5.7 Inne leki przeciwnowotworowe

Question 1

Hydroksykarbamid

Answer 1

• hamuje reduktazę nukleotydów → działa w fazie S i G2
• zastosowanie:
∙ czerwienica prawdziwa
∙ trombocytoza
∙ przełom blastyczny w ostrej białaczce szpikowej
∙ guzy głowy i szyi (+radioterapia)
∙ niedokrwistość sierpowatokrwinkowa
∙ przewlekła białaczka szpikowa (zastąpiony przez imatynib)

Question 2

Hydroksykarbamid - działania niepożądane

Answer 2

• mielosupresja
• mucositis, nudności i wymioty, biegunka
• niedokrwistość megaloblastyczna
• bóle głowy
• zmiany skórne

Question 3

Asparaginaza (krisantaspaza)

Answer 3

• rozkłada asparaginę w osoczu (komórki białaczkowe nie mają zdolności syntezy asparaginy) → działa w fazie G1
• pegaspargaza - pegylowana asparaginaza
• Erwinaza - rekombinowana asparaginaza
• zastosowanie:
∙ ostra białaczka limfatyczna

Question 4

Asparaginaza - działania niepożądane

Answer 4

• reakcje alergiczne
• zaburzenia krzepnięcia
• zaburzenia neurologiczne
• nudności i wymioty
• zapalenie trzustki

Question 5

Tretynoina

Answer 5

• pobudza receptory PML-RARα komórek białaczkowych → powoduje końcowe różnicowanie i utratę zdolności komórek do proliferacji
• zastosowanie:
∙ ostra białaczka promielocytarna (drugi rzut, po antracyklinach)
∙ ciężkie schorzenia dermatologiczne

Question 6

Tretynoina - działania niepożądane

Answer 6

• zespół RA-APL
• bóle głowy
• zmiany skórne
• zapalenie spojówek
• wzrost AspAT, AlAT, TG
• bóle brzucha, biegunka
• zaburzenia neuropsychiatryczne
• silne działanie teratogenne

Question 7

Zespół RA-APL

Answer 7

• gorączka
• nacieki w płucach
• wysięki do jamy opłucnej i otrzewnej
• przyrost masy ciała

Question 8

Trójtlenek arsenu

Answer 8

• powoduje degradację białka PML-RARα → nasila końcowe różnicowanie i apoptozę komórek białaczkowych
• zastosowanie:
∙ ostra białaczka promielocytarna (trzeci rzut, po antracyklinach i tretynoinie)

Question 9

Trójtlenek arsenu - działania niepożądane

Answer 9

• zespół zmęczenia
• wydłużenie QT
• zespół podobny do RA-APL

Question 10

Worynostat

Answer 10

• inhibitor deacetylaz histonów → hamuje cykl komórkowy
• stabilizuje białko p53, hamuje białko HSP90
• zastosowanie:
∙ skórna postać chłoniaka z komórek T
∙ białaczki szpikowe

Question 11

Worynostat - działania niepożądane

Answer 11

• zespół zmęczenia
• nudności i wymioty, biegunka
• małopłytkowość
• wydłużenie QT
• zaburzenia rytmu serca

Question 12

Leki podobne do worynostatu

Answer 12

• romidepsyna
• panobinostat
• belinostat
• mocetynostat
• dacynostat

Question 13

Typifarnib, lonafarnib

Answer 13

• silne inhibitory transferazy farnezylowej → hamują farnezylację w komórkach
• zastosowanie:
∙ ostra białaczka limfatyczna (u osób starszych)
∙ zespoły mielodysplastyczne
∙ rak sutka
∙ neurofibromatoza typu I

Question 14

Typifarnib, lonafarnib - działania niepożądane

Answer 14

• nudności i wymioty, biegunka
• wysypki skórne
• uszkodzenie wątroby

Question 15

Palbocyklib

Answer 15

• inhibitor CDK 4 i 5 (kinazy zależnej od cykliny D)

* leczenie raka sutka

Question 16

Olaparib

Answer 16

• inhibitor PARP
• powoduje śmierć komórek z niedoborem aktywności BRCA1/2
• leczenie nowotworów z mutacjami BRCA1 i 2

