Układ moczowy Flashcards

1
Q

Wskazania do podawania diuretyków (14)

A
  • ONN, PChN
  • zespół nerczycowy
  • kamica moczowa
  • zastoinowa NS
  • nadciśnienie tętnicze
  • obrzęk płuc
  • hiperaldosteronizm
  • zaburzenia elektrolitowe (hiperkalcemia, hipo- hiperkaliemia)
  • obrzęk mózgu,
  • marskość wątroby
  • moczówka prosta
  • choroba wysokościowa
  • jaskra
  • padaczka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Rodzaje leków moczopędnych (8)

A
  • diuretyki osmotyczne
  • inhibitory anhydrazy węglanowej
  • diuretyki tiazydowe i tiazydopodobne
  • diuretyki pętlowe
  • diuretyki oszczędzające potas
  • peptydy natriuretyczny
  • antagoniści receptora ADH
  • antagoniści receptora adenozynowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Diuretyki osmotyczne (2)

A

Glicerol

Mannitol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Diuretyki osmotyczne - zastosowanie

A
  • Glicerol - ostre napady jaskry

- Mannitol - ONN w fazie skąpomoczu, obrzęk mózgu(np. w chorobie wysokościowej)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Diuretyki osmotyczne - ogólny mechanizm działania.

A
  • NIE wymagają interakcji z żadnym enzymem ani receptorem
  • Glicerol doustnie, Mannitol dożylnie
  • > uzyskują duże stężenie w krwi
  • > Mannitol ulega filtracji, ale nie jest wchłaniany, jego ładunek osmotyczny zatrzymuje wodę = działanie bezpośrednie
  • > zatrzymanie wody powoduje rozcieńczenie moczu, spadek sodu i gradientu, co powoduje zmniejszone wchłanianie zwrotne i natriureza = działanie pośrednie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Diuretyki osmotyczne - mechanizm działania w jaskrze i obrzęku mózgu i chorobie wysokościowej.

A
  • Glicerol i Mannitol krążąc w naczyniach gałki ocznej dzięki łądunkowi osmotycznemu powodują przemieszczeni płynu wodnistego do krwi i zmniejszają ciśnienie w gałce -> przerywają atak jaskry
  • w obrzęku mózgu (np. z powodu chorby wysokościowej lub urazu) Mannitol odciąga wodę z płynuśródmiąższowego i wewnątrzkomórkowego -> zmniejsza ICP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Mannitol a ONN, a chemioterapia.

A
  • w ONN w fazie skąpomoczu ‘otwiera’ kanalika na pierwotny ultrafiltrat i umożliwia dostanie się innych diuretyków do miejsca działania
  • w chemioterapii razem z płynoterapią stosowany osłonowo w zapobieganiu nefrotoksyczności po Cisplatynie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Diuretyki osmotyczne - DN.

A

-zwiększenie objętości krwi -> NS, obrzęk płuc i obrzęki obwodowe gdy podany szybko i w dużej dawce

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wymień inhibitory anhydrazy węglanowej! (2)

A

Acetazolamid

Dorzolamid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Inhibitory anhydrazy węglanowej - zastosowanie.

A
  • padaczka
  • jaskra
  • choroba wysokościowa
  • dna moczanowa (alkalizacja moczu zwiększa wydalanie kwasu)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Inhibitory anhydrazy węglanowe - ogólny mechanizm działania.

A
  • hamują anhydrazę węglanową w kanaliku proksymalnym (izoforma IV w błonie komórkowej i II w cytozolu)
  • zhamowanie resorpcji HCO3- z moczu = alkalizacja moczu, kwasica metaboliczna
  • wodorowęglany posiadają ładunek osmotyczny (pociągają niewielką ilość wody)
  • brak resorpcji wodorowęglanów hamuje kotransporter sodowo wodorowęglanowy (natriureza)
  • efekt diuretyczny jest samoograniczający (spadek HCO3- w krwi i niewyjaśniony wzrost resorpcji w cewce)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Inhibitory anhydrazy węglanowej w jaskrze - mechanizm działania.

