2.4 Leki przeciwdepresyjne i stabilizujące nastrój Flashcards
Przekaźniki uwalniane głównie w żylakowatościach neuronów
- noradrenalina
* serotonina
Lokalizacja zaburzeń powodujących manię i depresję
- szlaki noradrenergiczne miejsca sinawego
* szlaki serotoninergiczne jąder szwu
Mechanizm działania leków przeciwdepresyjnych
- wzrost dostępności NA i 5-HT w synapsach
* down-regulacja receptorów presynaptycznych α₂ i 5-HT₁D
Główne grupy leków stosowanych w depresji
- inhibitory wychwytu monoamin
* inhibitory rozkładu monoamin
Trójcykliczne antydepresanty - przedstawiciele
- imipramina, dezypramina, klomipramina
- opipramol
- doksepina
- amitryptylina, nortryptylina
Czteropierścieniowy antydepresant
maprotylina
Trójcykliczne antydepresanty hamujące wychwyt głównie NA
zawierające aminy drugorzędowe:
• nortryptylina
• dezypramina
Trójcykliczne antydepresanty hamujące wychwyt głównie 5-HT
zawierające aminy trzeciorzędowe:
• amitryptylina
• klomipramina
• imipramina
Trójcykliczne antydepresanty - efekt kliniczny
- leczenie depresji
* leczenie bólu różnego pochodzenia (np. migreny)
Trójcykliczne antydepresanty - działania niepożądane
- kanały sodowe → bloki p-k i pęczka Hisa
- rec. M → zaburzenia perystaltyki, akomodacji, retencja moczu, tachykardia, suchość
- rec. H₁ → sedacja, wzrost masy ciała
- rec. α₁ → hipotonia ortostatyczna, tachykardia
Leczenie arytmii wywołanych przez trójcykliczne antydepresanty
wodorowęglan sodu dożylnie → mniejszy procent zjonizowanych molekuł leków trójcyklicznych → mniej molekuł wiąże się z kanałami sodowymi
SSRI - nazwa
selective serotonin reuptake inhibitors
selektywne inhibitory wychwytu serotoniny
SSRI - przedstawiciele
- fluoksetyna (Prozac)
- fluwoksamina
- paroksetyna
- sertralina
- cytalopram, escytalopram
SSRI - wskazania
- depresja
- anoreksja, bulimia
- ataki paniki
SSRI - przewaga nad trójcyklicznymi antydepresantami
- nie są kardiotoksyczne
* nie łączą się z rec. M, α, H, D
SSRI - działania niepożądane
- zaburzenia funkcji seksualnych
- zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego
- zaburzenia wydzielania ADH
- zaburzenia glikemii
Zespół serotoninowy
- skutek stosowania SSRI razem z inhibitorami MAO
- zwiększenie stężenia serotoniny
- hipertermia, skurcze, zaburzenia krążenia, zaburzenia świadomości
SNRI - nazwa
selective noradrenaline reuptake inhibitors
selektywne inhibitory wychwytu noradrenaliny
SNRI - przedstawiciele
- reboksetyna
* wiloksazyna
SNRI - działania niepożądane
- tachykardia, wzrost CTK
- bóle i zawroty głowy
- trudności w oddawaniu moczu
SSNRI - nazwa
selective serotonin-noradrenaline reuptake inhibitors
selektywne inhibitory wychwytu serotoniny i noradrenaliny
SSNRI - przedstawiciele
- wenlafaksyna
- duloksetyna
- milnacypran
SSNRI - wskazania
- ciężka depresja
* ból neuropatyczny
SSNRI - działania niepożądane
- ból głowy
- nudności
- nocne poty
- efekty terapii widoczne dopiero po kilku tygodniach
NaSSA - nazwa
noradrenergic and specific serotonergic antidepressants
noradrenergiczne i specyficznie serotoninergiczne antydepresanty
NaSSA - przedstawiciele
- mirtazapina
* mianseryna
Mirtazapina
- NaSSA
- antagonista presynaptycznych rec. α₂ → ↑ wyrzutu NA
- antagonista rec. 5-HT₂ i 5-HT₃ → silniejsze działanie 5-HT na rec. 5-HT₁
Czy mirtazapina zwiększa wyrzut noradrenaliny?