Question 17

Niraparib

Answer 17

• inhibitor PARP
• powoduje śmierć komórek z niedoborem aktywności BRCA1/2
• leczenie nowotworów z mutacjami BRCA1 i 2

Question 18

Iniparib

Answer 18

• inhibitor PARP
• powoduje śmierć komórek z niedoborem aktywności BRCA1/2
• leczenie nowotworów z mutacjami BRCA1 i 2

Question 19

Ryluzol

Answer 19

• antagonista rec dla glutaminianu powstającego z glutaminy

* ogranicza wzrost nowotworów

Question 20

Werapamil

Answer 20

• hamuje glikoproteinę P, która wypompowywuje lek z komórki nowotworowej

Question 21

Azacytydyna

Answer 21

• hamuje metylotransferazę DNA
• powoduje to naprawę ekspresji genów
• upośledza funkcje rybosomów
• immunomodulator
• zastosowanie:
∙ AML u starszych
∙ zespoły mielodysplastyczne z ryzykiem przekształcenia w ostrą białaczkę
∙ przewlekła białaczka mielomonocytowa

Question 22

Decytabina

Answer 22

• hamuje metylotransferazę DNA

* powoduje to naprawę ekspresji genów

Question 23

Guadecytabina

Answer 23

• hamuje metylotransferazę DNA

* odporna na rozkład przez deaminazę cytydyny

Question 24

Guadecytabina - działania niepożądane

Answer 24

• mielosupresja
• zakażenia dr oddechowych
• bóle i zawroty głowy

Question 25

Wozaroksyna

Answer 25

• analog naftyrydyny
• inhibitor topoizomerazy typu II
• +cytarabina
• zastosowanie:
∙ stomatitis
∙ ŻJ
∙ mielosupresja

Question 26

Inhibitory kinaz

Answer 26

• midostauryna
• lestaurtynib
• gilterytnib

Question 27

Peryfozyna

Answer 27

• hamuje kinazę Akt-1

* leczenie szpiczaka mnogiego

Question 28

Tandutynib, kwizarytynib

Answer 28

• inhibitor kinazy FLT3

Question 29

Denozumab

Answer 29

• przeciwciało przeciw ligandowi RANK

* hamuje dojrzewanie osteoklastów

Question 30

Epratuzumab

Answer 30

• przeciwciało przeciw CD22 na nowotworowych lim B
• zastosowanie:
∙ rozlany chłoniak z dużych kom B
∙ chłoniak pęcherzykowy
∙ ostra białaczka limfoblastyczna
∙ SLE

Question 31

Koniugaty przeciwciał z toksynami

Answer 31

• glembatumumab wedotin
• lorwotuzumab mertanzyna
• inotuzumab ozogamycyna
• indatuksymab rawtanzyna
• wadastuksymab taliryna
• rowalpituzumab teseryny (ROVA-T)

Question 32

Rowalpituzumab teseryny (ROVA-T)

Answer 32

• przeciwciało przeciw DLL3 + toksyna uszkadzająca DNA

* lezenie drobnokomórkowego raka płuc

Question 33

Tanespimycyna, gantespib

Answer 33

• inhibitory HSP90
• zastosowanie:
∙ rak sutka
∙ szpiczak mnogi

Question 34

Filanesib

Answer 34

• inhibitor wrzeciona podziałowego blokujący kinezynę

* leczenie szpiczaka mnogiego

Question 35

Wolasertib

Answer 35

• inhibitor wrzeciona podziałowego blokujący kinazy

Question 36

Zebularyna

Answer 36

• hamuje metylację DNA

Question 37

Celekoksyb

Answer 37

• inhibitor COX-2

* leczenie raka okrężnicy i sutka

Question 38

Marimastat

Answer 38

• inhibitor metaloproteinaz

Question 39

Tigapotyd

Answer 39

• inhibitor metaloproteinaz

* leczenie raka prostaty

Question 40

Porfimer

Answer 40

• związek fototoksyczny
• gromadzi się w guzie
• niedrobnokomórkowy rak płuc i rak przełyku

Question 41

Padeliporfina

Answer 41

• związek fototoksyczny

* rak prostaty