Zarys farmakoterapii bólu. Flashcards
Ból nocyceptywny.
- ostry, pourazowy
- związany z pobudzeniem receptorów bólowych
Ból zapalny.
-związany z uczuleniem zakończeń nerwowych przez mediatory zapalenia
Ból neuropatyczny.
- zwykle przewlekły, spontaniczny
- nadwrażliwość na bodźce bólowe
- > uszkodzenie układu nerwowego
- > wtórne zmiany (hiperalgezja, allodynia)
Ból funkcjonalny.
- zwykle przewlekły, epizodyczny
- ból w odpowiedzi na bodźce fizjologiczne
- np. zespół jelita drażliwego, fibromialgia
Wymień grupy leków przeciwbólowych! (3)
- opioidy
- nieopioidowe leki przeciwbólowe
- współanalgetyki (przeciwpadaczkowe, przeciwarytmiczne, LZM)
Nieopioidowe leki przeciwbólowe - mechanizm działania.
- hamowanie reakcji zapalnej
- hamowanie działania uczulającego na zakończenia nerwowe (PG)
- hamowanie transmisji bólu w rogach tylnych i wyżej (PG)
Mechanizm działania opioidów.
- hamowanie transmisji bólu w rogach tylnych i wyżej
- pobudzenie zstępujących szlaków tłumiących ból
- działanie na układ limbiczny - zwiększenie progu tolerancji na ból
Współanalgetyki przeciwdepresyjne - mechanizm działania.
- pobudzenie zstępujących szlaków tłumiących ból
- działanie na układ limbiczny - zwiększenie progu tolerancji na ból
Wymień współanalgetyki przeciwdepresyjne!
- trójcykliczne: Amitryptalina, Nortryptalina, Dezypramina, Imipramina
- czteropierścieniowe: Mianseryna, Maprotylina
- SSRI: Fluoksetyna, Fluwoksamina, Sertralina, Cytalopram, Paroksetyna
- SSNRI: Wenlafaksyna, Duloksetyna, Minalcypran
- SNRI: Reboksetyna
- DNRI: Bupropion
- RIMAO: Moklobemid, Toloksaton, Befloksaton
- receptorowe: Trazodon, Mirtazapina
Współanalgetyki przeciwdrgawkowe - mechanizm działania.
-hamowanie transmisji NMDA
-aktywacja szlaków GABA
=>zmniejszenie sensytyzacji, hiperalgezji i allodynii
-niektóre blokują kanały Na(v) - hamowanie przewodzenia bodźców w rogach tylnych
Wymień współanalgetyki przeciwdrgawkowe!
Fenytoina Karbamazepina Lamotrygina Gabapentyna Pregabalina Topiramat Kwas walproinowy
LZM jako współanalgetyki.
- np. Lidokaina
- podawane ogólnie, podpajęczynówkowo, miejscowo
- blokują kanały Na(v) - hamowanie przewodzenia bodźców w rogach tylnych i nerwach obwodowych
Leki antyarytmiczne jako współanalgetyki.
- np. Meksyletyna
- blokują kanały Na(v) - hamowanie przewodzenia bodźców w rogach tylnych i nerwach obwodowych
GKS jako współanalgetyki.
- np. Metyloprednizolon, Prednizolon, Deksametazon
- działanie przeciwzapalne, zmniejszają obrzęk i ucisk na nerwy
- zahamowanie aktywności elektrycznej nerwów (?)
Leki uspokajające i nasenne jak współanalgetyki.
- np. benzodiazepiny, Hydroksyzyna
- nasilenie transmisji GABA
- skuteczne w bólu połączonym z lękiem i pobudzeniem nerwowym
Bisfosfoniany jako współanalgetyki.
- np. Kwas zoledronowy, Kwas Ibandronowy
- w leczeniu bólu od przerzutów nowotworowych do kości
Baklofen jako współanalgetyki.
- agonista GABAb
- zmniejsza bóle związane ze spastycznością mięśni
Klonidyna jako współanalgetyki.
- agonista alfa2 receptorów
- podawana ogólnie i podpajęczynówkowo
- aktywuje szlaki zstępujące hamujące przewodzenie bólu
Antagoniści NMDA jako współanalgetyki - mechanizm działania.
- blokada NMDA
- zmniejsza możliwość wystąpienia ośrodkowej sensytyzacji, hiperalgezji i allodynii
Wymień antagonistów NMDA!
Dekstrometorfan
Memantyna
Amantadyna
Ketamina
Zykonotyd jako współanalgetyki.
- antagonista woltażowozależnych kanałów Ca2+ typu N
- podpajęczynówkowo
- hamuje kanały presynaptyczne w rogach tylnych
- zmniejszenie transmisji bólowej
Kapsaicyna jako współanalgetyki.
- stosowana miejscowo
- trwale aktywuje receptory waniloidowe TRPV1
- upośledza generowanie bodźców bólowych
I stopień drabiny analgetycznej.
- NLPZ
- Paracetamol
II stopień drabiny analgetycznej.
Słabe opioidy: -Tramadol -Kodeina -Dihydrokodeina (+ nieopioidowe)
III stopień drabiny analgetycznej.
Silne opioidy: -Morfina -Fentanyl -Metadon -Buprenorfina (+- nieopioidowe)
Opioidy a uraz czaszkowo-mózgowy.
- ostrożnie
- powodują wzrost ciśnienia śródczaszkowego
Podstawowe założenia drabiny analgetycznej.
- stosowanie leków regularnie we właściwych odstępach czasowych, nie doraźnie
- stopniowanie użycia leków od słabych do silnych
- łączenie leków o różnym mechanizmie działania i stosowanie koanalgetyków
Drogi podania leków przeciwbólowych w bólu przewlekłym.
- preferowane podanie doustne
- dostępne podanie przezskórne w plastrach (Fentanyl)
Stosowane połączenia leków przeciwbólowych.
- Morfina + Naltrekson
- Naproksen + Ezomeprazol
Leki biologiczne przeciwbólowe.
-być może przeciwciała anty-NGF
Tanezumab, Fluranumab, Fasinumab
