6.4 Leczenie dyslipidemii Flashcards
Grupy leków obniżających stężenie lipidów w surowicy
- statyny
- żywice wiążące kwasy żółciowe
- fibraty
- inne leki
- leki eksperymentalne
Działania niepożądane eksperymentalnych leków hamujących późne etapy syntezy cholesterolu
- zaćma
* akumulacja substratów w tkankach
Statyny - mechanizm działania
• hamowanie reduktazy HMG-CoA → hamowanie syntezy cholesterolu → spadek stężenia cholesterolu w hepatocytach → wzrost ekspresji receptora dla LDL → usuwanie LDL z krwi
• HMG-CoA jest:
∙ rozpuszczalny w wodzie
∙ używany w innych szlakach metabolicznych
Statyny - mechanizm działania plejotropowego
- hamowanie syntezy rodników izoprenylowych → hamowanie prenylacji białek wewnątrzkomórkowych
- hamowanie czynnika prozapalnego NF-κB
Statyny - efekty działania
- ↓LDL
- przeciwdziałanie dysfunkcji śródbłonka
- hamowanie procesów zapalnych w naczyniach
- stabilizacja blaszki miażdżycowej
- cofanie się zmian miażdżycowych
- stymulacja krążących komórek progenitorowych śródbłonka
- neowaskularyzacja niedokrwionych tkanek
- osłabienie krzepnięcia, wzrost fibrynolizy
- immunosupresja
- przeciwdziałanie osteoporozie
Statyny - działania niepożądane
- miopatie
- rabdomioliza
- uszkodzenie wątroby
- obrzęki naczynioruchowe
- nie podawać w ciązy!
Lowastatyna
- naturalna statyna, prolek
* metabolizowana przez CYP3A4
Symwastatyna
- naturalna statyna, prolek
- metabolizowana przez CYP3A4
- słynna z badania 4S, które udowodniło korzystne działanie statyn w chorobie niedokrwiennej serca
Statyny podawane w postaci nieaktywnych laktonów - przedstawiciele
- lowastatyna
* symwastatyna
Prawastatyna
- naturalna statyna
* NIE jest metabolizowana przez CYP2C9
Fluwastatyna
- syntetyczna statyna
* metabolizowana przez CYP2C9
Atorwastatyna
- syntetyczna statyna
- metabolizowana przez CYP3A4
- ma długi okres półtrwania (14h)
- hamuje NF-κB
Rozuwastatyna
- syntetyczna statyna
- zawiera siarkę
- metabolizowana przez CYP2C9
- ma długi okres półtrwania (19h)
Pitawastatyna
- syntetyczna statyna
- metabolizowana przez CYP2C9
- okres półtrwania: 9h
Żywice wiążące kwasy żółciowe - przedstawiciele
- cholestyramina
- kolestypol
- kolesewelam
Żywice wiążące kwasy żółciowe - mechanizm działania
- hamowanie wchłaniania jelitowego kwasów żółciowych → spadek stężenia cholesterolu w hepatocytach → wzrost ekspresji receptora dla LDL → usuwanie LDL z krwi
- u niektórych osób wzrost syntezy VLDL → wzrost stężenia TG we krwi
Żywice wiążące kwasy żółciowe - działania niepożądane
- nudności
- wzdęcia
- zaparcia
- biegunka
- zaburzenia wchłaniania witamin ADEK
Kolesewelam
- syntetyczny, rozpuszczalny błonnik
* należy do grupy żywic wiążących kwasy żółciowe
Fibraty - mechanizm działania
- aktywacja lipazy lipoproteinowej → stymulacja hydrolizy chylomikronów
- aktywacja jądrowego receptora PPAR-α → stymulacja oksydacji kwasów tłuszczowych
Fibraty - efekty działania
- ↓TG (znaczny)
- ↓VLDL (znaczny)
- ↓LDL (umiarkowany)
- ↑HDL (niewielki)
Fibraty - działania niepożądane
- rabdomioliza
* zaburzenia żołądkowo-jelitowe
Inne leki obniżające stężenie lipidów w surowicy - przedstawiciele
- ezetymib
- kwas nikotynowy
- acypimoks
- probukol
Ezetymib
- lek bezpośrednio hamujący wchłanianie cholesterolu pokarmowego i żółciowego
