2.2 Leki uspokajające i nasenne Flashcards
Pierwsze leki uspokajające i nasenne
- alkohol
- bromek
- wodzian chloralu
- paraldehyd
- barbital, fenobarbital
Antyhistaminiki uspokajające i nasenne - przedstawiciele
- difenhydramina
* hydroksyzyna
Antyhistaminiki uspokajające i nasenne - mechanizm działania
przechodzenie przez barierę krew-mózg → blokowanie receptorów H₁ w OUN → spadek uwalniania ACh w układzie siatkowatym → senność
Antyhistaminiki uspokajające i nasenne - wskazania
- zmniejszanie lęku
- zmniejszanie napięcia
- zapewnienie wypoczynku podczas snu (np. przed operacją)
Wodzian chloralu
- prolek → trichloroetanol
- niekiedy stosowany w sedacji przedoperacyjnej u dzieci
- nefrotoksyczny, hepatotoksyczny
Anksjolityki bez działania nasennego - przedstawiciele
- propranolol
- buspiron
- oksyban
- pitolisant
Propranolol jako anksjolityk
- znosi objawy zdenerwowania
* przydatny w leczeniu lęku sytuacyjnego (tremy)
Buspiron
- stosowany w lęku przewlekłym
- działa na szlaki: 5-HT, NA, DA, ACh
- pełny efekt kliniczny po kilku tygodniach
- działa słabiej od benzodiazepin, ale nie uzależnia
Buspiron - działania niepożądane
- zawroty i bóle głowy
- niedokrwienie (serca, mózgu)
- zawał serca
Oksyban
- stosowany w napadach narkolepsji z katapleksją (utratą napięcia mięśniowego)
- aktywny składnik: GHB (pigułka gwałtu, kwas γ-hydroksymasłowy)
Leki działające na pozasynaptyczne receptory GABA A - przedstawiciele
- gaboksadol
- izoguawacyna
- etomidat
Gaboksadol
- lek nasenny działający na pozasynaptyczne receptory GABA A
- wydłuża sen NREM 3 i 4 bez wpływu na sen REM
- nie jest używany ze względu na obawy o toksyczność
Leki działające wybiórczo na podjednostkę α₁ GABA A - przedstawiciele
- zolpidem
- zaleplon
- zopiklon
- eszopiklon
Leki działające wybiórczo na podjednostkę α₁ GABA A - charakterystyka
- pochodne cyklopirolonowe
- działają szybko i krótko
- nie zmieniają długości faz snu
Leki działające wybiórczo na podjednostkę α₁ GABA A - działania niepożądane
- gorzki smak w ustach, objawy żołądkowo-jelitowe
- ból głowy
- zmiany skórne, reakcje alergiczne
- tolerancja, uzależnienie
Leki działające wybiórczo na podjednostki α₂ i α₃ GABA A - przedstawiciele
- pagoklon
* ocynaplon
Leki działające wybiórczo na podjednostki α₂ i α₃ GABA A - charakterystyka
- leki eksperymentalne
* anksjolityki bez działania nasennego
Odwrotni agoniści rec. GABA A
- abekarnil
* bretazenil
Abekarnil
- odwrotny agonista rec. GABA A
- lek nasenny
- podobne: bretazenil
Bretazenil
- odwrotny agonista rec. GABA A
- lek nasenny
- podobne: abekarnil
Agoniści receptorów melatoninowych - przedstawiciele
- melatonina
- ramelteon
- tasymelteon
- agomelatyna
Melatonina
- wywołuje sen
- nie uzależnia
- nie powoduje wtórnej bezsenności
Ramelteon
- agonista receptorów melatoninowych typu 1 i 2
- wywołuje sen
- nie uzależnia
- nie wywołuje wtórnej bezsenności
Melatonina i ramelteon - wskazania
- leczenie jet-lag
* bezsenność u osób pracujących w systemie zmianowym
Agomelatyna
- agonista receptorów melatoninowych
- antagonista receptorów 5-HT₂C
- lek antydepresyjny
- ułatwia zasypianie
Wpływ benzodiazepin na długość faz snu
- wydłużanie faz NREM 1 i 2
- skracanie faz NREM 3 i 4
- skracanie fazy REM
Mechanizm działania barbituranów i benzodiazepin
wiązanie się z receptorem GABA A → allosteryczne zwiększenie powinowactwa GABA do receptora → ta sama ilość GABA powoduje większy napływ Cl⁻ i hiperpolaryzację błony neuronu
Miejsce wiązania barbituranów
