5.13 Leczenie nudności i wymiotów Flashcards
Pochodzenie bodźców pobudzających ośrodek wymiotny
- neurony strefy chemowrażliwej w area postrema
- błędnik → móżdżek
- neurony jądra pasma samotnego
- wyższe centra OUN
Receptory strefy chemowrażliwej
- dopaminowe D₂
- serotoninowe 5-HT₃
- muskarynowe M₁
- neurokininowe NK₁
- opioidowe
Receptory błędnika
- muskarynowe M₁
* histaminowe H₁
Grupy leków hamujących nudności i wymioty
- antagoniści 5-HT₃
- neuroleptyki
- antagoniści H₁
- antagoniści M₁
- antagoniści NK₁
- kannabinoidy
- benzodiazepiny
- glikokortykosteroidy
Antagoniści 5-HT₃ - przedstawiciele
- ondansetron
- granisetron
- dolasetron
- tropisetron
- palonosetron
- alosetron
Antagoniści 5-HT₃ - zastosowanie
- zwalczanie wymiotów po operacji, chemioterapii
- podawane dożylnie 30 minut przed chemioterapią
- łączone z GKS lub antagonistami NK₁
- nie są skuteczne w chorobie lokomocyjnej
Ondansetron, granisetron, dolasetron
- antagoniści 5-HT₃
- podawane doustnie / dożylnie
- działają 4-9 godzin
Palonosetron
- antagonista 5-HT₃
- podawany dożylnie
- działa 40 godzin
Alosetron
- antagonista 5-HT₃
- działa słabo przeciwwymiotnie
- hamuje skurcze jelita grubego
- stosowany w zespole jelita drażliwego
Antagoniści 5-HT₃ - działania niepożądane
- spowolnienie pasażu w jelicie grubym
- ból głowy, dyskomfort w nadbrzuszu
- przejściowe objawy pozapiramidowe
- wydłużenie QT (dolasetron najsilniej)
Neuroleptyki - przedstawiciele
- tietylperazyna
- prochlorperazyna
- prometazyna
- droperydol
Tietylperazyna, prochlorperazyna, prometazyna
• neuroleptyki • hamują receptory D₂, M₁, H₁ • podawane doustnie, doodbytniczo, dożylnie • zastosowanie: ∙ zawroty głowy ∙ choroba lokomocyjna ∙ choroba Ménière'a
Droperydol
• neuroleptyk • hamuje receptor D₂ • zastosowanie: ∙ procedury anestezjologiczne ∙ wymioty pooperacyjne
Neuroleptyki - działania niepożądane
- sedacja
- objawy cholinolityczne
- spadek CTK
- objawy pozapiramidowe
- hiperprolaktynemia
Antagoniści H₁ - przedstawiciele
- difenhydramina
- dimenhydrynat
- meklizyna
- cyklizyna
- klemastyna
Antagonista H₁ o najsłabszym działaniu cholinolitycznym
meklizyna
Antagoniści H₁ - zastosowanie
- choroba lokomocyjna
- wymioty po chemioterapii (+inne leki)
- choroby ucha wewnętrznego (+inne leki)
Antagoniści M₁ - przedstawiciele
• hioscyna (skopolamina)
Hioscyna
- antagonista M₁
- podawany w plastrach
- zwalcza objawy choroby lokomocyjnej
Antagoniści H₁ i M₁ - działania niepożądane
- objawy cholinolityczne
* retencja moczu - uwaga na pacjentów z przerostem prostaty
Antagoniści NK₁ - przedstawiciele
- aprepitant
- rolapitant
- netupitant
Aprepitant
- antagonista NK₁
- podawany doustnie
- metabolizowany przez CYP3A4
- zastosowanie: wymioty po chemioterapii (+GKS / antagoniści 5-HT₃)
Aprepitant - działania niepożądane
- zawroty głowy
- uczucie zmęczenia
- biegunka
- zmniejszenie INR u pacjentów stosujących warfarynę
Kannabinoidy - przedstawiciele
- dronabinol
- nabilon
- lewonantrodol
Kannabinoidy - zastosowanie
- wymioty po chemioterapii (+neuroleptyki)
* opieka paliatywna (+neuroleptyki)
Kannabinoidy - działania niepożądane
- psychoaktywne działanie THC
- nasilenie łaknienia
- przekrwienie spojówek
- hipotonia ortostatyczna
- objawy cholinolityczne
Benzodiazepiny
- przedstawiciele: diazepam, lorazepam
* zastosowanie: wymioty psychogenne
Glikokortykosteroidy
- przedstawiciele: deksametazon, prednizolon
* zastosowanie: pomocniczo w wymiotach po chemioterapii
Zwalczanie wymiotów u ciężarnych
- domowe sposoby hamowania nudności
- witamina B₆ (np. pirydoksyna + doksylamina)
- niektórzy antagoniści H₁ (dimenhydrynat, difenhydramina)
Leki często wywołujące wymioty
- lewodopa i agoniści receptorów D
- opioidy
- glikozydy naparstnicy
- estrogeny
- teofilina
- antybiotyki makrolidowe
- sole żelaza (podawane doustnie)
Metody wywoływania wymiotów
- syrop z wymiotnicy prawdziwej
- apomorfina (niezalecana)
- duże objętości lekko solonej wody (niezalecane)
Antagoniści rec D₂ działający ośrodkowo
- metoklopramid
* trimetobenzamid
Antagoniści rec D₂ działający obwodowo
• domperydon
Netupitant
- antagonista NK₁
- wymioty po chemioterapii (+palonosetron)
- działa dłuzej od aprepitant i rolapitant
