1.5 Układ sympatyczny Flashcards
Adrenalina
- działa w równym stopniu na receptory α i β
* stosowana w akcji reanimacyjnej
Noradrenalina - działanie
- działa głównie na receptory α
- gwałtownie podnosi CTK
- powoduje odruchową bradykardię w nieodnerwionym sercu
Noradrenalina - wskazania
- niewydolność serca z zaawansowaną hipotonią
* wstrząs septyczny
Dopamina - dawki
- 0,5-5 µg/kg/min → rec. D w nerkach
- 5-10 µg/kg/min → rec. β₁ w sercu
- > 10 µg/kg/min → rec. α₁
Dopamina - wskazania
• niskie dawki: ∙ prewencja i leczenie niewydolności nerek • wysokie dawki: ∙ ostra niewydolność serca ∙ wstrząs septyczny
Fenylefryna - charakterystyka
- α-sympatykomimetyk
* działanie naczynioskurczowe
Fenylefryna - wskazania
• pozajelitowo: ∙ znieczulenie przewodowe/ogólne ∙ wstrząs ∙ hipotonia • doustnie: ∙ z lekami przeciwhistaminowymi, przeciwkaszlowymi, przeciwbólowymi
Fenylefryna - działania niepożądane
- lęk, niepokój, nerwowość, bezsenność, omamy
- drgawki, osłabienie
- zaburzenia widzenia
- zaburzenia oddychania
- zaburzenia oddawania moczu
- odruchowa bradykardia
Nafazolina
• α-sympatykomimetyk • wskazania: ∙ nieżyt nosa ∙ ostre zapalenie spojówek • podobna do ksylometazoliny
Ksylometazolina
• α-sympatykomimetyk • wskazania: ∙ nieżyt nosa ∙ ostre zapalenie spojówek • podobna do nafazoliny
Tetryzolina - charakterystyka
• α-sympatykomimetyk • wskazania: ∙ nieinfekcyjne zapalenie spojówek ∙ nieżyt nosa ∙ zapalenie zatok
Tetryzolina - działania niepożądane
- przekrwienie błony śluzowej
- nawrót objawów
- zespół suchego oka
- niedokrwienie przedniej części gałki ocznej
Midodryna - charakterystyka
• α-sympatykomimetyk
• wskazania:
∙ hipotonia ortostatyczna
Midodryna - działania niepożądane
- wysokie CTK w pozycji siedzącej i leżącej
- parestezje, świąd, dreszcze, gęsia skórka
- zaburzenia oddawania moczu
Izoprenalina
- β-sympatykomimetyk
- w przeszłości używana w blokach serca
- obecnie rzadko wykorzystywana
Orcyprenalina
- β-sympatykomimetyk
* stosowana w przejściowych zaburzeniach przewodnictwa w sercu
Dobutamina
• β-sympatykomimetyk
• wskazania:
∙ przewlekła niewydolność serca z małym CO
∙ diagnostyka choroby niedokrwiennej serca - próba dobutaminowa
Leki β₂-sympatykomimetyczne - przedstawiciele
- salbutamol
- fenoterol
- terbutalina
- salmeterol
- formoterol
Salbutamol
• β₂-sympatykomimetyk • krótko działający • zastosowanie: ∙ astma oskrzelowa ∙ POChP ∙ hamowanie skurczów macicy (lek tokolityczny) • podobne: fenoterol
Fenoterol
• β₂-sympatykomimetyk • krótko działający • zastosowanie: ∙ astma oskrzelowa ∙ POChP ∙ hamowanie skurczów macicy (lek tokolityczny) • podobne: salbutamol
Terbutalina
• β₂-sympatykomimetyk • krótko działający • zastosowanie: ∙ astma oskrzelowa ∙ POChP
Salmeterol
• β₂-sympatykomimetyk • działa długo, po 10-20 minutach • ma dodatkowe działanie przeciwzapalne • zastosowanie: ∙ astma oskrzelowa ∙ POChP
Formoterol
• β₂-sympatykomimetyk • działa długo, po 1-3 minutach • zastosowanie: ∙ astma oskrzelowa ∙ POChP
Fenoldopam - charakterystyka
- agonista D₁
- słaby antagonista α₂
- szybko zbija CTK, rozszerzając tętnice
Fenoldopam - wskazania
- ciężkie pierwotne/wtórne nadciśnienie tętnicze
* nadciśnienie złośliwe
Pośrednie sympatykomimetyki - przedstawiciele
- efedryna
- pseudoefedryna
- amfetamina (wycofana)
Efedryna
- pośredni sympatykomimetyk
- stosowana do zwężania naczyń w spadkach CTK w czasie znieczulenia
- silnie pobudza OUN
Pseudoefedryna - charakterystyka
- pośredni sympatykomimetyk
- jak efedyna, ale pozbawiona działania ośrodkowego
- obwodowo działa jak adrenalina
- ośrodkowo działa jak amfetamina (ale słabiej)
Pseudoefedryna - wskazania
- nieżyt nosa
- zapalenie zatok
- zapalenie górnych dróg oddechowych
Amfetamina
- pośredni sympatykomimetyk
- działa ośrodkowo i obwodowo
- w Polsce wycofana z lecznictwa
Nieselektywne leki α-adrenolityczne - przedstawiciele
- ergotamina
- dihydroergotamina
- dihydroergokryptyna
- dihydroergotoksyna
- fenoksybenzamina
- fentolamina
Alkaloidy sporyszu - przedstawiciele
- ergotamina
- dihydroergotamina
- dihydroergokryptyna
- dihydroergotoksyna