1.18 RZS Flashcards

1
Q

NLPZ w terapii RZS

A
  • używane są do tłumienia bólu, nie wpływają na przebieg
  • są skuteczniejsze niż paracetamol
  • inhibitory COX-1 → uszkodzenie śluzówki żołądka
  • inhibitory COX-2 → zakrzepica
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Glikokortykosteroidy w terapii RZS

A
  • nie wpływają znacząco na sam przebieg choroby
  • terapia pomostowa (zanim DMARDs zaczną działać)
  • mogą być podawane dostawowo
  • przewlekła terapia nie jest bezpieczna
  • najczęściej prednizon/metyloprednizolon
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

DMARDs (leki modyfikujące przebieg choroby) - przedstawiciele

A
  • metotreksat
  • leflunomid
  • azatiopryna
  • mykofenolan mofetylu
  • cyklofosfamid
  • cyklosporyna
  • sole złota
  • penicylamina
  • sulfasalazyna
  • chlorochina
  • minocyklina
  • leki biologiczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Metotreksat - działanie

A
• antymetabolit kwasu foliowego
• lek 1szego rzutu w RZS
• w wyższych dawkach (przeciwnowotworowych):
∙ hamuje reduktazę dihydrofolianową
∙ hamuje funkcje monocytów i limfocytów
• w niższych dawkach (przeciwzapalnych):
∙ hamuje syntezę nukleotydów purynowych
∙ hamuje chemotaksję neutrofili
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Metotreksat - działania niepożądane

A
  • nudności, wymioty, uszkodzenie śluzówki żołądka
  • stopniowe uszkodzenie wątroby
  • płucna reakcja z nadwrażliwości
  • zwiększenie podatności na zakażenia
  • działanie silnie teratogenne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Leflunomid - działanie

A
  • aktywny metabolit: teriflunomid
  • hamowanie syntezy zasad pirymidynowych
  • hamowanie proliferacji limfocytów T i B
  • hamowanie produkcji przeciwciał przez lim B
  • hamowanie działania TNF-α
  • nasilanie wytwarzania przeciwzapalnej IL-10
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Leflunomid - działania niepożądane

A
  • luźne stolce, biegunka
  • przyrost masy ciała
  • łysienie
  • uszkodzenie wątroby
  • wzrost CTK
  • działanie silnie teratogenne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Leflunomid - interakcje

A

• cholestyramina znacznie ogranicza jego wchłanianie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Azatiopryna - działanie

A
  • antymetabolit puryn

* pozwala na obniżenie dawki glikokortykosteroidów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Azatiopryna - wskazania

A
  • łuszczyca
  • choroba Behçeta
  • polimiositis
  • toczeń
  • rezerwowo w RZS
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Azatiopryna - działania niepożądane

A
  • mielosupresja
  • wysypki skórne
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Azatiopryna - interakcje

A
  • stosowanie inhibitorów oksydazy ksantynowej (allopurynol, febuksostat) wymaga znacznego zmniejszenia dawki leku
  • 0,3% populacji bardzo wolno metabolizuje ten lek → uszkodzenie szpiku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Mykofenolan mofetylu - działanie

A
  • aktywny metabolit: kwas mykofenolowy
  • hamowanie IMPDH2 i syntezy puryn
  • hamowanie proliferacji limfocytów T i B
  • hamowanie reakcji zapalnej komórek śródbłonka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Mykofenolan mofetylu - wskazania

A
  • zapobieganie odrzucaniu przeszczepu
  • kolagenozy (w tym RZS)
  • leczenie zmian w nerkach w przebiegu tocznia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Mykofenolan mofetylu - działania niepożądane

A
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • mielosupresja
  • uszkodzenie wątroby
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Cyklofosfamid - działanie

A
  • lek alkilujący DNA
  • hamowanie proliferacji limfocytów T i B
  • stosowany w kolagenozach i nowotworach
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Cyklofosfamid - działania niepożądane

A
  • mielosupresja
  • łysienie
  • krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego
  • rak pęcherza moczowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Leki immunosupresyjne w terapii RZS - przedstawiciele

A
  • cyklosporyna
  • takrolimus
  • syrolimus
  • ewerolimus
  • daklizumab
  • bazyliksymab
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Sole złota - przedstawiciele

A
  • aurotiojabłczan sodu (domięśniowo)
  • aurotioglukoza (domięśniowo)
  • auranofina (doustnie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Sole złota - działanie

A
  • upośledzanie funkcji monocytów i makrofagów
  • hamowanie chemotaksji neutrofili
  • hamowanie uwalniania histaminy z mastocytów
  • akumulacja w błonie maziowej, wątrobie, nerkach, śledzionie, węzłach chłonnych i szpiku kostnym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Sole złota - działania niepożądane

A
  • wysypki skórne z eozynofilią
  • zaburzenia hematologiczne
  • zapalenie śluzówki jamy ustnej
  • metaliczny smak w ustach
  • uszkodzenie nerek, zespół nerczycowy
  • rzadko: polineuropatia, zapalenie jelit, cholestaza, nacieki w płucach, złogi złota w rogówce
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Aurotiojabłczan sodu - swoiste objawy niepożądane

A

• ból głowy
• nadmierna potliwość
• zmiany naczynioruchowe
(jak po nitroglicerynie)

23
Q

Penicylamina - działanie

A
  • chelator miedzi
  • zmniejsza produkcję IL-1
  • hamuje limfocyty T
24
Q

Penicylamina - wskazania

A
  • choroba Wilsona
  • zatrucie miedzią, ołowiem
  • lek trzeciego rzutu w terapii RZS
25
Q

Penicylamina - działania niepożądane

A
  • reakcje alergiczne (lek ten jest pochodną penicyliny)
  • zespół toczniopodobny z białkomoczem
  • pancytopenia
  • niedobór pirydoksyny (wit. B₆)
26
Q

