5.17 Leki przeczyszczające

Question 1

Leki przeczyszczające działające po 1-6 godzinach

Answer 1

• bisakodyl (czopki)
• solne środki przeczyszczające
• gliceryna (czopki)
• polietylenoglikole
• olej rycynowy

Question 2

Leki przeczyszczające działające po kilkunastu godzinach

Answer 2

• bisakodyl (doustnie)
• parafina ciekła
• glikozydy oksyantrachinonowe

Question 3

Leki przeczyszczające działające po 1-3 dniach

Answer 3

• leki masowe
• dokuzan sodu
• laktuloza, sorbitol

Question 4

Grupy leków przeczyszczających

Answer 4

• środki masowe
• środki osmotyczne
• środki zmiękczające (poślizgowe / rozluźniające)
• środki drażniące śluzówkę jelit

Question 5

Środki masowe

Answer 5

• przedstawiciele: błonnik, agar, metyloceluloza
• pęcznieją w jelitach, są pożywką dla bakterii
• działają po kilku dniach
• wymagają przyjmowania dużej ilości płynów

Question 6

Podział środków osmotycznych

Answer 6

• solne środki przeczyszczające
• alkohole cukrowe i cukry
• polietylenoglikole

Question 7

Solne środki przeczyszczające

Answer 7

• sól emska, glauberska, cytrynian i fosforan sodu
• powodują przejściowy stan zapalny jelita
• działają po 1-3 godzinach
• zaburzają gospodarkę wodno-elektrolitową
• p/wskazania: starsi, niewydolność nerek, niewydolność krążenia

Question 8

Alkohole cukrowe i cukry

Answer 8

• laktuloza, laktitol, glicerol, sorbitol
• w jelitach są rozkładane przez bakterie do kwasów organicznych i CO₂
• laktuloza i laktitol hamują wchłanianie amoniaku → stosowane w śpiączce wątrobowej
• laktuloza hamuje wzrost Salmonella sp.
• glicerol i sorbitol są podawane w czopkach

Question 9

Polietylenoglikole

Answer 9

• wiążą wodę i przyspieszają perystaltykę
• działają po 1-4 godzinach
• podawane są doustnie przed badaniem endoskopowym (2-4 litry przez 2-4 godziny na dzień przed badaniem)

Question 10

Środki zmiękczające - przedstawiciele

Answer 10

• dokuzan sodu

* parafina ciekła

Question 11

Dokuzan sodu

Answer 11

• emulguje masy kałowe
• działa po 1-3 dniach
• zwiększa wchłanianie parafiny → stany zapalne w obrębie jamy brzusznej

Question 12

Parafina ciekła

Answer 12

• zmiękcza masy kałowe
• działa po kilkunastu godzinach
• długie stosowanie prowadzi do zaparcia atonicznego
• nie stosować przed snem

Question 13

Parafina ciekła - działania niepożądane

Answer 13

• hamowanie wchłaniania witamin A, D, E, K
• trudności w utrzymaniu stolca (plamienie)
• trudności w połykaniu
• refluks oleistego płynu, ryzyko aspiracji
• zaparcie atoniczne

Question 14

Środki drażniące śluzówkę jelit - przedstawiciele

Answer 14

• olej rycynowy
• glikozydy oksyantrachinonowe
• syntetyczne difenole

Question 15

Olej rycynowy

Answer 15

• ulega zmydleniu w jelicie cienkim
• działa po 4-6 godzinach
• nie należy go stosować zbyt często

Question 16

Glikozydy oksyantrachinonowe

Answer 16

• w jelitach są rozkładane do drażniących glikozydów antronowych
• działają po 8-10 godzinach

Question 17

Glikozydy oksyantrachinonowe - działania niepożądane

Answer 17

• uzależnienie psychiczne
• czerniaczka jelita grubego
• cathartic colon (poszerzenie, wygładzenie i zanik unerwienia okrężnicy)

Question 18

Syntetyczne difenole

Answer 18

• bisakodyl, pikosiarczan sodu
• są wchłaniane w jelitach → w wątrobie ulegają glukuronidacji → z żółcią docierają do jelita grubego, gdzie są przekształcane do drażniącego difenolu
• po podaniu doustnym działają po 6-10 godzinach
• po podaniu doodbytniczym po 30-60 minutach

Question 19

Syntetyczne difenole - działania niepożądane

Answer 19

• skurcze jelit
• ból brzucha
• hipokaliemię

Question 20

Środki drażniące śluzówkę jelit - działania niepożądane

Answer 20

• przekrwienie narządów miednicy mniejszej

* skurcze macicy ciężarnych (nie stosować w zaawansowanej ciąży!)