A
  • doustnie Acetazolamid, w kroplach Dorzolamid
  • hamuje anhydrazę w nabłonku rzęskowym w komorze przedniej oka
  • > hamuje wymianę HCO3- za Cl-
  • > hamuje wydzielanie NaCl do płynu
  • > zmniejsza ilość wody w płynie wewnątrzgałkowy i obniża ciśnienie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Inhibitory anhydrazy węglanowej w chorobie wysokościowej - mechanizm działania.

A
  • powodują kwasicę metaboliczną która przeciwdziała alkalozie oddechowej
  • przyśpiesza aklimatyzacje i ułatwia prawidlowa wymianę oddechową podczas snu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Inhibitory anhydrazy węglanowej w padaczce.

A
  • Acetazolamid zmniejsza wydzielanie HCO3- i Cl- do CSF

- zwiększa próg drgawkowy dla padaczki typu ‘petit mal’

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Inhibitory anhydrazy węglanowej - DN.

A

Dorzolamid - miejscowe podrażnienie, świąd, łzawienie

Acetazolamid - kwasica metaboliczna, hiperglikemia, zaburzenia elektrolitowe
-rzadko senność, bezsenność, zaburzenia słuchu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wymień diuretyki tiazydowe i tiazydopodobne! (3+4)

A

Chlorotiazyd
Hydrochlorotiazyd
Metyklotiazyd

Klopamid
Indapamid
Metolazon
Chlortalidon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Diuretyki tiazydowe i tiazydopodobne - zastosowanie.

A
  • marskość wątroby
  • zastoinowa niewydolność serca
  • moczówka prosta*
  • nadciśnienie
  • kamica moczowa
  • zespół nerczycowy
  • obrzęk płuc
  • niewydolność nerek
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Diuretyki tiazydowe i tiazydopodobne - ogólny mechanizm działania.

A
  • miejsce działania to cewka DYSTALNA
  • aktywnie wydzielane do światła w cewce proksymalnej
  • hamuję resorpcję jonów sodu przez kompetytywną inhibicję kotransportera sodowo-chlorkowego (odpowiedzialny za resorpcję 10% sodu niezależnie od stężenia potasu)
  • sód zostający w moczu pociąga za sobą wodę - średnie silny efekt diuretyczny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Diuretyki tiazydowe i tiazydopodobne a wapń.

A
  • paradoksalnie zwiększają resorpcję wapnia (jako jedyne diuretyki)
  • wapń jest wchłaniany w cewce proksymalnej jako pasażer na gapę razem z wodą i sodem (one są resorbowane z powodu zmniejszenia objętości osocza) = bierny transport okołokomórkowy
  • ważne bo są używane do leczenia kamicy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Diuretyki tiazydowe i tiazydopodobne w moczówce prostej.

A
  • paradoksalny mechanizm działania
  • efekt diuretyczny powoduje zmniejszenie objętości osocza i większą resorpcję w kanaliku proksymalnym (niezależną od wazopresyny) co zmniejsza utratę wodu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Tiazydy - farmakokinetyka.

A
  • Hydrochlorotiazyd doustnie 1-2/dobę
  • Indapamid -stosowany raz dziennie w nadciśnieniu i NS (ma dodatkowy efekt rozszerzający naczynia)
  • Metolazon stosowany w PChN
  • Chlortalidon - raz na dwa dni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Tiazydy -politerapia.

A
  • często podawane w jednej tabletce z ACEI, ARB, B-blokerami.
  • korzystne szczególnie z B-blokerami bo znoszą tachykardie spowodowaną hipowolemią, i bo B-blokery zmniejszają kurczliwość serca, a tiazydy ułatwiają mu pracę zmniejszając objętość krwi

-z diuretykami pętlowymi u osób opornych na diuretyki -> przełamanie oporności = sekwencyjna blkada nefronu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Diuretyki tiazydowe i tiazydopodobne - DN.

A
  • hipokaliemia
  • hiponatriemia
  • alkaloza hipochloremiczna
  • hipomagnezemia
  • hipotonia ortostatyczna
  • HIPERkalcemia
  • HIPERurykemia (zakwaszenie moczu)
  • HIPERglikemia
  • HIPERlipidemia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Objawy hipokaliemii!