pomiędzy podjednostkami α i β receptora GABA A
Miejsce wiązania benzodiazepin
pomiędzy podjednostkami α i γ₂ receptora GABA A
Działanie barbituranów w porównaniu do benzodiazepin
- powodują napływ Cl⁻ nawet bez GABA
* przedłużają czas przepływu Cl⁻ przez kanał receptora
Działanie benzodiazepin w porównaniu do barbituranów
- wzmacniają napływ Cl⁻ tylko z GABA
* zwiększają częstotliwość otwierania kanału receptora
Barbiturany i benzodiazepiny - metabolizm
- barbiturany nie ulegają przemianie do aktywnych metabolitów
- benzodiazepiny poddawane są intensywnemu metabolizmowi
Barbiturany - przedstawiciele
- amobarbital
- sekobarbital
- pentobarbital
- fenobarbital
- metoheksytal
- tiopental
Metoheksytal
- barbituran podawany dożylnie
- działa szybko i krótko
- używany jako środek wprowadzający do znieczulenia chirurgicznego
- podobne: tiopental
Tiopental
- barbituran podawany dożylnie
- działa szybko i krótko
- używany jako środek wprowadzający do znieczulenia chirurgicznego
- podobne: metoheksytal
Fenobarbital
- barbituran podawany doustnie
- działa powoli i długo
- stosowany do zapobiegania napadom padaczkowym
Amobarbital
- barbituran podawany doustnie
- działa szybko i długo
- dawniej stosowany w zaburzeniach snu
- podobne: sekobarbital, pentobarbital
Sekobarbital
- barbituran podawany doustnie
- działa szybko i długo
- dawniej stosowany w zaburzeniach snu
- podobne: amobarbital, pentobarbital
Pentobarbital
- barbituran podawany doustnie
- działa szybko i długo
- dawniej stosowany w zaburzeniach snu
- podobne: amobarbital, sekobarbital
Barbiturany - działania niepożądane
- uzależnienie
- depresja OUN
- śmierć
Barbiturany - interakcje
- nie mogą być przyjmowane razem z substancjami hamującymi OUN (np. alkoholem)
- indukcja cytochromu P450 → zwiększony metabolizm innych leków
Fazy metabolizmu benzodiazepin
- oksydacja przez cytochrom P450 w wątrobie → aktywne metabolity
- glukuronidacja w wątrobie → nieaktywne metabolity
Benzodiazepiny bezpieczne dla osób starszych
metabolizowane z pominięciem 1. fazy: • klonazepam • lorazepam • oksazepam • temazepam
Benzodiazepiny krótko działające - przedstawiciele
- midazolam
- oksazepam
- triazolam
Benzodiazepiny długo działające - przedstawiciele
- chlordiazepoksyd
- diazepam
- flurazepam
- kwazepam
Benzodiazepiny krótko działające - zastosowanie
- preanestetyki (z niepamięcią następczą)
- leczenie trudności w zasypianiu
- dożylnie w celu wprowadzenia do znieczulenia chirurgicznego
Benzodiazepiny o pośrednim czasie działania - zastosowanie
- anksjolityki
* leki nasenne
Benzodiazepiny długo działające - zastosowanie
- detoksykacja osób uzależnionych od alkoholu
- zapobieganie drgawkom
- leczenie spastyczności mięśniowej
- leki uspokajające, ale lepiej nie nasenne
Benzodiazepiny - działania niepożądane
- uzależnienie
- depresja OUN
- arytmie
- spadek CTK (hamowanie wychwytu zwrotnego adenozyny)
Antagonista benzodiazepin podawany w przypadku ciężkiego zatrucia
flumazenil
Tasymelteon
- agonista rec melatoninowych
* stosowany tylko u niewidomych, którzy mają problem z zachowaniem rytmu dobowego
Antagoniści rec dla oreksyny - przedstawiciele
- sulworeksant
* lemboreksant
Antagoniści rec dla oreksyny - działanie
- hamują rec OX1, OX2
- indukują i podtrzymują sen
- nie wolno po nim prowadzić, powoduje koszmary
Pitolisant (tiprolisant)
- anksjolityk bez działania nasennego
- antagonista i odwrotny agonista rec H3
- leczenie narkolepsji, schizofrenii, Parkinsona
