach
- trzewna leiszmanioza
- testowana w leczeniu innych zakażeń pierwotniakowych i AIDS
Miltefozyna - działania niepożadane
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- ↑ AspAT/AlAT
- uszkodzenie nerek
- silne działanie teratogenne
