1.5 Układ sympatyczny Flashcards

1
Q

Adrenalina

A
  • działa w równym stopniu na receptory α i β

* stosowana w akcji reanimacyjnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Noradrenalina - działanie

A
  • działa głównie na receptory α
  • gwałtownie podnosi CTK
  • powoduje odruchową bradykardię w nieodnerwionym sercu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Noradrenalina - wskazania

A
  • niewydolność serca z zaawansowaną hipotonią

* wstrząs septyczny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Dopamina - dawki

A
  • 0,5-5 µg/kg/min → rec. D w nerkach
  • 5-10 µg/kg/min → rec. β₁ w sercu
  • > 10 µg/kg/min → rec. α₁
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Dopamina - wskazania

A
• niskie dawki:
∙ prewencja i leczenie niewydolności nerek
• wysokie dawki:
∙ ostra niewydolność serca
∙ wstrząs septyczny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Fenylefryna - charakterystyka

A
  • α-sympatykomimetyk

* działanie naczynioskurczowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Fenylefryna - wskazania

A
• pozajelitowo:
∙ znieczulenie przewodowe/ogólne
∙ wstrząs
∙ hipotonia
• doustnie:
∙ z lekami przeciwhistaminowymi, przeciwkaszlowymi, przeciwbólowymi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Fenylefryna - działania niepożądane

A
  • lęk, niepokój, nerwowość, bezsenność, omamy
  • drgawki, osłabienie
  • zaburzenia widzenia
  • zaburzenia oddychania
  • zaburzenia oddawania moczu
  • odruchowa bradykardia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Nafazolina

A
• α-sympatykomimetyk
• wskazania:
∙ nieżyt nosa
∙ ostre zapalenie spojówek
• podobna do ksylometazoliny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Ksylometazolina

A
• α-sympatykomimetyk
• wskazania:
∙ nieżyt nosa
∙ ostre zapalenie spojówek
• podobna do nafazoliny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Tetryzolina - charakterystyka

A
• α-sympatykomimetyk
• wskazania:
∙ nieinfekcyjne zapalenie spojówek
∙ nieżyt nosa
∙ zapalenie zatok
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Tetryzolina - działania niepożądane

A
  • przekrwienie błony śluzowej
  • nawrót objawów
  • zespół suchego oka
  • niedokrwienie przedniej części gałki ocznej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Midodryna - charakterystyka

A

• α-sympatykomimetyk
• wskazania:
∙ hipotonia ortostatyczna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Midodryna - działania niepożądane

A
  • wysokie CTK w pozycji siedzącej i leżącej
  • parestezje, świąd, dreszcze, gęsia skórka
  • zaburzenia oddawania moczu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Izoprenalina

A
  • β-sympatykomimetyk
  • w przeszłości używana w blokach serca
  • obecnie rzadko wykorzystywana
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Orcyprenalina

A
  • β-sympatykomimetyk

* stosowana w przejściowych zaburzeniach przewodnictwa w sercu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Dobutamina

A

• β-sympatykomimetyk
• wskazania:
∙ przewlekła niewydolność serca z małym CO
∙ diagnostyka choroby niedokrwiennej serca - próba dobutaminowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Leki β₂-sympatykomimetyczne - przedstawiciele

A
  • salbutamol
  • fenoterol
  • terbutalina
  • salmeterol
  • formoterol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Salbutamol

A
• β₂-sympatykomimetyk
• krótko działający
• zastosowanie:
∙ astma oskrzelowa
∙ POChP
∙ hamowanie skurczów macicy (lek tokolityczny)
• podobne: fenoterol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Fenoterol

A
• β₂-sympatykomimetyk
• krótko działający
• zastosowanie:
∙ astma oskrzelowa
∙ POChP
∙ hamowanie skurczów macicy (lek tokolityczny)
• podobne: salbutamol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Terbutalina

A
• β₂-sympatykomimetyk
• krótko działający
• zastosowanie:
∙ astma oskrzelowa
∙ POChP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Salmeterol

A
• β₂-sympatykomimetyk
• działa długo, po 10-20 minutach
• ma dodatkowe działanie przeciwzapalne
• zastosowanie:
∙ astma oskrzelowa
∙ POChP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Formoterol

A
• β₂-sympatykomimetyk
• działa długo, po 1-3 minutach
• zastosowanie:
∙ astma oskrzelowa
∙ POChP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Fenoldopam - charakterystyka

A
  • agonista D₁
  • słaby antagonista α₂
  • szybko zbija CTK, rozszerzając tętnice
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Fenoldopam - wskazania

A
  • ciężkie pierwotne/wtórne nadciśnienie tętnicze

* nadciśnienie złośliwe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Pośrednie sympatykomimetyki - przedstawiciele

A
  • efedryna
  • pseudoefedryna
  • amfetamina (wycofana)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Efedryna

A
  • pośredni sympatykomimetyk
  • stosowana do zwężania naczyń w spadkach CTK w czasie znieczulenia
  • silnie pobudza OUN
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Pseudoefedryna - charakterystyka

