Zarys farmakoterapii bólu.

Question 1

Ból nocyceptywny.

Answer 1

• ostry, pourazowy

- związany z pobudzeniem receptorów bólowych

Question 2

Ból zapalny.

Answer 2

-związany z uczuleniem zakończeń nerwowych przez mediatory zapalenia

Question 3

Ból neuropatyczny.

Answer 3

• zwykle przewlekły, spontaniczny
• nadwrażliwość na bodźce bólowe
• > uszkodzenie układu nerwowego
• > wtórne zmiany (hiperalgezja, allodynia)

Question 4

Ból funkcjonalny.

Answer 4

• zwykle przewlekły, epizodyczny
• ból w odpowiedzi na bodźce fizjologiczne
• np. zespół jelita drażliwego, fibromialgia

Question 5

Wymień grupy leków przeciwbólowych! (3)

Answer 5

• opioidy
• nieopioidowe leki przeciwbólowe
• współanalgetyki (przeciwpadaczkowe, przeciwarytmiczne, LZM)

Question 6

Nieopioidowe leki przeciwbólowe - mechanizm działania.

Answer 6

• hamowanie reakcji zapalnej
• hamowanie działania uczulającego na zakończenia nerwowe (PG)
• hamowanie transmisji bólu w rogach tylnych i wyżej (PG)

Question 7

Mechanizm działania opioidów.

Answer 7

• hamowanie transmisji bólu w rogach tylnych i wyżej
• pobudzenie zstępujących szlaków tłumiących ból
• działanie na układ limbiczny - zwiększenie progu tolerancji na ból

Question 8

Współanalgetyki przeciwdepresyjne - mechanizm działania.

Answer 8

• pobudzenie zstępujących szlaków tłumiących ból

- działanie na układ limbiczny - zwiększenie progu tolerancji na ból

Question 9

Wymień współanalgetyki przeciwdepresyjne!

Answer 9

• trójcykliczne: Amitryptalina, Nortryptalina, Dezypramina, Imipramina
• czteropierścieniowe: Mianseryna, Maprotylina
• SSRI: Fluoksetyna, Fluwoksamina, Sertralina, Cytalopram, Paroksetyna
• SSNRI: Wenlafaksyna, Duloksetyna, Minalcypran
• SNRI: Reboksetyna
• DNRI: Bupropion
• RIMAO: Moklobemid, Toloksaton, Befloksaton
• receptorowe: Trazodon, Mirtazapina

Question 10

Współanalgetyki przeciwdrgawkowe - mechanizm działania.

Answer 10

-hamowanie transmisji NMDA
-aktywacja szlaków GABA
=>zmniejszenie sensytyzacji, hiperalgezji i allodynii

-niektóre blokują kanały Na(v) - hamowanie przewodzenia bodźców w rogach tylnych

Question 11

Wymień współanalgetyki przeciwdrgawkowe!

Answer 11

Fenytoina
Karbamazepina
Lamotrygina
Gabapentyna
Pregabalina
Topiramat
Kwas walproinowy

Question 12

LZM jako współanalgetyki.

Answer 12

• np. Lidokaina
• podawane ogólnie, podpajęczynówkowo, miejscowo
• blokują kanały Na(v) - hamowanie przewodzenia bodźców w rogach tylnych i nerwach obwodowych

Question 13

Leki antyarytmiczne jako współanalgetyki.

Answer 13

• np. Meksyletyna

- blokują kanały Na(v) - hamowanie przewodzenia bodźców w rogach tylnych i nerwach obwodowych

Question 14

GKS jako współanalgetyki.

Answer 14

• np. Metyloprednizolon, Prednizolon, Deksametazon
• działanie przeciwzapalne, zmniejszają obrzęk i ucisk na nerwy
• zahamowanie aktywności elektrycznej nerwów (?)

Question 15

Leki uspokajające i nasenne jak współanalgetyki.

Answer 15

• np. benzodiazepiny, Hydroksyzyna
• nasilenie transmisji GABA
• skuteczne w bólu połączonym z lękiem i pobudzeniem nerwowym

Question 16

Bisfosfoniany jako współanalgetyki.

Answer 16

• np. Kwas zoledronowy, Kwas Ibandronowy

- w leczeniu bólu od przerzutów nowotworowych do kości

Question 17

Baklofen jako współanalgetyki.

Answer 17

• agonista GABAb

- zmniejsza bóle związane ze spastycznością mięśni

Question 18

Klonidyna jako współanalgetyki.

Answer 18

• agonista alfa2 receptorów
• podawana ogólnie i podpajęczynówkowo
• aktywuje szlaki zstępujące hamujące przewodzenie bólu

Question 19

Antagoniści NMDA jako współanalgetyki - mechanizm działania.

Answer 19

• blokada NMDA

- zmniejsza możliwość wystąpienia ośrodkowej sensytyzacji, hiperalgezji i allodynii

Question 20

Wymień antagonistów NMDA!

Answer 20

Dekstrometorfan
Memantyna
Amantadyna
Ketamina

Question 21

Zykonotyd jako współanalgetyki.

Answer 21

• antagonista woltażowozależnych kanałów Ca2+ typu N
• podpajęczynówkowo
• hamuje kanały presynaptyczne w rogach tylnych
• zmniejszenie transmisji bólowej

Question 22

Kapsaicyna jako współanalgetyki.

Answer 22

• stosowana miejscowo
• trwale aktywuje receptory waniloidowe TRPV1
• upośledza generowanie bodźców bólowych

Question 23

I stopień drabiny analgetycznej.

Answer 23

• NLPZ

- Paracetamol

Question 24

II stopień drabiny analgetycznej.

Answer 24

Słabe opioidy:
-Tramadol
-Kodeina
-Dihydrokodeina
(+ nieopioidowe)

Question 25

III stopień drabiny analgetycznej.

Answer 25

Silne opioidy:
-Morfina
-Fentanyl
-Metadon
-Buprenorfina
(+- nieopioidowe)

Question 26

Opioidy a uraz czaszkowo-mózgowy.

Answer 26

• ostrożnie

- powodują wzrost ciśnienia śródczaszkowego

Question 27

Podstawowe założenia drabiny analgetycznej.

Answer 27

• stosowanie leków regularnie we właściwych odstępach czasowych, nie doraźnie
• stopniowanie użycia leków od słabych do silnych
• łączenie leków o różnym mechanizmie działania i stosowanie koanalgetyków

Question 28

Drogi podania leków przeciwbólowych w bólu przewlekłym.

Answer 28

• preferowane podanie doustne

- dostępne podanie przezskórne w plastrach (Fentanyl)

Question 29

Stosowane połączenia leków przeciwbólowych.

Answer 29

• Morfina + Naltrekson

- Naproksen + Ezomeprazol

Question 30

Leki biologiczne przeciwbólowe.

Answer 30

-być może przeciwciała anty-NGF

Tanezumab, Fluranumab, Fasinumab