Neisseria genus Flashcards
Chi Neisseria
Gồm những tác nhân nào
Chi Neisseria bao gồm hai tác nhân gây bệnh quan trọng ở người:
Neisseria meningitidis
Neisseria gonorrhoeae
Neisseria
Đặc điểm hình dạng
- Neisseria là vi khuẩn cầu khuẩn Gram âm (gram-negative cocci) có hình dạng giống như hạt đậu thận ghép đôi.
- Vỏ polysaccharide hoặc không có vỏ polysaccharide
- Nội độc tố : của Neisseria là lipooligosaccharide (LOS)
Neisseria
Và những liên quan có thể tới vỏ polysacharide
- N. meningitidis (não mô cầu - meningococcus) có vỏ polysaccharide quan trọng, giúp vi khuẩn chống lại thực bào.
- Đây là cơ sở để phân loại meningococcus thành các nhóm huyết thanh (serotyping), trong đó A, B, C, Y và W-135 là năm nhóm huyết thanh phổ biến nhất.
- N. gonorrhoeae (lậu cầu - gonococcus) không có vỏ polysaccharide, nhưng có nhiều biến thể huyết thanh dựa trên sự thay đổi tính kháng nguyên của các pili (pili demonstrate antigenic variation).
- Hơn 100 kiểu huyết thanh của gonococcus đã được xác định.
N. meningitidis và vỏ polysaccharide
N. meningitidis (não mô cầu - meningococcus) có vỏ polysaccharide quan trọng, giúp vi khuẩn chống lại thực bào.
Đây là cơ sở để phân loại meningococcus thành các nhóm huyết thanh (serotyping), trong đó A, B, C, Y và W-135 là năm nhóm huyết thanh phổ biến nhất.
N. gonorrhoeae và vỏ polysaccharide
N. gonorrhoeae (lậu cầu - gonococcus) không có vỏ polysaccharide, nhưng có nhiều biến thể huyết thanh dựa trên sự thay đổi tính kháng nguyên của các pili (pili demonstrate antigenic variation).
Hơn 100 kiểu huyết thanh của gonococcus đã được xác định.
Neisseria
Và độc tố
Nội độc tố (endotoxin) của Neisseria là lipooligosaccharide (LOS), khác với lipopolysaccharide (LPS) thường thấy ở vi khuẩn Gram âm dạng trực khuẩn.
Neisseria meningitidis (não mô cầu - meningococcus)
Gây bệnh gì
- Neisseria meningitidis chủ yếu gây viêm màng não (meningitis) và nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu (meningococcemia).
- Viêm màng não do meningococcus phổ biến nhất ở trẻ em từ 2 đến 18 tuổi.
Neisseria meningitidis
Vật chủ
Con người là vật chủ duy nhất của meningococcus
Neisseria meningitidis
Lây truyền
Vi khuẩn lây truyền qua các giọt bắn trong không khí (airborne droplets), chúng xâm chiếm màng nhầy của vòm họng (nasopharynx) và trở thành vi khuẩn cư trú tạm thời của đường hô hấp trên.
Neisseria meningitidis
Các yếu tố độc lực quan trọng
- Vỏ polysaccharide (polysaccharide capsule): Chống lại thực bào (antiphagocytic), giúp vi khuẩn tồn tại trong máu.
- Nội độc tố (endotoxin): Thành phần của màng ngoài (LOS envelope proteins), gây tăng tính thấm của mao mạch, có thể dẫn đến sốc nhiễm khuẩn (septic shock).
- Các yếu tố chống miễn dịch:
Yếu tố H liên kết protein (Factor H binding protein - fHBP): Ức chế con đường bổ thể bằng cách ức chế C3b, ngăn cản thực bào.
Neisseria meningitidis
Biến chứng
Viêm màng não do não mô cầu có thể dẫn đến hội chứng Waterhouse-Friderichsen, gây sốc nhiễm khuẩn, suy tuyến thượng thận cấp, xuất huyết, đông máu rải rác nội mạch (DIC) và giảm tiểu cầu.
