3.11 Leki przeciwwirusowe Flashcards

1
Q

Najstarsze leki przeciwwirusowe

A
  • idoksurydyna
  • widarabina
  • acyklowir
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Etapy cyklu rozwojowego wirusa

A
  1. adsorpcja
  2. penetracja
  3. odpłaszczanie
  4. wczesna translacja → replikacja → późna translacja
  5. składanie
  6. uwalnianie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Leki hamujące adsorpcję

A
  • enfuwirtyd
  • dokozanol
  • paliwizumab
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Leki hamujące penetrację

A

• interferon alfa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Leki hamujące odpłaszczanie

A
  • amantadyna

* rymantadyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Leki hamujące replikację

A
  • NRTI
  • NNRTI
  • acyklowir
  • foskarnet
  • entekawir
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Leki hamujące późną translację

A

• PI

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Leki hamujące uwalnianie wirusa

A

• inhibitory neuraminidazy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Leki używane w zakażeniach HSV i VZV - przedstawiciele

A
  • acyklowir, walacyklowir, famcyklowir, pencyklowir
  • brywudyna, sorywudyna
  • ibacytabina
  • denotywir
  • tromantadyna
  • moroksydyna
  • dokozanol
  • tryflurydyna
  • idoksurydyna
  • widarabina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Acyklowir

A
  • analog guanozyny
  • jego fosforylacja wymaga obecności kinazy wirusowej
  • działa na: HSV-1, HSV-2, VZV, EBV, CMV, HHV-6
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Acyklowir - zastosowanie miejscowe

A
  • opryszczka wargowa

* opryszczka narządów płciowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Acyklowir - zastosowanie doustne

A
  • ospa wietrzna
  • półpasiec
  • profilaktyka potransplantacyjna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Acyklowir - zastosowanie dożylne

A
  • zapalenie mózgu wywołane HSV
  • zakażenie HSV u noworodków
  • ciężkie zakażenia wirusami Herpes
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Acyklowir - działania niepożądane

A
  • zaburzenia neurologiczne
  • odwracalne uszkodzenie nerek
  • nudności i wymioty, biegunka
  • bóle głowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Walacyklowir

A
  • ester L-walylowy acyklowiru

* wykazuje większą biodostępność po podaniu doustnym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Walacyklowir - zastosowanie

A
  • opryszczka narządów płciowych
  • opryszczka wargowa
  • półpasiec
  • potransplantacyjna profilaktyka CMV
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Walacyklowir - działania niepożądane

A
  • zaburzenia neurologiczne
  • ↑ AspAT, AlAT
  • niedokrwistość, granulocytopenia
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • powikłania zakrzepowe u pacjentów z AIDS
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Famcyklowir

A
  • ester przekształcany w wątrobie do pencyklowiru

* hamuje polimerazę DNA w nieco innym mechanizmie niż acyklowir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Famcyklowir - zastosowanie

A
  • opryszczka narządów płciowych
  • opryszczka wargowa
  • półpasiec
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Famcyklowir - działania niepożądane

A
  • bóle głowy, nudności, wymioty, biegunka
  • możliwe uszkodzenie jąder
  • możliwy wzrost ryzyka raka sutka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Pencyklowir

A
  • aktywny metabolit famcyklowiru
  • stosowany w formie kremu na opryszczkę wargową
  • nie ma działań niepożądanych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Brywudyna

A
  • analog nukleotydu T
  • działa na HSV i VZV
  • działa korzystnie w raku trzustki (hamuje Hsp27)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Sorywudyna

A
  • analog nukleotydu T
  • zastosowanie: leczenie VZV u dzieci
  • nasila mielotoksyczność fluorouracylu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Eperwudyna

A
  • analog nukleotydu T
  • działa podobnie do bry- i sorywudyny
  • zastosowanie: miejscowe leczenie opryszczki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Ibacytabina

A
  • analog nukleozydowy
  • działa na HSV
  • zastosowanie: miejscowe leczenie opryszczki wargowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Denotywir

A
  • pochodna izotiazolowa
  • działa na HSV, VZV i niektóre bakterie
  • wykazuje działanie przeciwzapalne
  • zastosowanie: miejscowe leczenie opryszczki wargowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Tromantadyna

A
  • pochodna adamantanu
  • działa na HSV
  • zastosowanie: miejscowe leczenie opryszczki wargowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Moroksydyna