A
  • pośredni sympatykomimetyk
  • jak efedyna, ale pozbawiona działania ośrodkowego
  • obwodowo działa jak adrenalina
  • ośrodkowo działa jak amfetamina (ale słabiej)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Pseudoefedryna - wskazania

A
  • nieżyt nosa
  • zapalenie zatok
  • zapalenie górnych dróg oddechowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Amfetamina

A
  • pośredni sympatykomimetyk
  • działa ośrodkowo i obwodowo
  • w Polsce wycofana z lecznictwa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Nieselektywne leki α-adrenolityczne - przedstawiciele

A
  • ergotamina
  • dihydroergotamina
  • dihydroergokryptyna
  • dihydroergotoksyna
  • fenoksybenzamina
  • fentolamina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Alkaloidy sporyszu - przedstawiciele

A
  • ergotamina
  • dihydroergotamina
  • dihydroergokryptyna
  • dihydroergotoksyna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Alkaloidy sporyszu - działanie

A

• częściowi agoniści i antagoniści:
∙ receptorów α
∙ receptorów D
∙ receptorów 5-HT

34
Q

Ergotamina - wskazania

A
  • napady migreny
  • po wydaleniu łożyska
  • krwawienia połogowe
35
Q

Dihydroergotamina - wskazania

A
  • napady migreny

* hipotonia ortostatyczna

36
Q

Dihydroergokryptyna - wskazania

A

• napady migreny

37
Q

Dihydroergotoksyna - wskazania

A

• otępienie starcze

38
Q

Fenoksybenzamina - charakterystyka

A
  • nieselektywny α-adrenolityk
  • nieodwracalnie alkiluje receptory α
  • działa długo
39
Q

Fenoksybenzamina - wskazania

A
  • przełomy nadciśnieniowe
  • phaeochromocytoma
  • zaburzenia oddawania moczu wynikające z nadmiernej stymulacji receptorów α
40
Q

Fentolamina - charakterystyka

A
  • nieselektywny α-adrenolityk

* działa krótko

41
Q

Fentolamina - wskazania

A

• phaeochromocytoma w okresie okołooperacyjnym

42
Q

Leki α₁-adrenolityczne - przedstawiciele

A
  • prazosyna
  • terazosyna
  • bunazosyna
  • doksazosyna
  • urapidyl
  • tamsulozyna
  • alfuzosyna
43
Q

Prazosyna - charakterystyka

A
  • α₁-adrenolityk
  • działa krótko
  • nie blokuje α₂ → nie upośledza zwrotnego hamowania uwalniania NA → nie powoduje tachykardii
44
Q

Prazosyna, terazosyna, bunazosyna, doksazosyna - wskazania

A
  • nadciśnienie tętnicze
  • choroba Raynauda
  • łagodny przerost prostaty
45
Q

Prazosyna, terazosyna, bunazosyna, doksazosyna - działania niepożądane

A

• “efekt pierwszej dawki” - hipotonia ortostatyczna

46
Q

Terazosyna - charakterystyka

A
  • α₁-adrenolityk
  • działa długo
  • nie blokuje α₂ → nie upośledza zwrotnego hamowania uwalniania NA → nie powoduje tachykardii
  • podobne: bunazosyna, doksazosyna
47
Q

Bunazosyna - charakterystyka

A
  • α₁-adrenolityk
  • działa długo
  • nie blokuje α₂ → nie upośledza zwrotnego hamowania uwalniania NA → nie powoduje tachykardii
  • podobne: terazosyna, doksazosyna
48
Q

Doksazosyna - charakterystyka

A
  • α₁-adrenolityk
  • działa długo
  • nie blokuje α₂ → nie upośledza zwrotnego hamowania uwalniania NA → nie powoduje tachykardii
  • podobne: terazosyna, bunazosyna
49
Q

Urapidyl - charakterystyka

A
  • α₁-adrenolityk

* pobudza receptory 5-HT₁A

50
Q

Urapidyl - wskazania

A

• stany nagłe związane z nadciśnieniem tętniczym

51
Q

Tamsulozyna - charakterystyka

A
  • selektywny antagonista receptorów α₁A
  • powoduje rozluźnienie zwieracza pęcherza moczowego
  • podobne: alfuzosyna
52
Q

Tamsulozyna, alfuzosyna - wskazania

A

• łagodny przerost prostaty

53
Q

Alfuzosyna - charakterystyka

A
  • selektywny antagonista receptorów α₁A
  • powoduje rozluźnienie zwieracza pęcherza moczowego
  • podobne: tamsulozyna
54
Q

Guanetydyna

A
  • blokuje uwalnianie NA z neuronów pozazwojowych
  • rzadko stosowana w nadciśnieniu tętniczym
  • stosowana w odruchowej dystrofii współczulnej
55
Q

Rezerpina

A
  • wiąże się z pęcherzykami synaptycznymi NA, D i 5-HT
  • obniża CTK
  • wywołuje depresję
  • rzadko stosowana w nadciśnieniu tętniczym
56
Q

