3.12 Leczenie AIDS Flashcards

1
Q

Grupy leków stosowanych w leczeniu AIDS

A
  • inhibitory wejścia HIV do komórek
  • NRTI (nukleozydowe i nukleotydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy)
  • NNRTI (nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy)
  • PI (inhibitory proteazy)
  • INSTI (inhibitory integrazy)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Schematy leczenia skojarzonego AIDS

A
  • 2NRTI + NNRTI
  • 2NRTI + PI
  • 2NRTI + INSTI
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Podstawowe zasady leczenia AIDS

A
  • leczenie przeciwwirusowe u pacjentów CD4+ < 350/mm³
  • cel: zmniejszenie wiremii do wartości nieoznaczalnych w PCR dla RNA HIV
  • HAART (highly active antiretroviral therapy, terapia 3-4 lekami)
  • HIV-2 jest niewrażliwy na NNRTI
  • należy wziąć pod uwagę zmienność międzyosobniczą, interakcje, wygodę i koszt leczenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Inhibitory wejścia HIV do komórek - przedstawiciele

A
  • enfuwirtyd
  • marawirok
  • pleryksafor
  • ibalizumab
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Enfuwirtyd

A
  • inhibitor wejścia HIV do komórek
  • stabilizuje białko gp41 otoczki HIV
  • podawany we wstrzyknięciach podskórnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Enfuwirtyd - działania niepożądane

A
  • reakcje w miejscu wstrzyknięcia
  • neuropatia obwodowa
  • zaburzenia snu, depresja
  • gorączka, bóle stawów
  • eozynofilia
  • powikłania infekcyjne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Marawirok

A
  • inhibitor wejścia HIV do komórek
  • antagonista receptora chemokinowego CCR5
  • przed podaniem należy wykonać test tropizmu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Marawirok - działania niepożądane

A
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • zawroty i bóle głowy, bezsenność, parestezje, zaburzenia smaku, skurcze mięśniowe
  • drgawki
  • niedokrwienie mięśnia sercowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wikriwirok

A
  • inhibitor wejścia HIV do komórek

* podobny do marawiroku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Pleryksafor

A
  • odwracalny antagonista receptora chemokinowego CXCR4
  • nie sprawdził się w leczeniu zakażenia HIV
  • zastosowanie: uwalnianie komórek macierzystych ze szpiku do krwi → autoprzeszczep
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Ibalizumab

A
  • inhibitor wejścia HIV do komórek
  • przeciwciało przeciwko CD4
  • nie upośledza odporności, blokuje wiązanie gp120
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

NRTI - charakterystyka

A
  • kompetycyjne inhibitory odwrotnej transkryptazy
  • po wbudowaniu w DNA powodują zakończenie jego syntezy
  • powodują toksyczność mitochondrialną → kwasica mleczanowa, stłuszczenie wątroby, zaburzenia lipidowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

NRTI - przedstawiciele

A
  • zydowudyna
  • stawudyna
  • lamiwudyna
  • dydanozyna
  • zalcytabina
  • abakawir
  • tenofowir
  • emtrycytabina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Zydowudyna

A
  • NRTI, analog deoksytymidyny
  • zalecany u kobiet w ciąży i noworodków
  • dobrze się wchłania, dobrze penetruje do tkanek (OUN)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Zydowudyna - działania niepożądane

A
  • mielosupresja
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • bóle głowy, bezsenność, zaburzenia psychiatryczne
  • przebarwienia paznokci, miopatia
  • antagonistycznie ze stawudyną
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Stawudyna

A
  • NRTI, analog tymidyny
  • dobrze się wchłania, dobrze penetruje do tkanek
  • ma długi czas działania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Stawudyna - działania niepożądane

A
  • obwodowa neuropatia czuciowa
  • zapalenie trzustki
  • postępujący paraliż mięśni
  • wysokie ryzyko toksyczności mitochondrialnej
  • nie z dydadozyna, zydowudyna i zalcytabiną)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Lamiwudyna

A
  • NRTI, analog cytozyny
  • działa także na HBV
  • dobrze się wchłania (+ z biseptolem), penetruje średnio dobrze
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Lamiwudyna - działania niepożądane

A
  • bóle głowy, bezsenność, uczucie zmęczenia

* nie stosować z zalcytabiną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Dydanozyna

A
  • NRTI, analog deoksyadenozyny

* średnio dobrze się wchłania i penetruje (powinien być podawany na czczo)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Dydanozyna - działania niepożądane