A
  • heterocykliczny biguanid
  • działa na HSV, VZV, wirus grypy A
  • zastosowanie: ogólne leczenie zakażeń HSV, VZV, profilaktyka grypy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Moroksydyna - działania niepożądane

A

• efekty cholinolityczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Dokozanol

A
  • nasycony alkohol alifatyczny
  • działa na HSV
  • zastosowanie: miejscowe leczenie opryszczki wargowej (do 12h od objawów prodromalnych)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Tryflurydyna

A
  • fluorowana pirymidyna - trifluorotymidyna
  • działa na HSV, wirusa ospy krowiej, adenowirusy
  • nie wymaga obecności kinazy wirusowej → toksyczny
  • zastosowanie: miejscowe leczenie zapalenia rogówki wywołanego przez HSV
  • z tipiracylem - leczenie przeżutującego raka okrężnicy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Idoksurydyna

A
  • jodowany analog deoksyurydyny
  • działa na HSV i VZV
  • nie wymaga obecności kinazy wirusowej → kardiotoksyczny
  • zastosowanie: miejscowe leczenie zapalenia rogówki wywołanego HSV
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Widarabina

A
  • analog nukleozydu A, D-arabinoza zamiast D-rybozy

* działa na HSV, VZV, Hepadna-, Pox-, Rhabdoviridae, HIV-1

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Widarabina - zastosowanie

A
  • miejscowe leczenie zapalenia rogówki wywołanego przez HSV

* ogólne leczenie półpaśca u pacjentów z AIDS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Widarabina - działania niepożądane

A
  • nudności, wymioty, biegunka

* uszkodzenie szpiku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Leki używane w zakażeniach CMV - przedstawiciele

A
  • gancyklowir
  • walgancyklowir
  • cydofowir
  • foskarnet
  • fomiwirsen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Gancyklowir

A
  • analog guanozyny

* działa na CMV, HSV, VZV, EBV, HHV-6, KSHV

38
Q

Gancyklowir - zastosowanie

A
  • wszystkie postaci zakażenia CMV
  • profilaktyka mięsaka Kaposiego
  • retinitis wywołane CMV (wstrzyknięcia, implanty)
39
Q

Gancyklowir - działania niepożądane

A
  • mielosupresja
  • bezsenność, bóle głowy, nudności, wymioty, gorączka, zaczerwienienie skóry
  • objawy neurologiczne
  • uszkodzenie wątroby
  • odklejenie siatkówki u pacjentów z retinitis
  • możliwe działanie teratogenne, karcynogenne, hamujące spermatogenezę
40
Q

Walgancyklowir

A
  • ester L-walylowy gancyklowiru
  • wykazuje większą biodostępność po podaniu doustnym
  • zastosowanie: retinitis u pacjentów z AIDS, potransplantacyjna profilaktyka CMV
41
Q

Cydofowir

A
  • analog nukleotydu!!! C
  • działa na CMV, HSV, VZV, EBV, HHV-6, KSHV, adenowirusy, Poxviridae, Polyomavirus, Papillomavirus
  • ma długi okres półtrwania
  • wydalany przez nerki (dawkowanie dostosowuje się do klirensu kreatyniny)
42
Q

Cydofowir - zastosowanie

A
  • dożylnie (+probenecyd) w retinitis wywołanym CMV

* zakażenia adenowirusowe

43
Q

Cydofowir - działania niepożądane

A
  • nefrotoksyczność
  • uszkodzenie gałki ocznej
  • kwasica metaboliczna
  • neutropenia
  • możliwe działanie teratogenne i karcynogenne
44
Q

Probenecyd

A
  • lek urykozuryczny

* hamuje wydalanie nerkowe penicylin, cydofowiru, zydowudyny

45
Q

Foskarnet

A
  • kwas fosfonomrówkowy
  • działa na CMV, HSV, VZV, EBV, HHV-6, KSHV, HIV-1
  • krótki okres półtrwania, ale deponuje się w kościach
  • wydalany przez nerki (dawkowanie dostosowuje się do klirensu kreatyniny)
46
Q

Foskarnet - zastosowanie

A
  • retinitis, colitis, esophagitis wywołane CMV
  • zakażenia HSV i VZV oporne na acyklowir
  • profilaktyka mięsaka Kaposiego
47
Q

Foskarnet - działania niepożądane

A
  • nefrotoksyczność
  • zaburzenia elektrolitowe (+pentamidyna → ciężka hipokalcemia)
  • owrzodzenia żołędzi
  • nudności, wymioty
  • niedokrwistość
  • zaburzenia neurologiczne
  • możliwe działanie teratogenne i karcynogenne
48
Q