Tak.
Czy mirtazapina zwiększa wyrzut serotoniny?
Nie.
NaSSA - działania niepożądane
• rec. H₁ → sedacja, wzrost masy ciała
Podwójne serotoninergiczne antydepresanty - przedstawiciele
- nefazodon
* trazodon
Podwójne serotoninergiczne antydepresanty - zakres działania
- hamują wychwyt serotoniny
* antagoniści rec. 5-HT₂
Podwójne serotoninergiczne antydepresanty - wskazania
• depresja połączona z lękiem
Podwójne serotoninergiczne antydepresanty - działania niepożądane
- senność
- bóle głowy
- nudności
- rzadko hepatotoksyczność
Skutki stymulacji rec. 5-HT₂
- niepokój
- bezsenność
- pobudzenie psychomotoryczne
- zaburzenia funkcji seksualnych
Bupropion
- inhibitor wychwytu NA i DA
- brak większego wpływu na wychwyt serotoniny
- działanie podobne do amfetaminy
- może wywołać napad drgawek
Selektywny wzmacniacz wychwytu serotoniny
• tianeptyna
Tianeptyna
- SSRE (selektywny wzmacniacz wychwytu serotoniny)
- obniża dostępność serotoniny w szczelinie synaptycznej
- zwiększa też uwalnianie serotoniny
- mechanizm działania jest niejasny
Agomelatyna
- agonista rec. MT₁ i MT₂
- antagonista rec. 5-HT₂C
- lek stosowany w ciężkiej depresji połączonej z lękiem
Agomelatyna - działania niepożądane
• senność
Starsze inhibitory MAO - przedstawiciele
- iproniazyd
- fenelzyna
- tranylcypromina
- izokarboksazyd
Starsze inhibitory MAO - działanie
• nieodwracalna inhibicja MAO
Nowsze inhibitory MAO - przedstawiciele
- moklobemid
- befloksaton
- brofaromina
Nowsze inhibitory MAO - działanie
- odwracalna inhibicja MAO
* działanie wybiórcze na izoformę A, rozkładającą NA i 5-HT
Inhibitory MAO - działania niepożądane
- bóle i zawroty głowy
- zaburzenia snu
- splątanie
Inhibitory MAO - interakcje
- stosowanie leków hamujących wychwyt NA/5-HT → zespół serotoninowy
- spożywanie pokarmów bogatych w tyraminę (sery, wina) → przełom nadciśnieniowy
Nietypowe leki przeciwdepresyjne - przedstawiciele
- wyciąg z dziurawca
- sole litu
- karbamazepina
- kwas walproinowy
Wyciąg z dziurawca
- zawiera substancje hamujące MAO i wychwyt serotoniny
* jedną z tych substancji jest hiperycyna
Sole litu
- lek stabilizujący nastrój
- hamuje produkcję IP₃
- zmniejsza ryzyko manii i poprawia nastrój w depresji
Sole litu - działania niepożądane
- neurotoksyczność
- splątanie
- arytmie
- wzrost masy ciała
- wielomocz
Wilazodon
- cechy zbliżone do SSRI i buspironu (częściowego agonisty 5-HT1)
- leczenie ciężkich depresji
SSNRI - działanie w niższej dawce
• hamują głównie wychwyt serotoniny
SSNRI - działanie w wyższej dawce
• hamują głównie wychwyt noradrenaliny
Wortioksetyna
- modulator i stymulator serotoninowy
- SSRI i częściowy agonista 5-HT1a i agonista 5-HT3 i 5-HT7
- działania niepożądane: żołądkowo-jelitowe, suchość w ustach, zawroty głowy, dysfunkcja seksualna
Modulatory i stymulatory serotoninowe
- wortioksetyna
* wilazodon
Flibanseryna
- dysinhibitor noradrenaliny i dopaminyu (NDDI)
- agonista 5-HT1a i antagonista 5-HT2a
- zwiększa popęd płciowy u kobiet