A
  • zapalenie trzustki, zapalenie wątroby
  • neuropatia obwodowa, zaburzenia OUN
  • biegunka, owrzodzenia przełyku
  • kardiomiopatia
  • hiperurykemia, napady dny moczanowej
  • uszkodzenie siatkówki, zapalenie nerwu wzrokowego

• lek ten chelatuje fluorochinolony i tetracykliny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Zalcytabina

A
  • NRTI, analog cytozyny
  • dobrze się wchłania, penetruje średnio dobrze
  • ma długi czas działania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Zalcytabina - działania niepożądane

A
  • neuropatia obwodowa
  • owrzodzenia jamy ustnej i przełyku
  • zapalenie trzustki
  • bóle głowy, bóle stawów, zaczerwienienie skóry
  • kardiomiopatia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Abakawir

A
  • NRTI, analog guanozyny
  • dobrze się wchłania, penetruje średnio dobrze
  • ma długi czas działania
  • nie należy łączyć go z alkoholem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Abakawir - działania niepożądane

A
  • reakcje uczuleniowe
  • zapalenie trzustki
  • ↑ AspAT, AlAT, CPK
  • nie należy łączyć go z alkoholem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Tenofowir

A
  • NRTI, acykliczny nukleotyd adenozylowy
  • działa również na HBV
  • średnio dobrze się wchłania (powinien być łączony z tłustym posiłkiem)
  • ma długi czas działania
  • alafenamid - prolek
27
Q

Tenofowir - działania niepożądane

A
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • bóle głowy, uczucie zmęczenia
  • zespół Fanconiego (uszkodzenie cewek nerkowych)
  • nie z dydanozyną
28
Q

Emtrycytabina

A
  • NRTI, fluorowana pochodna lamiwudyny
  • działa również na HBV
  • dobrze się wchłania, słabo penetruje
  • ma długi czas działania
  • jest przeciwwskazana u kobiet w ciąży, dzieci, osób przyjmujących leki wywołujące reakcję disulfiramową
29
Q

Emtrycytabina - działania niepożądane

A
  • biegunka, nudności i wymioty
  • bóle głowy, uczucie zmęczenia
  • przebarwienia skóry dłoni
30
Q

NNRTI - charakterystyka

A
  • allosteryczne inhibitory odwrotnej transkryptazy HIV-1
  • są metabolizowane przez CYP3A4 cytochromu P450
  • powodują głównie dolegliwości brzuszne i skórne
31
Q

NNRTI - przedstawiciele

A
  • delawirdyna
  • efawirenz
  • newirapina
  • etrawiryna
32
Q

Delawirdyna

A
  • NNRTI

* dobrze się wchłania, słabo penetruje

33
Q

Delawirdyna - działania niepożądane

A
  • zaczerwienienie skóry
  • bóle głowy, nudności, wymioty
  • ↑ AspAT, AlAT
  • możliwe działanie teratogenne
34
Q

Efawirenz

A
  • NNRTI
  • dość dobrze się wchłania, słabo penetruje (powinien być podawany na czczo, połączenie z tłustym posiłkiem może wywołać zatrucie)
  • ma długi czas działania
35
Q

Efawirenz - działania niepożądane

A
  • zaburzenia OUN - 50% pacjentów
  • zmiany skórne
  • nudności, wymioty
  • krystaluria
  • ↑ AspAT, AlAT, cholesterolu
  • działanie teratogenne
36
Q

Newirapina

A
  • NNRTI
  • dobrze się wchłania, dość dobrze penetruje
  • ma długi czas działania
  • podanie matce i dziecku zmniejsza ryzyko okołoporodowego zakażenia HIV
37
Q

Newirapina - działania niepożądane

A
  • zmiany skórne
  • uszkodzenie wątroby
  • bóle głowy, senność, gorączka, nudności
38
Q

Etrawiryna

A
  • NNRTI

* działa na HIV-1 oporne na inne NNRTI

39
Q

Etrawiryna - działania niepożądane

A
  • zmiany skórne (rzadko S-J)
  • zaburzenia hematologiczne
  • neuropatia obwodowa
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • dyslipidemia
  • uszkodzenie wątroby i nerek
40
Q

PI - charakterystyka

A
  • hamują obróbkę poliproteiny Gag-Pol → powodują powstawanie niezakaźnych wirusów
  • są metabolizowane przez CYP3A4 cytochromu P450
  • powodują lipodystrofię i zaburzenia krzepnięcia
41
Q

Lipodystrofia spowodowana PI

A
  • redystrybucja tłuszczu z kończyn i twarzy w okolice karku, brzucha i piersi
  • ↑ TG, LDL
  • upośledzona tolerancja glukozy z insulinoopornością
  • tesamorelina - analog GHRH - na lipodystrofie
42
Q