Klonidyna

A
  • selektywnie pobudza receptory α₂ strefy presyjnej
  • na obwodzie pobudza presynaptyczne α₂
  • obniża CTK
  • stosowana w nadciśnieniu tętniczym
  • nagłe przerwanie terapii → zespół odstawienny
57
Q

Guanfacyna

A
  • obniża CTK podobnie do klonidyny

* stosowana w nadciśnieniu tętniczym

58
Q

Metyldopa

A
  • prolek przekształcany w α-metylonoradrenalinę
  • pobudza ośrodkowe, presynaptyczne rec. α₂
  • działa ośrodkowo, obniża CTK
  • stosowana w nadciśnieniu tętniczym (zwłaszcza w ciąży)
59
Q

β-blokery - działanie na serce

A
  • chronotropowo (-)
  • inotropowo (-)
  • batmotropowo (-)
  • dromotropowo (-)
60
Q

β-blokery - wskazania

A
  • nadciśnienie tętnicze
  • choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca
  • zaburzenia rytmu
  • wady wrodzone serca ze zwężeniem drogi odpływu z PK
  • kardiomiopatia przerostowa
  • wypadanie płatka zastawki mitralnej
  • wrodzony zespół długiego QT
  • phaeochromocytoma
  • zespół Marfana
  • omdlenia odruchowe
  • jaskra
  • nadczynność tarczycy
  • profilaktyka migreny
61
Q

β-blokery - przeciwwskazania

A
  • objawowa bradykardia, hipotonia
  • blok AV II lub III stopnia
  • zespół chorego węzła SA
  • ciężka niewyrównana niewydolność serca
  • astma
62
Q

β-blokery - nie-przeciwwskazania

A
  • POChP
  • cukrzyca
  • depresja
  • choroba tętnic obwodowych
63
Q

β-blokery - działania niepożądane

A
  • bradykardia, blok P-K
  • skurcz tętnic obwodowych, upośledzenie perfuzji
  • zmęczenie, ból głowy, zaburzenia snu, depresja
64
Q

β-blokery - wpływ na gospodarkę lipidową

A
  • ↑ VLDL
  • ↓ HDL
  • brak wpływu na LDL
65
Q

β-blokery I generacji - przedstawiciele

A
  • propranolol
  • nadolol
  • sotalol
  • bupranolol
  • metypranolol
  • penbutolol
  • tymolol
66
Q

β-blokery I generacji - działanie

A
  • nieselektywne

* blokują oba podtypy receptorów β

67
Q

β-blokery II generacji - przedstawiciele

A
  • acebutolol
  • atenolol
  • betaksolol
  • bisoprolol
  • talinolol
  • celiprolol
  • metoprolol
  • nebiwolol
  • esmolol
68
Q

β-blokery II generacji - działanie

A
  • kardioselektywne
  • są pozbawione pozasercowych działań niepożądanych
  • różnią się stopniem kardioselektywności
69
Q

β-blokery o największej kardioselektywności

A
  • bisoprolol
  • betaksolol
  • nebiwolol
70
Q

β-blokery III generacji - przedstawiciele

A
  • labetalol
  • bucindolol
  • karwedylol
  • celiprolol
  • nebiwolol
71
Q

β-blokery III generacji - działanie

A
  • wielofunkcyjne/hybrydowe/wazodylatacyjne

* blokują receptory β i rozszerzają naczynia

72
Q

Labetalol - charakterystyka

A
  • β-bloker III generacji
  • ma zdolność blokowania receptorów α₁
  • podobne: bucindolol, karwedylol
73
Q

Bucindolol - charakterystyka

A
  • β-bloker III generacji
  • ma zdolność blokowania receptorów α₁
  • podobne: labetalol, karwedylol
74
Q

Karwedylol - charakterystyka

A
  • β-bloker III generacji
  • ma zdolność blokowania receptorów α₁
  • tak naprawdę jest β-agonistą, ale promuje szlaki zależne od arestyny
  • bardzo skuteczny w terapii niewydolności serca
  • podobne: labetalol, bucindolol
75
Q

Celiprolol - charakterystyka

A
  • β-bloker III generacji

* jest silnym agonistą receptorów β₂

76
Q

Nebiwolol - charakterystyka

A
  • β-bloker III generacji

* rozszerza naczynia poprzez aktywację eNOS

77
Q

β-blokery z aktywnością wewnętrzną - przedstawiciele

A
  • acebutolol
  • alprenolol
  • celiprolol
  • labetalol
  • oksprenolol
  • pindolol
78
Q

β-blokery z aktywnością wewnętrzną - działanie

A
  • wykazują wewnętrzną aktywność sympatykomimetyczną

* działają inotropowo (-) i znacznie słabiej chronotropowo (-)

79
Q

β-blokery w klasyfikacji Vaughana Williamsa

A
  • II grupa leków antyarytmicznych

* sotalol należy do III grupy

80
Q

Droksydopa

A
  • α-sympatykomimetyk

* leczenie neurogennej hipotonii ortostatycznej (np. przy parkinsonie)