1.12 Autakoidy gazowe

Question 1

Śródbłonkowe substancje przeciwzakrzepowe

Answer 1

• PGI₂ (prostacyklina)
• NO˙ (tlenek azotu)
• t-PA (tkankowy aktywator plazminogenu)
• TFPI (inhibitor drogi krzepnięcia aktywowanej przez czynnik tkankowy)
• CD39 (ADP-aza)
• trombomodulina (zmienia trombinę w substancję przeciwzakrzepową)

Question 2

Czynniki ryzyka rozwoju dysfunkcji śródbłonka

Answer 2

• LDL
• wolne rodniki
• homocysteina
• cukrzyca
• nadciśnienie tętnicze
• palenie tytoniu
• przewlekłe infekcje

Question 3

Niedobór tlenku azotu - choroby

Answer 3

• nadciśnienie tętnicze
• nadciśnienie płucne
• rzucawka okołoporodowa
• miażdżyca
• zaburzenia erekcji

Question 4

Nadmiar tlenku azotu - choroby

Answer 4

• wstrząs septyczny
• padaczka
• pourazowe uszkodzenie OUN
• degeneracja siatkówki
• RZS

Question 5

NOS-1 - nazwa

Answer 5

nNOS (neuronalna syntaza tlenku azotu)

Question 6

NOS-1 - występowanie

Answer 6

• enzym konstytutywny

* w neuronach

Question 7

NOS-1 - aktywacja

Answer 7

• aktywacja przez ↑[Ca²⁺] w neuronach

* efekt: produkcja niewielkich ilości NO

Question 8

NOS-1 - funkcja

Answer 8

• neurotransmisja w OUN

* unerwienie nitrergiczne ciał jamistych

Question 9

NOS-2 - nazwa

Answer 9

iNOS (indukowalna syntaza tlenku azotu)

Question 10

NOS-2 - występowanie

Answer 10

• enzym indukowalny

* w makrofagach i komórkach mięśni gładkich

Question 11

NOS-2 - indukcja

Answer 11

• indukcja przez TNF-α, IL-1, LPS

* efekt: produkcja dużych ilości NO

Question 12

NOS-2 - funkcja

Answer 12

• reakcje zapalne

Question 13

NOS-3 - nazwa

Answer 13

eNOS (endotelialna syntaza tlenku azotu)

Question 14

NOS-3 - występowanie

Answer 14

• enzym konstytutywny

* w komórkach śródbłonka naczyniowego

Question 15

NOS-3 - aktywacja

Answer 15

• aktywacja przez ↑[Ca²⁺] w komórkach śródbłonka → kalmodulina odszczepia syntazę od hamującej kaweoliny 1
• efekt: produkcja niewielkich ilości NO

Question 16

NOS-3 - funkcja

Answer 16

• regulacja stanu napięcia naczyń krwionośnych

Question 17

NOS - substraty i produkty

Answer 17

• substraty:
∙ L-arginina
∙ O₂
• produkty:
∙ L-cytrulina
∙ NO˙

Question 18

NOS - kofaktory

Answer 18

∙ NADPH (fosforan dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego)
∙ FAD (dinukleotyd flawinoadeninowy)
∙ BH₄ (tetrahydrobiopteryna)

Question 19

ADMA

Answer 19

• asymetryczna dimetyloarginina
• endogenny kompetytywny inhibitor eNOS
• wzrost stężenia → rozwój miażdżycy

Question 20

Czynniki aktywujące eNOS

Answer 20

• bradykinina
• ACh
• histamina
• 5-HT
• trombina
• substancja P
• shear stress (naprężenie styczne naczynia, siła ścinająca)

Question 21

Mechanizm działania NO

Answer 21

dyfuzja przez błony do mięśniówki naczyń →
→ utworzenie 6. wiązania z Fe³⁺ cyklazy guanylowej →
→ produkcja cGMP przez cyklazę guanylową →
→ aktywacja kinazy białkowej G:
∙ stymulacja fosfatazy łańcuchów lekkich miozyny
∙ hamowanie wypływu Ca²⁺ z ER
∙ stymulacja wypływu Ca²⁺ z komórki
→ rozkurcz mięśniówki gładkiej naczyń krwionośnych

Question 22

Donory tlenku azotu - przedstawiciele

Answer 22

• bezpośrednie:
∙ molsydomina
∙ nitroprusydek sodu
• pośrednie:
∙ nitrogliceryna
∙ nitraty (azotany)

Question 23

Molsydomina

Answer 23

• molsydomina → SIN-1 → SIN-1A → NO
• nie są konieczne reduktazy ani kofaktory
• zastosowanie: zapobieganie bólom wieńcowym podczas przerwy w podawaniu nitratów

Question 24

Nitroprusydek sodu - działanie

Answer 24

• szybkie zbijanie CTK w przełomie nadciśnieniowym

* lek ten rozkłada się na świetle

Question 25

Nitroprusydek sodu - działania niepożądane

Answer 25

• nudności, wymioty
• kurcze mięśni
• zatrucie cyjankami i rodankami

Question 26

Selektywne inhibitory PDE5 - przedstawiciele

Answer 26

• syldenafil (Viagra)
• tadalafil
• wardenafil

Question 27

Selektywne inhibitory PDE5 - mechanizm działania

Answer 27

• podobieństwo strukturalne do cGMP

* hamowanie PDE5 → hamowanie rozkładu cGMP → ↑cGMP → rozkurcz mięśniówki naczyń krwionośnych

Question 28

Selektywne inhibitory PDE5 - wskazania

Answer 28

• zaburzenia erekcji

* nadciśnienie płucne

Question 29

NO - wskazania

Answer 29

• nadciśnienie płucne (zwłaszcza u dzieci)

* ARDS

Question 30

Arginina - wskazania

Answer 30

• chromanie przestankowe

* rzucawka okołoporodowa

Question 31

CO - działanie

Answer 31

• neurotransmisja
• neuromodulacja
• rozkurcz mięśniówki naczyń
• odwracanie skutków stresu komórkowego:
∙ hamowanie produkcji cytokin prozapalnych
∙ modulacja aktywności enzymów zapalnych
∙ regulacja aktywności komórek zapalnych, mięśni gładkich i tkanki łącznej

Question 32

Oksygenaza hemowa - katalizowana reakcja

Answer 32

hem → biliwerdyna + CO + Fe²⁺

Question 33

HO-1

Answer 33

• izoforma indukowalna, bardziej aktywna
• fizjologicznie występuje w narządach odpowiedzialnych za tworzenie i usuwanie erytrocytów
• może pojawić się w dowolnej komórce jądrzastej w sytuacjach stresu komórkowego

Question 34

HO-2

Answer 34

• izoforma konstytutywna, mniej aktywna
• największe stężenie w:
∙ jądrach
∙ mózgu
∙ wątrobie
∙ ścianie jelit
∙ ścianie naczyń krwionośnych

Question 35

H₂S - działanie

Answer 35

• neuromodulacja
• neuroprotekcja
• rozkurcz mięśniówki naczyń
• wzmaganie rozkurczowego działania NO

Question 36

β-syntaza cystationiny

Answer 36

• obecna głównie w mózgu

* cysteina → H₂S

Question 37

γ-liaza cystationiny

Answer 37

• obecna w układzie krążenia

* cystyna → H₂S