5.7 Inne leki przeciwnowotworowe Flashcards
Hydroksykarbamid
• hamuje reduktazę nukleotydów → działa w fazie S i G2
• zastosowanie:
∙ czerwienica prawdziwa
∙ trombocytoza
∙ przełom blastyczny w ostrej białaczce szpikowej
∙ guzy głowy i szyi (+radioterapia)
∙ niedokrwistość sierpowatokrwinkowa
∙ przewlekła białaczka szpikowa (zastąpiony przez imatynib)
Hydroksykarbamid - działania niepożądane
- mielosupresja
- mucositis, nudności i wymioty, biegunka
- niedokrwistość megaloblastyczna
- bóle głowy
- zmiany skórne
Asparaginaza (krisantaspaza)
• rozkłada asparaginę w osoczu (komórki białaczkowe nie mają zdolności syntezy asparaginy) → działa w fazie G1 • pegaspargaza - pegylowana asparaginaza • Erwinaza - rekombinowana asparaginaza • zastosowanie: ∙ ostra białaczka limfatyczna
Asparaginaza - działania niepożądane
- reakcje alergiczne
- zaburzenia krzepnięcia
- zaburzenia neurologiczne
- nudności i wymioty
- zapalenie trzustki
Tretynoina
• pobudza receptory PML-RARα komórek białaczkowych → powoduje końcowe różnicowanie i utratę zdolności komórek do proliferacji
• zastosowanie:
∙ ostra białaczka promielocytarna (drugi rzut, po antracyklinach)
∙ ciężkie schorzenia dermatologiczne
Tretynoina - działania niepożądane
- zespół RA-APL
- bóle głowy
- zmiany skórne
- zapalenie spojówek
- wzrost AspAT, AlAT, TG
- bóle brzucha, biegunka
- zaburzenia neuropsychiatryczne
- silne działanie teratogenne
Zespół RA-APL
- gorączka
- nacieki w płucach
- wysięki do jamy opłucnej i otrzewnej
- przyrost masy ciała
Trójtlenek arsenu
• powoduje degradację białka PML-RARα → nasila końcowe różnicowanie i apoptozę komórek białaczkowych
• zastosowanie:
∙ ostra białaczka promielocytarna (trzeci rzut, po antracyklinach i tretynoinie)
Trójtlenek arsenu - działania niepożądane
- zespół zmęczenia
- wydłużenie QT
- zespół podobny do RA-APL
Worynostat
• inhibitor deacetylaz histonów → hamuje cykl komórkowy
• stabilizuje białko p53, hamuje białko HSP90
• zastosowanie:
∙ skórna postać chłoniaka z komórek T
∙ białaczki szpikowe
Worynostat - działania niepożądane
- zespół zmęczenia
- nudności i wymioty, biegunka
- małopłytkowość
- wydłużenie QT
- zaburzenia rytmu serca
Leki podobne do worynostatu
- romidepsyna
- panobinostat
- belinostat
- mocetynostat
- dacynostat
Typifarnib, lonafarnib
• silne inhibitory transferazy farnezylowej → hamują farnezylację w komórkach
• zastosowanie:
∙ ostra białaczka limfatyczna (u osób starszych)
∙ zespoły mielodysplastyczne
∙ rak sutka
∙ neurofibromatoza typu I
Typifarnib, lonafarnib - działania niepożądane
- nudności i wymioty, biegunka
- wysypki skórne
- uszkodzenie wątroby
Palbocyklib
- inhibitor CDK 4 i 5 (kinazy zależnej od cykliny D)
* leczenie raka sutka
Olaparib
- inhibitor PARP
- powoduje śmierć komórek z niedoborem aktywności BRCA1/2
- leczenie nowotworów z mutacjami BRCA1 i 2
Niraparib
- inhibitor PARP
- powoduje śmierć komórek z niedoborem aktywności BRCA1/2
- leczenie nowotworów z mutacjami BRCA1 i 2
Iniparib
- inhibitor PARP
- powoduje śmierć komórek z niedoborem aktywności BRCA1/2
- leczenie nowotworów z mutacjami BRCA1 i 2
Ryluzol
- antagonista rec dla glutaminianu powstającego z glutaminy
* ogranicza wzrost nowotworów
Werapamil
• hamuje glikoproteinę P, która wypompowywuje lek z komórki nowotworowej
Azacytydyna
• hamuje metylotransferazę DNA • powoduje to naprawę ekspresji genów • upośledza funkcje rybosomów • immunomodulator • zastosowanie: ∙ AML u starszych ∙ zespoły mielodysplastyczne z ryzykiem przekształcenia w ostrą białaczkę ∙ przewlekła białaczka mielomonocytowa
Decytabina
- hamuje metylotransferazę DNA
* powoduje to naprawę ekspresji genów
Guadecytabina
- hamuje metylotransferazę DNA
* odporna na rozkład przez deaminazę cytydyny
Guadecytabina - działania niepożądane
- mielosupresja
- zakażenia dr oddechowych
- bóle i zawroty głowy
Wozaroksyna
• analog naftyrydyny • inhibitor topoizomerazy typu II • +cytarabina • zastosowanie: ∙ stomatitis ∙ ŻJ ∙ mielosupresja
Inhibitory kinaz
- midostauryna
- lestaurtynib
- gilterytnib
Peryfozyna
- hamuje kinazę Akt-1
* leczenie szpiczaka mnogiego
Tandutynib, kwizarytynib
• inhibitor kinazy FLT3
Denozumab
- przeciwciało przeciw ligandowi RANK
* hamuje dojrzewanie osteoklastów
Epratuzumab
• przeciwciało przeciw CD22 na nowotworowych lim B • zastosowanie: ∙ rozlany chłoniak z dużych kom B ∙ chłoniak pęcherzykowy ∙ ostra białaczka limfoblastyczna ∙ SLE
Koniugaty przeciwciał z toksynami
- glembatumumab wedotin
- lorwotuzumab mertanzyna
- inotuzumab ozogamycyna
- indatuksymab rawtanzyna
- wadastuksymab taliryna
- rowalpituzumab teseryny (ROVA-T)
Rowalpituzumab teseryny (ROVA-T)
- przeciwciało przeciw DLL3 + toksyna uszkadzająca DNA
* lezenie drobnokomórkowego raka płuc
Tanespimycyna, gantespib
• inhibitory HSP90
• zastosowanie:
∙ rak sutka
∙ szpiczak mnogi
Filanesib
- inhibitor wrzeciona podziałowego blokujący kinezynę
* leczenie szpiczaka mnogiego
Wolasertib
• inhibitor wrzeciona podziałowego blokujący kinazy
Zebularyna
• hamuje metylację DNA
Celekoksyb
- inhibitor COX-2
* leczenie raka okrężnicy i sutka
Marimastat
• inhibitor metaloproteinaz
Tigapotyd
- inhibitor metaloproteinaz
* leczenie raka prostaty
Porfimer
- związek fototoksyczny
- gromadzi się w guzie
- niedrobnokomórkowy rak płuc i rak przełyku
Padeliporfina
- związek fototoksyczny
* rak prostaty
