Bordetella genus Flashcards
Bordetella pertussis
Hình dáng cấu trúc
Gây bệnh gì
Bordetella pertussis là trực khuẩn nhỏ, hình cầu, có vỏ, Gram âm, gây bệnh ho gà (pertussis).
Bordetella pertussis
Gây bệnh do thế nào
B. pertussis là tác nhân gây bệnh chỉ có ở người, lây truyền qua giọt bắn đường hô hấp, đặc biệt trong các cơn ho dữ dội.
Vi khuẩn bám dính vào biểu mô có lông chuyển ở đường hô hấp trên, nhưng không xâm nhập sâu vào mô bên dưới.
Bám dính vào biểu mô lông chuyển:
Quá trình này trung gian bởi protein độc tố bám dính (filamentous hemagglutinin), giúp vi khuẩn bám chặt vào niêm mạc khí quản
Bordetella pertussis
Thường gặp ở bệnh nhân nào
Ho gà là một bệnh rất dễ lây, thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, với sự phân bố rộng rãi trên toàn cầu.
Bordetella pertussis
Độc tố
- Sản xuất độc tố ho gà (pertussis toxin):
Độc tố này tăng hoạt động của adenylate cyclase thông qua ADP-ribosyl hóa, làm tăng cAMP nội bào, dẫn đến tích tụ
dịch nhầy trong đường hô hấp và gây ra các cơn ho kéo dài.
- Adenylate cyclase toxin: Ức chế đại thực bào, giúp vi khuẩn trốn tránh hệ miễn dịch.
- Tracheal cytotoxin: Gây phá hủy biểu mô khí quản, dẫn đến mất lông chuyển và tăng sản xuất chất nhầy.
Bordetella pertussis
Sx
Ho gà là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp kéo dài, thường bắt đầu với triệu chứng giống cảm lạnh nhẹ.
Mặc dù triệu chứng nặng, nhưng vi khuẩn vẫn chỉ giới hạn trong đường hô hấp và không lan rộng.
Thiếu oxy não (CNS anoxia) và kiệt sức có thể xảy ra do cơn ho dữ dội, nhưng nguyên nhân tử vong chủ yếu là do viêm phổi (pneumonia).
Ở người lớn, nhiễm B. pertussis thường biểu hiện dưới dạng ho kịch phát (paroxysmal cough) kéo dài nhiều tuần, với mức độ nghiêm trọng khác nhau.
Bordetella pertussis
Dx
Vi khuẩn có thể được phân lập từ mẫu tăm bông lấy từ vùng mũi hầu, đặc biệt trong giai đoạn ho kịch phát (paroxysmal stage).
Nhận diện vi khuẩn có thể thực hiện bằng:
- Phản ứng ngưng kết với kháng huyết thanh đặc hiệu (agglutination with specific antiserum).
- Nhuộm kháng thể huỳnh quang (fluorescent-antibody staining).
- Xét nghiệm PCR (nếu có điều kiện).
- Xét nghiệm huyết thanh (serologic tests) cũng có thể được sử dụng.
Bordetella pertussis
Tx
Azithromycin là thuốc điều trị ưu tiên (drug of choice).
Chăm sóc hỗ trợ cũng rất quan trọng, đặc biệt trong giai đoạn ho kịch phát, bao gồm:
- Liệu pháp oxy (oxygen therapy).
- Hút đờm (suction of mucus) để thông đường thở.
Phòng ngừa - Vắc-xin ho gà
Kể tên các loại
- Vắc-xin vô bào (Acellular vaccine)
- Vắc-xin vô bào (Acellular vaccine)
Bordetella pertussis
Vắc-xin vô bào (Acellular vaccine)
Chứa năm kháng nguyên tinh khiết.
Kháng nguyên chính kích thích miễn dịch là độc tố ho gà đã được bất hoạt (pertussis toxoid).
Thường được kết hợp với vắc-xin bạch hầu và uốn ván (DTaP - Diphtheria, Tetanus, and acellular Pertussis).
Tiêm ba liều, bắt đầu từ 2 tháng tuổi.
Bordetella pertussis
Vắc-xin toàn khuẩn đã bất hoạt (Killed vaccine)
Chứa vi khuẩn B. pertussis đã được bất hoạt.
Không còn được sử dụng tại Hoa Kỳ do lo ngại về tác dụng phụ, như bệnh não sau tiêm chủng (postvaccine encephalopathy).