A
  • zaburzenia rytmu serca (pobudzenia przedwczesne częstoskurcze nadkomorowe, komorowe, migotanie komór, blok p-k)
  • osłabienie siły mięśniowej (od kończyn dolnych)
  • zaburzenia neurologiczne (parastezje, nadpobudliwość mięśniowa)
  • osłabienie mięśni jelit i pęcherza (niedrożność porażenna)
  • rabdomioliza
25
Q

Wymień diuretyki pętlowe! (4)

A

Furosemid
Bumetanid (40 razy silniejszy niż Furosemid)
Torazemid
Kwas etakrynowy

26
Q

Diuretyki pętlowe - zastosowanie. (7)

A
  • marskość wątroby
  • zastoinowa NS
  • hiperkalcemia
  • nadciśnienie (w przełomie nadciśnieniowym, normalnie nie są 1 rzutem))
  • zespół nerczycowy
  • obrzęk płuc
  • niewydolność nerek
27
Q

Diuretyki pętlowe - ogólny mechanizm działania.

A
  • miejsce działania to część gruba ramienia wstępującego pętli Henlego
  • są inhibitorami kotransportera Na+ K+ 2Cl- (działanie zależne od stężenia potasu) = warunkuje resorpcję 25-35% jonów sodu
  • silny efekt diuretyczny wzrasta dodatkowa wraz ze zwiększeniem dawki aż do maksymalnej dawki nietoksycznej
28
Q

Diuretyki pętlowe - DN.

A
  • hipokaliemia!!! (K+ wymieniane za Na+ pod wpływem aldosteronu, a przez diuretyki jest więcej Na+ na wymianę)
  • hiponatremia
  • zakwaszenie moczu, alkaloza metaboliczna
  • hipokalcemia
  • hipomagnezemia
  • HIPERglikemia (hipokaliemie zmniejsza wyrzut insuliny)
  • HIPERurykemia
  • ototoksyczność
29
Q

Wymień diuretyki oszczędzające potas! (2+3)

A

-Antagoniści kanału ENaC
Amiloryd
Triamteren

-Antagoniści receptora dla Aldosteronu
Spironolakton
Kanrenon
Eplerenon

30
Q

Diuretyki oszczędzające potas - zastosowanie.

A
  • marskość wątroby
  • zastoinowa NS
  • hiperaldosteronizm (antagoniści aldosteronu)
  • nadciśnienie (tylko razem z tiazdyowymi lub pętlowymi)
  • hipokaliemia
  • zespół nerczycowy
  • obrzęk płuc
31
Q

Diuretyki oszczędzające potas - ogólny mechanizm działania.

A
  • działają w kanaliku zbiorczym (resorpcji ulega tu tylko 3 % jonów sodu)
  • są słabymi diuretykami, stosowane zwykle z innymi w celu zachowania równowagi potasowej
32
Q

Antagoniści kanału ENaC - mechanizm działania.

A
  • blokuje resorpcje Na+ w kanaliku zbiorczym
  • zahamowanie wnikania jonów sodu do komórki cewki hamuje wymianę K+ na Na+ przez ATP-azę na boczno-podstawnej ścianie
  • zahamowanie wymiany jonów potasu hamuje ich wypływ do moczu i powoduje efekt oszczędzający potas
33
Q

Antagoniści receptora aldosteronu - mechanizm działania.

A
  • hamuję receptor dla aldosteronu, hamują jego translokację do jądra
  • uniemożliwiają zwiększenie ekspresji genów dla ENaC i Na+/K+/ATP-azy
34
Q

Spironolakton - dodatkowe działania.

A
  • właściwości antyandrogenowe
  • wykorzystywane u kobiet w hizsutyzmie i PCOS
  • u mężczyzn powoduje ginekomastię i impotencję
35
Q

Leczenie hiperkaliemii.

A
  • wapń, insulina z glukozą i hemodializy w stanach nagłych
  • Patiromer - wiąże K+ w jelitach
  • Resonium A - doustnie lub doodbytniczo, żywica jonowymienna, wiąże jony K+ w całym przewodzie pokarmowym

DN: wymioty, biegunka, hipokaliemia

36
Q

Peptydy natriuretyczny - charakterystyka.