PI - przedstawiciele

A
  • amprenawir
  • fosamprenawir
  • indynawir
  • sakwinawir
  • atazanawir
  • lopinawir
  • rytonawir
  • nelfinawir
  • typranawir
  • darunawir
43
Q

Amprenawir

A
  • PI
  • dobrze się wchłania
  • oporność występuje rzadko
  • nie należy go stosować u kobiet w ciąży, dzieci, osób przyjmujących leki wywołujące reakcję disulfiramową
44
Q

Amprenawir - działania niepożądane

A
  • nudności i wymioty
  • depresja
  • parestezje okolicy ust
  • zmiany skórne (również ciężkie)
  • reakcja disulfiramowa
  • zesp Stevensa-Johnsona
    • i - CYP3A4
45
Q

Fosamprenawir

A
  • PI
  • prolek przekształcany do amprenawiru
  • wchłania się lepiej od amprenawiru
46
Q

Indynawir

A
  • PI

* dość dobrze się wchłania (powinien być podawany na czczo), dobrze penetruje do OUN

47
Q

Indynawir - działania niepożądane

A
  • kamica moczowa
  • ↑ AspAT, AlAT, bilirubiny
  • małopłytkowość
  • nudności, zaburzenia nastroju
  • insulinooporność
  • oporność krzyżowa z rytonawirem
    • CYP3A4
48
Q

Sakwinawir

A
  • PI

* słabo się wchłania (pokarm tłuszczowy i rytonawir nasilają jego działanie)

49
Q

Sakwinawir - działania niepożądane

A
  • nudności i wymioty, bóle brzucha
  • zaczerwienienie skóry
  • katar
    • i + CYP3A4
50
Q

Atazanawir

A
  • PI
  • raz dziennie - długo działa
  • dobrze się wchłania, dobrze penetruje
  • nie wywołuje lipodystrofii
  • wchłanianie hamuja inhibitory pompy protonowej
51
Q

Atazanawir - działania niepożądane

A
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • bóle głowy
  • neuropatia obwodowa
  • zaczerwienienie skóry
  • żółtaczka
  • zaburzenia rytmu serca
52
Q

Lopinawir + rytonawir

A
  • PI (nazwa handlowa: Kaletra)

* rytonawir powoduje nasilenie aktywności lopinawiru

53
Q

Kaletra - działania niepożądane

A
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe

* uczucie zmęczenia

54
Q

Nelfinawir

A
  • PI
  • pokarm silnie wzmacnia jego wchłanianie
  • działania niepożądane występują rzadko
  • preferowany u kobiet w ciąży
55
Q

Typranawir

A
  • PI
  • słabo się wchłania (pokarm tłuszczowy i rytonawir nasilają jego działanie)
  • indukuje P-glikoproteinę, wyrzucającą z komórek wiele substancji terapeutycznych
  • stosowany z rytonawirem
56
Q

Typranawir - działania niepożądane

A
    • i - CYP3A4
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • zaczerwienienie skóry
  • leukopenia
  • krwawienie śródczaszkowe
  • reakcje nadwrażliwości u osób uczulonych na sulfonamidy
57
Q

Darunawir

A
  • PI
  • dobrze się wchłania (pokarm nasila wchłanianie)
  • stosowany z rytonawirem
58
Q

Darunawir - działania niepożądane

A
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • zaczerwienienie skóry
  • leukopenia
  • ↑ amylazy
  • osutka grudkowa i grudkowo-plamista
  • reakcja nadwrażliwości u osób uczulonych na sulfonamidy
59
Q

INSTI - charakterystyka

A
  • hamują integrazę, wbudowującą wirusowe DNA do genomu gospodarza
  • stosowane w leczeniu skojarzonym zakażenia HIV-1 i 2
  • induktory glukuronidazy (ryfampicyna, fenobarbital) osłabiają ich działanie
  • hamują terminaze herpeswirusów
60
Q

INSTI - przedstawiciele

A
  • raltegrawir
  • elwitegrawir
  • dolutegrawir
61
Q

INSTI - działania niepożądane

A
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • gorączka, bóle głowy
  • świąd skóry
62
Q

Inhibitory enzymów wątrobowych nasilające działanie leków antyretrowirusowych

A
  • rytonawir
  • kobicystat
  • sok z grejpfruta
63
Q

PrEP

A

• preexposure prophylaxis - partnerzy HIVowców

64
Q

profilaktyka HIV

A

• tenofowir i emtrycytabina