Fomiwirsen

A
  • antysensowny oligonukleotyd
  • działa na CMV
  • zastosowanie: wstrzyknięcia do ciała szklistego w retinitis wywołanym CMV
49
Q

Fomiwirsen - działania niepożądane

A
  • uszkodzenie gałki ocznej
  • bóle brzucha, wymioty, biegunka, gorączka, zaczerwienienie skóry
  • zapalenie zatok, zapalenie płuc
  • stan septyczny
50
Q

Leki stosowane we wstrzyknięciach do ciała szklistego w retinitis wywołanym CMV

A
  • gancyklowir
  • foskarnet
  • fomiwirsen
51
Q

Leki testowane w leczeniu zakażeń CMV

A
  • maribawir (inhibitor kinazy UL97)
  • tomeglowir, letermowir (inhibitor terminazy)
  • artezunat, mykofenolan mofetylu, leflunomid
52
Q

Grupy leków używanych w leczeniu AIDS

A
  • inhibitory wejścia HIV do komórek
  • NRTI (nukleozydowe i nukleotydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy)
  • NNRTI (nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy)
  • PI (inhibitory proteazy)
  • INSTI (inhibitory integrazy)
53
Q

Leki używane w leczeniu WZW B - przedstawiciele

A
  • interferon alfa
  • lamiwudyna
  • adefowir
  • entekawir
  • tenofowir, emtrycytabina
  • telbiwudyna
54
Q

Leki używane w leczeniu grypy - przedstawiciele

A
• pochodne adamantanu:
∙ amantadyna
∙ rymantadyna
• inhibitory neuraminidazy:
∙ zanamiwir
∙ oseltamiwir
∙ peramiwir
55
Q

Epidemiologia wirusa grypy A i B

A
  • wirus grypy A zakaża ludzi i zwierzęta, często i silnie mutuje, wywołuje pandemie co 10-12 lat
  • wirus grypy B zakaża jedynie ludzi
56
Q

Klasyfikacja wirusa grypy A

A
  • 16 odmian H

* 9 odmian N

57
Q

Mechanizm działania pochodnych adamantanu

A

hamowanie białka M2 wirusa grypy A → hamowanie odpłaszczania

58
Q

Pochodne adamantanu - zastosowanie

A
  • profilaktyka i leczenie grypy A

* leczenie choroby Parkinsona (nasilanie uwalniania dopaminy)

59
Q

Pochodne adamantanu - działania niepożądane

A
  • nudności, wymioty, jadłowstręt
  • bezsenność, rozdrażnienie, zaburzenia koncentracji, rzadko poważne zaburzenia OUN
  • obrzęki kończyn
60
Q

Amantadyna

A
  • pochodna adamantanu

* wydalana przez nerki

61
Q

Rymantadyna

A
  • pochodna adamantanu
  • metabolizowana w wątrobie
  • silniejsza od amantadyny
  • powoduje mniej skutków ubocznych w OUN
62
Q

Mechanizm działania inhibitorów neuraminidazy

A

hamowanie neuraminidazy wirusa grypy A i B (jako analogi kwasu sjalowego) → hamowanie uwalniania wirusa z komórki

63
Q

Inhibitory neuraminidazy - zastosowanie

A

• profilaktyka i leczenie grypy A i B

64
Q

Zanamiwir

A
  • inhibitor neuraminidazy
  • podawany wziewnie
  • może być stosowany od 7 r.ż.
65
Q

Zanamiwir - działania niepożądane

A
  • kaszel, skurcz oskrzeli

* uczucie pieczenia w nosie i gardle

66
Q

Oseltamiwir

A
  • inhibitor neuraminidazy
  • prolek, podawany doustnie
  • może być stosowany od 1 r.ż.
67
Q

Oseltamiwir - działania niepożądane

A
  • biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha
  • pokrzywka, wysypka, zespół Stevensa-Johnsona, zespół Lyella
  • próby samobójcze
68
Q

Peramiwir

A
  • inhibitor neuraminidazy
  • podawany doustnie lub dożylnie
  • działa na oporne szczepy wirusa grypy A
  • NPŻ: neutropenia, wzrost AT, hiperglikemia, z OUN, xmiany skorne, zesp S-J, Lyella
69
Q

