3.2 Sulfonamidy i inhibitory reduktazy dihydrofolianu Flashcards
Sulfonamidy stosowane doustnie - przedstawiciele
- sulfizoksazol
- sulfametyzol
- sulfakarbamid
- sulfadymidyna
- sulfametoksazol
- sulfapirydyna
- sulfadoksyna
- sulfalen
Sulfonamidy stosowane miejscowo - przedstawiciele
- sulfacetamid
- ftalylosulfatiazol
- sukcynylosulfatiazol
- sulfanilamid
- mafenid
- sulfadiazyna
Sulfonamidy - mechanizm działania
- podobieństwo do PABA → kompetycyjne hamowanie syntazy dihydrofolianu → hamowanie syntezy tetrahydrofolianu na 1. etapie
- bakteriostatyczne
Sulfonamidy - mechanizmy oporności
- nadprodukcja PABA
- mutacja syntazy dihydrofolianu
- zmniejszenie przepuszczalności błony bakterii dla leków
Sulfonamidy - spektrum
- bakterie G(+) (Nocardia)
- G(-) (E coli, Klebsiella, Salmonella, Shigella, Enterobacter)
- chlamydie (jaglica)
- pierwotniaki
- grzyby
Sulfonamidy - gatunki oporne
- Pseudomonas spp.
- Proteus spp.
- Serratia spp.
- Treponema spp.
- mikoplazmy
- sulfonamidy stymulują wzrost riketsji
Sulfonamidy - zastosowanie
• ogólnie: ∙ jaglica • miejscowo: ∙ jaglica ∙ bakteryjne zapalenie spojówek ∙ zakażenia skóry ∙ oczyszczanie przewodu pokarmowego przed operacją
Sulfonamidy - interakcje
• wiązanie się z białkami osocza: ∙ ↑ działania leków hipoglikemizujących ∙ ↑ działania doustnych koagulantów • pogłębianie toksyczności metotreksatu • działanie jest niwelowane przez prokainę i tetrakainę • ropa osłabia działanie
Sulfonamidy - działania niepożądane
- kernicterus noworodków
- stymulują wzrost riketsji
- alergie (krzyżowo z diuretykami pętlowymi, sulfynylomocznikie, diazoksydem)
- zmiany skórne (zesp Stevensa-Johnsona), fototoksyczność
- anemia hemolityczna (zwłaszcza z niedoborem G-6-P)
- ŻJ
- kamica, krwiomocz
- zaburzenia psychiczne, zapalenia stawów, spojówek, wątroby
Mafenid - swoiste działania niepożądane
• hamowanie AW → kwasica metaboliczna
Sulfonamidy - przeciwwskazania
- III trymestr ciąży (→ kernicterus noworodków)
* niedobór dehydrogenazy G6P (→ niedokrwistość hemolityczna)
Inhibitory reduktazy dihydrofolianu - przedstawiciele
- trimetoprym
- pirymetamina
- iklaprym
Inhibitory reduktazy dihydrofolianu - mechanizm działania
• niekompetycyjne hamowanie reduktazy dihydrofolianu → hamowanie syntezy tetrahydrofolianu na 2. etapie
Korzyści z połączenia sulfonamidu z inhibitorem reduktazy dihydrofolianu
- efekt synergistyczny
* połączenie to ma działanie bakteriobójcze, a nie jedynie bakteriostatyczne
Trimetoprym
- inhibitor reduktazy dihydrofolianu
- podany doustnie dobrze się wchłania
- penetruje do wszystkich tkanek, w tym OUN
- kumuluje się w prostacie i wydzielinie pochwowej
- stosowany samodzielnie w ZUM
- najczęściej łączony z sulfametoksazolem (→ ko-trymoksazol)