Sulfasalazyna - działanie

A
• hamowanie funkcji limfocytów T i B
• hamowanie produkcji eikozanoidów prozapalnych
• działanie antyoksydacyjne
• zastosowanie:
∙ RZS
∙ ch. zapalne JG (zwłaszcza CU)
27
Q

Sulfasalazyna - działania niepożądane

A
  • nudności, wymioty
  • alergiczne reakcje skórne
  • gorączka, ból głowy
  • niedokrwistość hemolityczna/aplastyczna
  • granulocytopenia
  • zmiany śródmiąższowe w płucach
28
Q

Chlorochina - działanie

A
  • lek przeciwmalaryczny, immunosupresyjny
  • stabilizator błon lizosomalnych w krwinkach białych
  • antyoksydant
  • inhibitor syntezy DNA i RNA w komórkach zapalnych
  • efekt: łagodzenie objawów zapalenia
29
Q

Chlorochina - wskazania

A
  • początkowa faza RZS
  • toczeń rumieniowaty układowy
  • zespół Sjögrena
30
Q

Chlorochina - działania niepożądane

A
  • odwracalne uszkodzenie plamki
  • osutka
  • ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka
  • zmiany pigmentacyjne
  • miopatia
  • neuropatia obwodowa
31
Q

DMARDs powodujące łysienie

A
  • leflunomid

* cyklofosfamid

32
Q

DMARDs powodujące mielosupresję

A
  • azatiopryna
  • mykofenolan mofetylu
  • cyklofosfamid
33
Q

DMARDs uszkadzające wątrobę

A
  • metotreksat
  • leflunomid
  • mykofenolan mofetylu
34
Q

Anakinra - charakterystyka

A
  • antagonista receptora dla IL-1β

* hamuje produkcję NO, PGE₂ i metaloproteinaz

35
Q

Anakinra - wskazania

A
  • RZS (oporne na leczenie)
  • kolagenozy
  • dna moczanowa
36
Q

Anakinra - przeciwwskazania

A
  • stosowanie leków hamujących TNF-α
  • choroba nowotworowa
  • ciąża
37
Q

Anakinra - działania niepożądane

A
  • zwiększona podatność na zakażenia
  • miejscowe reakcje alergiczne
  • ból głowy
  • neutropenia
38
Q

Etanercept - charakterystyka

A
  • rozpuszczalny receptor dla TNF-α
  • budowa: Fc ludzkiego IgG₁ + 2 fragmenty p75 receptora dla TNF-α
  • hamuje działanie TNF-α
  • podawany podskórnie
39
Q

Etanercept - wskazania

A
  • RZS (oporne na leczenie)
  • łuszczyca
  • zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
  • choroba Leśniowskiego-Crohna
40
Q

Etanercept - przeciwwskazania

A
  • gruźlica, ospa wietrzna, półpasiec
  • ciężkie zakażenie grzybicze
  • ostra faza zapalenia górnych dróg oddechowych
  • ciężka niewydolność krążenia
  • stwardnienie rozsiane
  • ciąża
41
Q

Etanercept - działania niepożądane

A
  • zwiększona podatność na zakażenia
  • nasilenie reakcji autoimmunizacyjnych
  • toczeń polekowy
  • zapalenie naczyń
  • leukopenia
  • zespoły demielinizacyjne, zapalenie nerwu wzrokowego
42
Q

Tocylizumab - charakterystyka

A
  • przeciwciało przeciwko receptorowi dla IL-6

* podawany dożylnie

43
Q

Tocylizumab - wskazania

A

• RZS (oporne na leczenie)

44
Q

Tocylizumab - działania niepożądane

A
  • zwiększona podatność na zakażenia
  • uszkodzenie wątroby
  • neutropenia
  • wzrost poziomów LDL, HDL, TG
45
Q

Minocyklina

A
  • antybiotyk makrolidowy
  • hamuje aktywność metaloproteinaz niszczących tk łączną
  • u pacjentów z niewielkim nasileniem choroby
46
Q

Leki hamujące działanie TNF-α stosowane w RZS

A
  • infliksymab
  • adalimumab
  • etanercept
  • golimumab
  • certolizumab pegol
47
Q

Leki hamujące działanie TNF-α - działania niepożądane

A
  • zwiększona zapadalność na zakażenia - gruźlica
  • zapalenie naczyń
  • nasilenie reakcji autoimmuno - toczeń polekowy
  • leukopenia
  • uczulenie
  • nie można stosować szczepionek z żywymi drobnoustrojami
  • przeciwwskazane w ciąży
48
Q

Leki hamujące działanie IL-1β stosowane w RZS

A
  • anakinra

* rylonacept

49
Q

Tofacytynib

A
  • inhibitor kinazy tyrozynowej JAK

* podobne: baricitinib, decernotynib

50
Q

Tofacytynib - działania niepożądane

A
  • podwyższenie aktywności transaminaz
  • hiperlipidemia
  • zakażenia i nowotwory
51
Q

Inhibitory współstymulacji lim T - przedstawiciele

A
  • abatacept

* belatacept

52
Q

Inhibitory współstymulacji lim T - działania niepoządane

A
  • infekcje
  • reakcje w miejscu wstrzyknięcia
  • chłoniaki
53
Q

Rytuksymab

A
  • przeciwciało przecie CD20 na lim B

* leczenie RZS, chłoniaków z kom B

54
Q

Rytuksymab - działania niepożądane

A
  • zespół uwalniania cytokin - wcześniej podać paracetamol i p/histaminiki
  • zwiększa ryzyko zakażeń
  • leukoencefalopatia wieloogniskowa (JCV)