A
  • endogenne hormony, uwalniane z mięśnia sercowego i śródbłonka pod wpływem hiperwolemi rozciągającej przedsionek serca
  • ANP,BNP,CNP (jad mamby pospolitej, Urodylatyna*)
37
Q

Peptydy natriuretyczny - mechanizm działania.

A
  • receptory NPR-A (ANP i BNP), NPR-B (CNP), NPR-C (wiąże i degraduje wszystkie peptydy natriuretyczny)
  • NPR-A i NPR-B pobudzają błonową cyklazę guanylową, zwiększają stężenie cGMP
  • > spadek pragnienia
  • > cGMP->defosforylacja łańcuchów lekkich miozyny-> wazorelaksacja
  • > wzrost przepuszczalności naczyń (spadek wolemii)
  • > rozszerzenie t. doprowadzającej, skurcz t. odprowadzającej = hiperfiltracja
  • > wzrost wydalania sodu z moczem (zahamowanie reniny i aldosteronu)
38
Q

Peptydy natriuretyczne - zastosowanie i DN.

A
  • diagnostyka NS
  • Nezyrytyd - rekombinowany BNP - leczenie NS (ale mało skuteczne)

-DN: hipotonia ortostatyczna

39
Q

Wazopresyna - fizjologia i mechanizm działania.

A

-9aa, uwalniana z przysadki przy zwiększonej osmolarności osocza lub hipowolemii
-przez receptor V1a kurczy mięśnie gładkie naczyń,
-przez receptor V1b zwiększa wydzielanie ACTH,
-przez receptor V2 zwiększa wchłanianie wody w kanalikach zbiorczych
=wzrost oporu obwodowego, wzrost CTK, wzrost GKS, wzrost wolemii, spadek moczu

-jej poziom jest patologicznie podniesiony w NS, marskości wątroby, SiADH = normo/hiperwolemiczna hiponatremia

40
Q

Wymień antagonistów receptorów dla ADH! (1+3)

A

Koniwaptan (V1a i V2 - dożylnie)

Tolwaptan, Satawaptan, Liksiwaptan (V2 - dożylnie lub doustnie)

41
Q

Antagoniści receptora ADH - zastosowanie.

A
  • leczenie hiponatriemii (ale NIE hipowolemicznej)

- moczówka prosta nerkowa

42
Q

Antagoniści receptora ADH - ogólny mechanizm działania.

A
  • istotne zablokowanie receptora V2 w cewkach zbiorczych
  • hamują cyklazę adenylową co powoduje spadek cAMP
  • spadek aktywacji PKA i fosforylacji białek transportowych
  • zahamowanie przemieszczania pęcherzyków z akwaporyną 2 do błony
  • brak resorpcji wolnej wody = efekt diuretyczny, spadek wolemii
43
Q

Antagoniści receptora ADH w moczówce prostej - mechanizm działania.

A
  • paradoksalne działanie antagonistów V2 w moczówce prostej pochodzenia nerkowego (mutacje receptora uniemożliwiają działanie ADH)
  • większość mutacji nie wpływa na funkcję receptora, ale powoduje nieprawidłowe fałdowanie i degradację
  • antagoniści V2 wnikający do komórki i o niewielkim powinowactwie do receptora mogą być stosowani w leczeniu
  • łączą się ze zmutowanymi receptorami i chronią przed degradacją, a gdy dotrą do błony wazopresyna wypiera ich (bo są słabi) i może działać
  • terapia eksperymentalna
44
Q

Wymień antagonistów receptora adenozynowego! (4)

A

Teofilina
Kofeina*
Rolofilina, Tonapofilina (czyści antagoniści A1)

45
Q

Teofilina - mechanizm działania i DN.

A
  • wzrost diurezy spowodowany hamowaniem receptora A1, (ale hamuje też pozostałe A2a, A2b, A3
  • hamowanie skurczu t. doprowadzającej = hiperfiltracja
  • hamowanie resorpcji Na+ w kanalikach proksymalnych i dystalnych

DN: pobudzenie OUN, drżenia mięśniowe

46
Q

Rolofilina, Tonapolifilina - mechanizm działania i zastosowanie.

