Taenia solium, T. saginata

Question 1

Hai loài sán dây quan trọng gây bệnh ở người là gì

Answer 1

Taenia solium (sán dây lợn)

Taenia saginata (sán dây bò)

Question 2

Taenia solium

Tổng quan

Answer 2

Dạng sán trưởng thành của T. solium gây bệnh sán dây (taeniasis)

Ấu trùng (cysticercus) của T. solium có thể gây bệnh ấu trùng sán dây (cysticercosis)

Question 3

Taenia solium

Chu kì lây nhiễm (life cycle)

Answer 3

• Người bị nhiễm khi ăn thịt lợn sống hoặc chưa nấu chín có chứa ấu trùng cysticercus
• Trong ruột non, ấu trùng bám vào thành ruột, phát triển thành sán trưởng thành dài đến 5m trong khoảng 3 tháng
• Các đốt sán trưởng thành (gravid proglottid) chứa nhiều trứng, tách ra và theo phân ra ngoài
• Lợn ăn phải trứng trong phân người → trứng nở thành ấu trùng (oncosphere) trong ruột lợn

1. Ấu trùng xuyên qua thành ruột vào máu, đến cơ và phát triển thành cysticercus
2. Nếu người ăn thịt lợn chứa cysticercus, chu kỳ nhiễm sán dây sẽ hoàn tất

Question 4

Chu kỳ gây bệnh ấu trùng sán dây (cysticercosis)

Answer 4

• Cysticercosis là bệnh nguy hiểm hơn, xảy ra khi người nuốt phải trứng sán dây trong thức ăn hoặc nước bị nhiễm phân người
• Trứng nở trong ruột non, ấu trùng xuyên qua thành ruột vào máu
• Ấu trùng có thể di chuyển đến nhiều cơ quan, đặc biệt là não và mắt, nơi chúng phát triển thành cysticercus

Question 5

Taenia solium

Sx

Answer 5

1. Sán trưởng thành trong ruột ít gây triệu chứng, phần lớn bệnh nhân không có triệu chứng

Một số có thể bị chán ăn và tiêu chảy nhẹ

2. Cysticercosis nguy hiểm hơn, đặc biệt khi ấu trùng vào não

• Ấu trùng sống không gây viêm, nhưng khi chết, chúng giải phóng chất gây phản ứng viêm mạnh
• Cysticercus trong não có thể gây nhức đầu, nôn mửa, co giật
• Cysticercus trong mắt có thể xuất hiện dưới dạng tổn thương võng mạc

Question 6

Taenia solium

Dịch tễ học & Chẩn đoán

Answer 6

• Bệnh phổ biến ở châu Á, Nam Mỹ, Đông Âu
• Chẩn đoán sán dây bằng cách tìm đốt sán trong phân
• Đốt sán T. solium có 5-10 nhánh tử cung
• Chẩn đoán cysticercosis dựa trên hình ảnh học phát hiện nang cysticercus trong mô

Question 7

Taenia solium

Tx

Answer 7

Thuốc lựa chọn: Praziquantel

Question 8

Taenia saginata

Được biết tới bởi gì

Answer 8

Gây bệnh sán dây bò (taeniasis)

Không gây cysticercosis

Phổ biến ở châu Á, Nam Mỹ, Đông Âu

Question 9

Taenia saginata

Chu kì sinh học ( life cycle)

Answer 9

• Chu kỳ của T. saginata giống với T. solium
• Người bị nhiễm khi ăn thịt bò sống hoặc chưa nấu chín có chứa cysticercus
• Các đốt sán (proglottid) có khả năng di chuyển và có thể gây ngứa hậu môn (pruritus ani) khi chúng bò trên da xung quanh hậu môn

Question 10

Taenia saginata

Sx

Answer 10

Sán trưởng thành sống trong ruột non, thường không gây triệu chứng

Một số bệnh nhân có thể bị mệt mỏi, đau bụng nhẹ, chuột rút

Question 11

Taenia saginata

Tx

Answer 11

Thuốc lựa chọn: Praziquantel

Question 12

Taenia saginata

Dx

Answer 12

• Chẩn đoán T. saginata dựa trên việc tìm đốt sán trưởng thành (gravid proglottid) trong phân
• Đốt sán của T. saginata có 15-20 nhánh tử cung