- działa na białko NPC1L1 w enterocytach
- zmniejsza stężenie cholesterolu w surowicy
Ezetymib - działania niepożądane
- bóle głowy
* zaburzenia żołądkowo-jelitowe
Kwas nikotynowy
- inne nazwy: niacyna, witamina B₃, witamina PP
* efekty działania: ↓TG, ↓VLDL, ↓LDL, ↑HDL
Kwas nikotynowy - mechanizm działania
- hamowanie wątrobowej produkcji TG
- hamowanie wydzielania VLDL → wtórny spadek stężenia LDL i wzrost stężenia HDL
- stymulacja receptora PPAR-γ w makrofagach → zwiększanie wychwytu cholesterolu na obwodzie
- zmniejszenie stężenia cAMP w komórkach → zmniejszenie uwalniania wolnych kwasów tłuszczowych
Kwas nikotynowy - działania niepożądane
- napadowe czerwienienie twarzy
- kołatanie serca
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
Laropiprant
- antagonista receptora dla PGD₂
- podawany łącznie z kwasem nikotynowym
- łagodzi objawy naczyniorozkurczowego działania kwasu nikotynowego
Acypimoks
- pochodna kwasu nikotynowego
- stosowana w mniejszych dawkach
- wywołuje znacznie mniej skutków ubocznych
Probukol
- lek obniżający stężenie LDL i HDL
* niejasny mechanizm działania
Eksperymentalne leki obniżające stężenie lipidów w surowicy - przedstawiciele
- anacetrapib, dalcetrapib, ewacetrapib
- induktory apolipoproteiny A-I
- mimetyki apolipoproteiny A-I Milano
Anacetrapib, dalcetrapib, ewacetrapib
- leki w trakcie badań
- inhibitory białka przenoszącego estry cholesterolu - CETP
- efekt działania: ↑HDL
Induktory apolipoproteiny A-I
- leki w trakcie badań
* powodują wzrost wątrobowej syntezy HDL
Mimetyki apolipoproteiny A-I Milano
- leki w trakcie badań
- zapobiegają rozwojowi zmian miażdżycowych
- zmniejszają istniejące zmiany miażdżycowe
Fibraty - przedstawiciele
- klofibrat
- bezafibrat
- cyprofibrat
- gemfibrozyl - duże ryzyko interakcji ze statynami
- fenofibrat - mniej interakcji ze statynami
Kwasy tłuszczowe omega-3 - przedstawiciele
- kwas eikozapentaenowy (EPA)
* kwas dokozaheksaenowy (DHA)
Kwasy tłuszczowe omega-3 - działanie
- zmniejszają wydzielanie ApoB
- tworznie prostanoidów o innych właściwościach
- przeciwarytmiczne
- przeciwpłytkowe
- zmniejszają VLDL i TG
Ewolokumab, Alirokumab
- przeciwciało przeciw PCSK9
- zmniejsza LDL
- NPŻ: wzrost AlAT, AspAT, kinazy kreatynowej, ból głowy, kończyn
Lomitapid
- inhibitor MTTP
- leczenie dziedzicznej homozygotycznej hipercholesterolemii
- NPŻ: dusznica bolesna, palpitacja serca, hepatotoksyczność, Ż-J, zmęczenie, ból głowy
Mipomersen
- hamuje syntezę ApoB-100
- leczenie dziedzicznej homozygotycznej hipercholesterolemii
- NPŻ: zesp grypopodobny, ból głowy, hepatotoksyczny
Eprotirom, sobetirom
- mimetyki hormonów tarczycy
* selektywne wątrobowo
Warespladib, darapladib
- inhinitory fosfolipazy A2 związanej z lipoproteinami
- zwiekszają efekt plejotropowy statyn
- stabilizują blaszkę miażdżycową
Apabetalon
- inhibitor bromodomeny BRD4
- zwiększa HDL i ApoA-I
- zmniejsza częstość niepożądanych zdarzeń sercowych
Wolanesorsen
- inhibitor syntezy apoc-III
* obniża stężenie triglicerydów i podwyższa HDL
Pemafibrat
- modulator PPAR-alfa
* ma zalety agonistów, ale nie powoduje miopatii
2-hydroksypropylo-beta-cyklodekstryna
- zmniejsza wielkość blaszki miażdżycowej i zawartość cholesterolu
- obniża stężenie cytokin prozapalnych