Neisseria meningitidis
Tx và dự phòng
Ceftriaxone hoặc penicillin G là thuốc điều trị hàng đầu.
Rifampin hoặc ciprofloxacin có thể được sử dụng để dự phòng (prophylaxis) cho những người tiếp xúc gần.
Neisseria gonorrhoeae (lậu cầu - gonococcus)
Gây bệnh gì
Neisseria gonorrhoeae gây bệnh lậu (gonorrhea), cũng như viêm kết mạc sơ sinh (ophthalmia neonatorum) và bệnh viêm vùng chậu (pelvic inflammatory disease - PID).
Neisseria gonorrhoeae (lậu cầu - gonococcus)
Lây nhiễm
Vi khuẩn chủ yếu lây truyền qua đường tình dục và chỉ gây bệnh ở người.
Trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm trong quá trình sinh nở nếu mẹ bị nhiễm vi khuẩn.
Neisseria gonorrhoeae (lậu cầu - gonococcus)
Cấu trúc
Pili là thành phần chính giúp vi khuẩn bám vào niêm mạc sinh dục, đóng vai trò quan trọng trong tính sinh bệnh của gonococcus.
Các yếu tố độc lực khác bao gồm:
- Nội độc tố (endotoxin - LOS) gây viêm.
- Protein màng ngoài giúp vi khuẩn né tránh hệ miễn dịch.
- IgA protease giúp vi khuẩn sống sót trên bề mặt niêm mạc.
Neisseria gonorrhoeae (lậu cầu - gonococcus)
Nội độc tố
Các yếu tố độc lực khác bao gồm:
- Nội độc tố (endotoxin - LOS) gây viêm.
- Protein màng ngoài giúp vi khuẩn né tránh hệ miễn dịch.
- IgA protease giúp vi khuẩn sống sót trên bề mặt niêm mạc.
Bệnh lậu gây ra bởi gì ?
- Phân loại Sx thành mấy loại
Nhiễm trùng lậu cấp tính chủ yếu xảy ra ở cơ quan sinh dục, trực tràng hoặc họng.
- Bệnh lậu ở nam giới
- Bệnh lậu ở nữ giới
- Nhiễm trùng lậu lan rộng (disseminated gonococcal infection - DGI)
Bệnh lậu ở nam giới
Sx
Bệnh lậu ở nam giới thường gây:
Viêm niệu đạo (urethritis), biểu hiện bằng tiểu buốt và tiết dịch mủ niệu đạo (purulent discharge).
Bệnh lậu ở nữ giới
Sx
Bệnh lậu ở nữ giới có thể biểu hiện dưới nhiều dạng:
- Viêm cổ tử cung cấp tính (acute cervicitis) gây tiết dịch nhầy có mủ và chảy máu âm đạo bất thường (irregular vaginal bleeding).
- Viêm vùng chậu (PID) có thể lan rộng, gây viêm phúc mạc vùng chậu và hội chứng Fitz-Hugh-Curtis (viêm bao gan với tổn thương dạng dây đàn violin - violin string adhesions).
Nhiễm trùng lậu lan rộng (disseminated gonococcal infection - DGI)
Sx
Nhiễm trùng lậu lan rộng (disseminated gonococcal infection - DGI) có thể gây:
Viêm khớp nhiễm khuẩn (septic arthritis).
Viêm màng hoạt dịch, viêm gân, viêm da (tenosynovitis, dermatitis).
Neisseria gonorrhoeae (lậu cầu - gonococcus)
Tx
Ceftriaxone là thuốc điều trị hàng đầu.
Vì bệnh lậu thường đồng nhiễm với Chlamydia trachomatis, nên cần phối hợp azithromycin hoặc doxycycline trong phác đồ điều trị.