Leki testowane w leczeniu grypy

A
  • fludaza (rekombinowana sjalidaza)
  • sjalyloglikopolimery
  • moroksydyna
  • rybawiryna, tarybawiryna, interferon alfa
70
Q

Leki używane w leczeniu zakażeń RSV - przedstawiciele

A
  • rybawiryna
  • paliwizumab
  • motawizumab
71
Q

Rybawiryna

A
  • analog guanozyny
  • hamuje IMPDH
  • blokuje tworzenie czapeczki mRNA
  • podawany wziewnie
  • zastosowanie: leczenie ciężkiego zapalenia oskrzelików i płuc u dzieci
  • leczenie przewlekłego WZW C, RSV
72
Q

Rybawiryna - działania niepożądane

A
  • anemia hemolityczna
  • dysforia, depresja
  • silnie teratogenny
  • podrażnienie dróg oddechowych
  • podrażnienie spojówek
73
Q

Paliwizumab

A
  • przeciwciało monoklonalne przeciwko białku F RSV
  • podawane w 5 comiesięcznych wstrzyknięciach domięśniowych
  • zastosowanie: profilaktyka RSV u wcześniaków i dzieci z wadami serca i płuc
74
Q

Motawizumab

A
  • przeciwciało monoklonalne przeciwko białku F RSV

* ma większe powinowactwo do RSV niż paliwizumab

75
Q

Inne leki przeciwwirusowe - przedstawiciele

A
  • plekonaryl
  • imikwimod
  • rezykwimod
76
Q

Plekonaryl

A
  • łaczy się z białkiem VP1 kapsydu
  • lek hamujący odpłaszczanie Picornaviridae
  • zastosowanie: profilaktyka i leczenie przeziębień, zwłaszcza u pacjentów z astmą
77
Q

Imikwimod

A
  • lek immunomodulujący - zwiększa prod interferonów, aktywacje toll-like recs
  • zastosowanie: miejscowe leczenie kłykcin kończystych
78
Q

Imikwimod - działania niepożądane

A
  • przebarwienia skóry

* zespół grypopodobny

79
Q

Rezykwimod

A
  • lek immunomodulujący

* podobny do imikwimodu

80
Q

Interferon alfa

A
  • pegylowane- wstrzyknięcia podskórne
  • WZW B i C
  • albuferon - z albumina, raz/2-4 tyg
  • lokteron - interferon alfa2a
  • interferon omega - implanty 12 tygodniowe
81
Q

lamiwudyna

A
  • NRTI
  • analog cytozyny
  • HIV, HBV
82
Q

adefowir

A
  • NRTI
  • analog nukleozydu adeninowego, diester
  • HBV, HIV (lepszy na HBV)
83
Q

adefowir - działania niepożądane

A
  • nefrotoksyczność
  • stłuszczenie wątroby
  • kwasica mleczanowa
  • możliwe embriotoksyczne
84
Q

Entekawir

A
  • NRTI
  • analog nukleozydu guaninowego
  • HBV
  • pokarm hamuje wchłanianie
  • NPŻ: ŻJ, ból głowy, możliwe karcynogenne
85
Q

Tenofowir i emtrycytabina

A
  • NRTI

* analogi

86
Q

Telbiwudyna

A
  • analog nukleozydu tymidylowego
  • HBV
  • NPŻ: kwasica mleczanowa
87
Q

Leki używane w leczeniu WZW C - przedstawiciele

A
  • interferon alfa
  • rybawiryna
  • -prewir (boce, tela, syme, parita, asuna, grazo)
  • -buwir (daklata, ledipa, ombita, welpata, elba)
  • -swir (sofos, dasa)
88
Q

-prewir

A
  • boce, tela, syme, parita, asuna, grazo
  • hamuje proteazę serynową NS3
  • leczenie HCV genotyp 1
  • razem z peginterferonem alfa, rybawiryną
  • NPŻ: anemia, skórne
89
Q

-buwir

A
  • sofos, dasa
  • hamują poli RNA NS5B
  • sofosbuwir - analog urydyny
  • dasabuwir - nienukleotydowy
  • HCV - z rybwiryną, peginterferonem alfa
  • NPŻ: zmęczenie
90
Q

-swir

A
  • daklata, ledipa, ombita, welpata, elba
  • inhibitor NS5A
  • bezinterferonowa terapia (z PI, NS5BI)
  • NPŻ: zmęczenie, limfopenia, trombocytopenia
91
Q

Tramantadyna

A
  • poch adamantanu

* miejscowo na HSV