Leki przeciwgrzybicze Flashcards
Wymień leki używane w leczeniu grzybic narządowych!
Amfoterycyna B
Flucytozyna
Azole*
Echinokandyny
Wymień leki stosowane w leczeniu grzybic powierzchniowych!
Gryzeofulwina Terbinafina Naftyfina Nystatyna Natamycyna Azole*
Amfoterycyna B - mechanizm działania.
- antybiotyk o budowie makrolidowej
- nierozpuszczalny w wodzie, w postaci koloidalnej
- łączy się z ergosterolem, tworzy pory w błonie -> powoduje wypływ jonów i białek
- działanie grzybobójcze
Amfoterycyna B - mechanizm oporności.
- zmniejszenie zawartości ergosterolu w błonie
- zmiana struktury ergosterolu
- Candida lusitaniae jest pierwotnie oporna
Amfoterycyna B - spektrum.
Candida sp. Cryptococcus neoformans Histoplasma capsulatum Blastomyces dermatitidis Aspergilus fumigatus Mucor
Amfoterycyna B - zastosowanie.
- podanie dożylne w ciężkich grzybicach układowych
- miejscowo: oko, stawy, pęcherz moczowy
- leczenie leiszmaniozy
- nie wchłania się z pp
- nie penetruje do OUN (można podać do PMR)
Amfoterycyna B a azole.
- nie można stosować jednocześnie, bo azole hamują syntezę ergosterolu, do których łączy się Amfoterycyna B
- można ją stosować w początkowej fazie infekcji (indukcja) przed podaniem azoli
Amfoterycyna B - DN natychmiastowe.
- niemal u wszystkich pacjentów
- gorączka, dreszcze, skurcze mięśniowe, wymioty
- spadek CTK
Zmniejszenie przez: powolne podanie, reduckję dawki, podanie anty-H1, GKS
Amfoterycyna B - DN późne.
- nefrotoksyczność (prawie 100%, zapobieganie wlewy NaCl przed podaniem)
- > kwasica cewkowa z utratą Mg++ i K+
- hepatotoksyczność
- niedokrwistość (spadek EPO)
- ZOMR (po podaniu do PMR)
Liposomalna Amfoterycyna B.
- lek na nośnikach lipidowych
- nośniki te mają większe powinowactwo do leku niż błony człowieka, ale mniejsze niż błony grzyba
- preferencyjne odłączanie leku w okolicy komórek grzyba
- mniejsza toksyczność, dużo droższe
- nieefektywne w grzybicach OUN i układu moczowego
Flucytozyna -mechanizm działania.
- analog pirymidyny
- wychwytywany przez permeazę cytozynową
- przekształcany do Fluorouracylu, a następnie fosforylowany do monofosforanu (FdUMP) i trifosforanu (FUTP)
- FdUMP hamuje syntezę DNA
- FUTP hamuje powstawanie RNA
Flucytozyna -oporność i zapobieganie.
- zmiany metabolizmu leku
- oporność wtórna z powodu monoterapii, dlatego łączy się z Amfoterycyną B - efekt synergistyczny
Flucytozyna - spektrum i zastosowanie.
- Cryptococcus neoformans, niektóre Candida, Aspergillus
- kryptokokowe ZOMR
- zapalenie wsierdzia Candida
Flucytozyna - DN.
- zależą od powstawnia fluorouracyl
- uszkodzenie szpiku
- pp (wymioty, biegunka, enterocolitis)
- skórne
- uszkodzenie wątroby
Wymień azole (3+4)
Imidazole:
Ketokonazol
Mikonazol
Klotrymazol
Triazole: Itrakonazol Flukonazol Worykonazol Pozakonazol
Azole - mechanizm działania.
- hamują cytochrom p450 grzyba (enzymy syntezyjące Ergosterol - 14-a-demetylazę lannosterolu)
- słabiej łączą się z ludzkim p450 -> są względnie wybiórcze
Azole - spektrum.
Candida
Cryptococcus neoformans
Blastomyces
Histoplasma
Itrakonazol, Worykonazol, Pozakonazol też Aspergillus, Pseudallescheria boydii
Azole - DN.
- pp
- AlAT, AspAT, rzadko zapalenie wątroby
- hamują p450!
- hamują rozkład estrogenów - ginekomastia
Ketokonazol.
- rzadko stosowany
- hamuje p450
- w szamponie przwciwłupieżowym
Flukonazol.
- dożylnie i doustnie (dobre wchłanianie z pp, dobra penetracja do OUN)
- lek z wyboru w grzybicach OUN
- aktywny wobec Candida albicans i parapsilosis, średnio wobec glabrata, nieaktywny wobec krusei
- niewielki wpływ na p450 - lek z wyboru w AIDS
Itrakonazol.