A
  • wybiórczy antagoniści A1 bez klasycznych DN
  • zwiększają diurezę i natriureza, zmniejszają obrzęki i wolemii
  • stosowani byli dożylnie w ostrej niewydolności krążenia (nieskuteczni)
47
Q

Wymień leki hamujące diurezę! (2)

A

Wazopresyna

Desmopresyna

48
Q

Wazopresyna - mechanizm działania i zastosowanie.

A
  • substytucja w przypadku ośrodkowej moczówki prostej
  • dzięki działaniu na V1a kurczy naczynia i stosowana jest do hamowania krwawień np. z żylaków przełyku
  • większa uwalnianie czynnika VIII i vWF = stosowana w profilaktyce i leczeniu hemofilii i choroby vWilebranda
49
Q

Desmopresyna - mechanizm działania i zastosowanie.

A
  • wybiórczy agonista V2
  • stosowany w moczówce prostej ośrodkowej, hemofilii i chorobie vWilebranda
  • stosowana w moczeniu nocnym u dzieci
50
Q

Wazopresyna i Desmopresyna - DN.

A
  • wzrost CTK
  • hiponatremia
  • kolki jelitowe
51
Q

Terlipresyna - mechanizm działania.

A
  • wybiórczy agonista V1a

- stosowany w celu obkurczenia naczyń w trudnych krwotokach

52
Q

Wymień leki stosowane w leczeniu łagodnego przerostu prostaty! (2+4+3)

A

Inhibitory 5-a reduktazy steroidowej:

  • Finasteryd
  • Dutasteryd

Antagoniści receptorów a1-adrenergicznych:

  • Prazosyna
  • Terazosyna
  • Doksazosyna
  • Alfuzosyna

Antagoniści receptorów a1a-adrenejgicznych:

  • Tamsulozyna
  • Naftopidyl (a1d)
  • Silodosin
53
Q

Inhibitory 5-a reduktazy steroidowej - mechanizm działania.

A
  • hamują metabolizm testosteronu do DHT
  • zmniejszają proliferację nabłonka prostaty i przerost podścieliska
  • 3 izoformy reduktazy
  • > 1 w wielu taknkach też w nabłonku prostaty
  • > 2 w podścielisku prostaty
  • > 3 w raku prostaty
54
Q

Finasteryd.

A
  • niekompetytywny inhibitor

- hamuje izoformę 2 ale jest zbyt słaby żeby zahamować 1 (w stosowanych dawkach)

55
Q

Dutasteryd.

A
  • inhibitor kompetytywny
  • silniejszy od Finasterydu
  • hamuje izoformę 1 i 2
56
Q

Antagoniści receptora a1-adrenergicznego - mechanizm działania i DN.

A
  • hamują receptory postsynaptczne a1 (selektywnie a1 ale bez rozróżnienia na podtypy)
  • hamują aktywację białka Gq i aktywację fosfolipazy C
  • powodują rozkurcz naczyń (leczenie nadciśnienia)
  • powodują relaksację mięśni gładkich i ułatwia oddawanie moczu

DN: spadki ciśnienia

57
Q

Wybiórczy antagoniści a1a/d-adrenergiczncyh - mechanizm działania i DN.

A
  • Tamsulozyna - niewielka wybiórczość
  • Naftopidyl - zmniejsza częstość oddawania moczu, zwiększa pojemność pęcherza (preferencja do a1d w pęcherzu)
  • Silodosin - silnie selektywny a1a

DN: zaburzenia ejakulacji

58
Q

Mirabegron - mechanizm działania i zastosowanie.

A
  • agonista receptorów B-adrenergicznych
  • zwiększa stężenie cAMP w mięśniach pęcherza rozluźniając je
  • zmniejsza nadmierne napięcie mięśni będące przyczyną nietrzymania moczu
  • nie ma wpływu na mikcję (pozostaje ona pod wpływem układu przywspółczulnego)