Bacillus genus Flashcards
Các chủng Bacillus
- Bacillus cereus
- Bacillus anthracis
Bacillus anthracis
Gây bệnh gì
Bacillus anthracis gây bệnh than (anthrax), bệnh này phổ biến ở động vật nhưng hiếm gặp ở người.
Bacillus anthracis
Thể nhiễm bệnh
Nhiễm than ở người có ba thể chính:
Thể da (cutaneous anthrax).
Thể phổi (pulmonary/inhalation anthrax).
Thể tiêu hóa (gastrointestinal anthrax).
Bacillus anthracis
Cấu trúc hình dáng
B. anthracis là trực khuẩn Gram dương lớn, có hai đầu vuông (square ends), thường tìm thấy trong chuỗi dài.
Vi khuẩn có vỏ kháng thực bào, được cấu tạo bởi D-glutamate.
B. anthracis khác với các loài Bacillus khác ở chỗ không di động (non-motile).
Bacillus anthracis
Cơ chế lây truyền
Bào tử vi khuẩn có thể tồn tại trong đất nhiều năm, con người thường bị nhiễm bệnh qua da tại vị trí vết thương, trùng với thời điểm tiếp xúc với bào tử.
Bào tử cũng có thể bị hít vào phổi, gây bệnh than thể phổi.
Không có lây truyền từ người sang người, vì vi khuẩn chỉ phát triển trong cơ thể vật chủ nhưng không lây trực tiếp.
Bacillus anthracis
Yếu tố độc lực = Toxins
Độc tố chính của vi khuẩn là một nhóm ngoại độc tố, gọi chung là “yếu tố độc lực anthrax” (anthrax toxins), bao gồm:
- Yếu tố phù nề (Edema factor - EF)
- Yếu tố gây chết (Lethal factor - LF)
Bacillus anthracis
Yếu tố phù nề (Edema factor - EF)
Yếu tố phù nề (Edema factor - EF):
Là một adenylate cyclase, tăng cAMP nội bào, dẫn đến tích tụ dịch và phù nề mô.
Bacillus anthracis
Yếu tố gây chết (Lethal factor - LF)
Yếu tố gây chết (Lethal factor - LF):
Một protease phá hủy MAP kinase, làm chết tế bào và ức chế sự phát triển của tế bào bạch cầu, khiến hệ miễn dịch bị suy yếu.
Bệnh than có những thể gì
- Bệnh than thể da (cutaneous anthrax)
- Bệnh than thể phổi (pulmonary anthrax hay inhalation anthrax)
- Bệnh than thể tiêu hóa (gastrointestinal anthrax)
Bệnh than thể da (cutaneous anthrax)
Thể bệnh phổ biến nhất, gây tổn thương da không đau với vảy đen (black eschar).
Tổn thương này còn được gọi là “mụn mủ ác tính” (malignant pustule).
Nếu không được điều trị, bệnh than có thể tiến triển thành nhiễm khuẩn huyết (bacteremia) và dẫn đến tử vong.
Bệnh than thể phổi (pulmonary anthrax hay inhalation anthrax)
Bệnh than thể phổi (pulmonary anthrax hay inhalation anthrax), còn được gọi là “bệnh của người phân lông cừu” (wool-sorter’s disease),
Bắt đầu với triệu chứng không đặc hiệu ở đường hô hấp
Bệnh than thể phổi (pulmonary anthrax hay inhalation anthrax)
Sx
Triệu chứng không đặc hiệu ở đường hô hấp, giống như cúm, bao gồm:
- Ho khan.
- Cảm giác nặng tức sau xương ức (substernal pressure).
- Bệnh tiến triển rất nhanh thành viêm trung thất xuất huyết (hemorrhagic mediastinitis),
tràn dịch màng phổi có máu (bloody pleural effusions), sốc nhiễm khuẩn (septic shock), và tử vong.
Bệnh than thể tiêu hóa (gastrointestinal anthrax)
Sx
Nôn mửa.
Đau bụng.
Tiêu chảy ra máu (bloody diarrhea).
Bacillus anthracis
Dx
Xét nghiệm PCR hoặc xét nghiệm kháng thể huỳnh quang trực tiếp (direct fluorescent antibody test) có thể giúp chẩn đoán nhanh trong phòng thí nghiệm chuyên biệt.
Xét nghiệm huyết thanh học (serologic tests), chẳng hạn như ELISA, yêu cầu lấy mẫu huyết thanh trong giai đoạn cấp tính và giai đoạn hồi phục (acute-phase và convalescent-phase serum samples),
do đó chỉ có thể chẩn đoán bệnh hồi cứu (retrospectively).
Bacillus anthracis
Tx
Ciprofloxacin là thuốc điều trị ưu tiên (drug of choice), với doxycycline là lựa chọn thay thế.
Bacillus anthracis
Prevention
Những người có nguy cơ cao có thể được tiêm vắc-xin,
chứa kháng nguyên bảo vệ tinh khiết (purified protective antigen - B subunit của ngoại độc tố) làm chất kích thích miễn dịch.
Tuy nhiên, vắc-xin này chỉ tạo đáp ứng miễn dịch yếu (weakly immunogenic).
Bacillus cereus
- Tổng quan gây bệnh gì
Bacillus cereus là tác nhân gây ngộ độc thực phẩm (food poisoning)
Bacillus cereus
Bào tử
Bào tử của vi khuẩn có thể tồn tại trên các loại ngũ cốc như gạo, ngay cả sau khi hấp hoặc chiên nhanh.
Bào tử sẽ nảy mầm và sinh sôi khi gạo được giữ ấm trong nhiều giờ, ví dụ như cơm chiên hâm nóng lại (reheated fried rice).
Vi khuẩn xâm nhập qua đường tiêu hóa (gastrointestinal tract)
Bacillus cereus
Độc tố
B. cereus sản xuất hai loại độc tố ruột (enterotoxins):
Một loại gây ADP-ribosyl hóa adenylate cyclase, làm tăng cAMP nội bào.
Loại còn lại hoạt động như một siêu kháng nguyên (superantigen), kích thích hệ miễn dịch quá mức.
Bacillus cereus
Các hội chứng lâm sàng chính
- Hội chứng có thời gian ủ bệnh ngắn (~4 giờ):
- Triệu chứng chính là buồn nôn và nôn mửa.
- Tương tự như ngộ độc thực phẩm do Staphylococcus aureus.
- Hội chứng có thời gian ủ bệnh dài (~18 giờ):
- Đặc trưng bởi tiêu chảy nước (watery diarrhea).
- Giống với viêm dạ dày ruột do Clostridium perfringens.
Bacillus cereus
Dx, Tx
Thông thường không cần thực hiện xét nghiệm chẩn đoán trong phòng thí nghiệm.
Chỉ điều trị triệu chứng, không cần dùng kháng sinh.