- dożylnie i doustnie (słabiej się wchłania i gorzej penetruje do OUN niż Flukonazol)
- aktywny wobec Candida, Aspergillus, Blastomyces
- lek z wyboru w Aspergilozie płucnej
- hamuje p450
- dożylny zawiera cyklodekstryny - nefrotoksyczny
Worykonazol.
- dożylny i doustny (dobrze się wchłania i dobrze penetruje do OUN)
- działa na Candida, Aspergillus, Fusarium
- nie wydala się z moczem
- hamuje CYP3A4, 2C19, 2C9
- dożylny zawiera cyklodekstryny - nefrotoksyczny
- zaburzenia widzenia (20-45%) (barw, ostrości, jasności)
Pozakonazol.
- szerokie spektrum
- leczenie grzbic inwazyjnych, profilaktyka po przeszczepach
- hamuje CYP3A4 (uwaga na leki wydłużające QT - Chinidyna, Cyzapryd, Halofantryna)
Isawukonazol.
- prolek (siarczan) podawany doustnie lub dożylnie
- dobrze penetruje do OUN, długi okres półtrwania
- szerokie spektrum
- hamuje CYP3A4
- nie zawiera cyklodekstryn - bezpieczny dla nerek
Wymień echinokandyny! (3)
Kaspofungina
Mikafungina
Anidulafungina
Echinokandyny - mechanizm działania.
Spektrum.
- acylowane cykliczne peptydy
- hamują syntezę B(1-3)glukanu ściany komórkowej
- mają działanie grzybobójcze
S: Candida, Aspergillus
Echinokandyny - zastosowanie.
- pozajleitowo
- słabo penetrują do OUN
- nie przechodzą do moczu (nie nadają się do leczenia ZUM)
- wskazane w grzybicach inwazyjnych Candida opornych na Flukonazol
Echinokandyny - DN.
- zaczerwienienie skóry i dolegliwości z pp
- Kaspofungina + Cyklosporyna = uszkodzenie wątroby
- Mikafungina hamuje metabolizm Nifedypiny, Cylosporyny, Syrolismusu
- Anidulafungina podczas wlewu może spowodować degranulację mastocytów
Wymień inhibitory epoksydazy skwalenowej! (4)
Terbinafina,
Butenafina
Naftyfina
Tolnaftat
Terbinafina, Butenafina, Naftyfina - mechanizm działania.
- hamują epoksydaze skawlenową
- hamują powstawanie lannosterolu a w efekcie ergosterolu
- powodują nagromadzenie toksycznego skwalenu
- działają grzybobójczo
Terbinafina, Butenafina, Naftyfina - zastosowanie.
- grzybice skóry i paznokci
- Terbinafina - doustnie 3 msc
- Butenafina i Naftyfina - miejscowo
Terbinafina - DN.
- bóle głowy
- zaburzenia smaku
- łagodne dolegliwości z pp
- nie wpływa na p450
Gryzeofulwina - mechanizm działania i zastosowanie.
- niejasny mechanizm działania (?zaburzenie wrzeciona podziałowego)
- właściwości grzybostatyczne
- nierozpuszczalny w wodzie, podawany doustnie z tłustym pokarmem
- kumuluje się w naskórku (zapobiega zakażeniu nowych warstw naskórka - stosowany 2-6 tygodni)
- w grzybicach skóry (Trichpophyton, Epidermophyton, Mikrosporum)
- w grzybicach paznokci stosowany przez kilka miesięcy (cały czas odrastania paznokcia)
Gryzeofulwina - DN.
- reakcje alergiczne typ III
- uszkodzenie wątroby
- fotosensytyzacja
- indukcja enzymów wątrobowych (zmniejsza skuteczność środków antykoncepcyjnych i antykoagulacyjnych)
- działanie teratogenne
Nystatyna i Natamycyna - mechanizm działania i zastosowanie.
- antybiotyki przeciwgrzybicze makrolidowy
- nie wchłaniają się z pp, są zbyt toksyczne do podania pozajelitowego
- mechanizm działania jak amfoterycyna B
- grzybobójczo Candida, Aspergillus, Fusarium i na pierwotniaki (Trichomonas vaginalis, Gardia lamblia)
- stosowane miejscowo na skórę i w grzybicach pp
Cyklopiroks.
- niejasny mechanizm działania (hamuje transport leu, tworzenie wolnych rodników, uszkadza błonę)
- blokuje wytwarzanie prodtanoidów
- słabe działanie przeciwbakteryjne
- stosowana miejscowo na skórę i dopochwowo
Tawaborol.
- inhibitor syntazy leucylo-tRNA
- hamuje syntezę białek
- miejscowo w grzybicy paznokci
