Shigella genus Flashcards
Chi Shigella
- Định nghĩa, gây bệnh gì
Các loài Shigella là trực khuẩn Gram âm (gram-negative rods) gây viêm ruột cấp tính (enterocolitis),
thường được gọi là lỵ trực khuẩn (bacillary dysentery), đặc trưng bởi tiêu chảy ra máu (bloody diarrhea).
Shigella có thể phân biệt với Salmonella thế nào
Shigella có thể phân biệt với Salmonella dựa vào ba tiêu chí:
- Không sinh khí khi lên men glucose.
- Không tạo H₂S.
- Không di động (non-motile).
Shigella phân loại
Tất cả Shigella đều có kháng nguyên O (O antigens) trên vách tế bào, và dựa vào các kháng nguyên này, vi khuẩn được chia thành 4 nhóm huyết thanh chính: A, B, C và D.
Shigella cần bao nhiêu VK để gây bệnh
Shigella là một trong những vi khuẩn gây bệnh nguy hiểm nhất với liều nhiễm rất thấp, chỉ cần 50-100 vi khuẩn là có thể gây bệnh.
Shigella cách lây truyền
Vi khuẩn này chỉ gây bệnh ở người, lây truyền qua đường phân-miệng (fecal-oral route).
Các yếu tố nguy cơ chính gây lây truyền là “Bốn chữ F”:
- Ngón tay (fingers)
- Ruồi (flies)
- Thực phẩm (food)
- Phân (feces)
Shigella và nhiễm khuẩn huyết
Shigella không gây nhiễm khuẩn huyết kéo dài, không giống như Salmonella typhi (S. typhi).
Shigella
Cơ chế gây bệnh
Shigella xâm nhập vào tế bào biểu mô của niêm mạc đại tràng và hồi tràng xa (distal ileum and colonic mucosa), gây tổn thương tại chỗ.
Gây viêm cục bộ, với sự hình thành vết loét (ulceration), tạo chất nhầy, mủ và máu trong phân.
Vi khuẩn có thể xâm nhập vào thành ruột, nhưng hiếm khi vào máu.
Shigella
Sx
- Thời gian ủ bệnh từ 1-4 ngày.
- Khởi phát đột ngột, với sốt, đau bụng và tiêu chảy nước (watery diarrhea).
- Tiêu chảy nước ban đầu, nhưng sau đó chứa máu và bạch cầu đa nhân trung tính (neutrophils).
- Bệnh thường tự khỏi sau 2-3 ngày.
Shigella
Toxin
Mặc dù một số chủng có thể sản xuất độc tố ruột (enterotoxin) gọi là Shiga toxin, nhưng yếu tố quan trọng trong cơ chế gây bệnh là sự xâm nhập của vi khuẩn, được trung gian bởi kháng nguyên plasmid xâm lấn (invasion plasmid antigen - Ipa).
Shigella
Mức độ nghiêm trọng bệnh
Mức độ nghiêm trọng của bệnh thay đổi từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào loài Shigella và độ tuổi của bệnh nhân.
- Trẻ nhỏ và người cao tuổi thường bị ảnh hưởng nặng nhất.
- Shigella dysenteriae là loài gây bệnh nặng nhất.
- Shigella sonnei thường chỉ gây bệnh nhẹ.
Shigella
Kể tên một số chủng
- Shigella dysenteriae
- Shigella sonnei
Shigella
Tx
Điều trị chính của bệnh lỵ do Shigella (shigellosis) là bù nước và điện giải (fluid and electrolyte replacement).
Trong các trường hợp nặng, fluoroquinolone (ví dụ: ciprofloxacin) là thuốc điều trị hàng đầu.
Nếu có kháng thuốc, có thể sử dụng TMP-SMX như một lựa chọn thay thế.
