OUN Flashcards
Rola komórek glejowych w przekaźnictwie.
- są transportery i receptory dla przekaźników - rola w wychwycie zwrotnym
- ograniczenie przestrzeni pobudzenia
- metabolizm neuroprzekaźników
- komórki okołoneuronalne wydzielają neurotrofiny (NGF, BDNF).
Neuroprzekaźniki vs neuromodulatory.
- neuroprzekaźniki działają szybko (ms - s), ich efektem są zmiany potencjału błonowego
- neuromodulatory działają długo (min-dni), ich efektem jest zmiana ekspresji genów.
Wyjątkowość neuroprzekaźników gazowych.
- dyfundują swobodnie między wieloma neuronami
- nie są ograniczone przez połącznia synaptyczne
Proces wydzielenia neuroprzekaźnika.
- synteza (w zakończeniu lub ciele komórki)
- transport
- magazynowanie w pęcherzykach
- depolaryzacja błony i wniknięcie jonów Ca2+
- fuzja z błoną (snaptobrewiny i snaptotagminy i SNAP-25 + syntaksyna)
- uwolnienie do synapsy i dyfuzja
- pobudzenie receptorów (pre i post)
- wychwyt i rozkładanie
Alfa-latrotoksyna.
- toksyna pająka czarnej wdowy (Latrodectus mactans)
- łączy się z neureksyną
- blokuje egzocytozę pęcherzyków
Tetanospasmina i botulinotoksyna.
- hydroliza synaptobrewiny
- blokują egzocytozę pęcherzyków
Wymień aminokwasy hamujące! (4)
- GABA
- glicyna
- beta-alanina
- tauryna
GABA biochemicznie.
- najważniejszy neuroprzekaźnik hamujący
- główna rola w mózgu, mniejsza w rdzeniu
- powstaje z Glu pod wpływem dekarboksylazy Glu,
- w drugą stronę reakcję katalizuje transaminaza GABA
Rodzaje receptorów GABA.
- jonotropowe GABA(A), GABA(C)
- metabotropowe GABA(B)
Receptor GABA(A)
- jonotropowy
- kanał dla jonów chlorkowych
- kanał jonowy aktywowany ligandem
- z 5 podjednostek (2a, 2B, y), różne rodzaje podjednostek warunkują istnienie polimorfizmu
- podjednostki otaczają otwór kanału
- są postsynaptyczne i czasami pre (wtedy jakieś crazy podjednostki mają).
Substancje wiążące się do receptora GABA(A).
- GABA (na styku podjednostek a i B) (+)
- neurosteroidy (pregnenolon, dehydroepiandosteron) (+)
- pochodne siarczanowe neurosteroidów (-)
Benzodiazepiny, i ich antagoniści (Flumazenil) Barbituany, GKS, Pikrotoksyna, Furosemid, Penicylina, alkohol.
receptor GABA(B).
- metabotropowy
- Gi
- przede wszystkim w rdzeniu kręgowym,
- presynaptyczne (spadek uwalniania GABA)
- postsynaptyczne (spadek cAMP, otwarcie kanałów potasowych i zamknięcie wapniowych)
Kanały potasowe GIRK.
- związane z białkiem G i receptorem GABA(B)
- prostownik dokomórkowy
- umożliwia napływ jonów potasu do komórki, ale utrudnia ich ucieczkę - bo blokowane przez jony magnezu
-pobudzenie przez białko G - usunięcie jonów Mg++ - odwrócenie przepływu
Leki hamujące syntezę GABA.
-allyloglicyna (inhibitor dekarboksylazy Glu)
-izoniazyd (inhibitor kinazy pirydoksalowej, lek przeciwgruźliczy)
DRGAWKI
“Leki” hamujące uwalnianie GABA i glicyny.
-toksyna tężca
DRGAWKI
Kompetytywni antagoniści receptora GABA(A).
Bikukulina, Gabazyna
DRGAWKI
Niekompetytywny antagonista GABA(A).
Pikrotoksyna.
DRGAWKI
Inhibitor wychwytu GABA.
Tiagabina (inhibitor transportera GAT-1)
PRZECIWDRGAWKOWY.
Inhibitor rozkładu GABA.
Wigabatryna, (inhibitor transaminazy GABA)PRZECIWDRGAWKOWY.
Agoniści receptora GABA.
Gaboksadol,
Benzodiazepiny i barbiturany,
Muscymol (niestosowany, powoduje psychozę)
Baklofen.
Agonista GABA(B) - rozluźnia mięśnie szkieletowe.
Glicyna.
- neuroprzekaźnik hamujący,
- przede wszystkim w rdzeniu kręgowym,
- działa prze receptory wrażliwe na strychninę i niewrażliwe na strychninę.
Receptor wrażliwy na strychninę.
- związany z kanałem chlorkowym
- pobudzenie powoduje hiperpolaryzację i spadek pobudliwości
Receptor niewrażliwy na strychninę.
- współdziała z receptorem NMDA
- jest obligatoryjnym współagonistą (działanie wsółpobudzające z kwasem glutaminowym)
B-alanina.
- nie ma własnych receptorów, ma miejsca wiążące na GABA(A) i (C)
- blokuje białko GAT, odpowiedzialne za wychwyt GABA
Tauryna.
- działanie neuroprotekcyjne
- zapobiega apoptozie z nadmiernej stymulacji Glu
- za pośrednictwem receptorów taurynowych otwiera kanały chlorkowe w móżdżku i hipokampie.
Wymień aminokwasy pobudzające.
- Kwas glutaminowy
- Kwas asparaginowy
Receptory jonotropowe dla Glu.
Nazwy receptorów pochodzą od ich selektywnych agonistów.
- NMDA
- AMPA
- receptory kainowe
Pobudzenie receptorów jonotropowych przez Glu.
- napływ Ca++ i wypływ K+ (NMDA)
- napływ Na+ i wypływ K+ (AMPA i kainowe)
- > depolaryzacja komórki.
Receptory NMDA.
- są blokowane przez jony magnezu,
- aktywacja AMPA i napływ Na+ usuwa blok magnezowy i umożliwia pobudzenie NMDA
Receptory metabotropowe dla Glu.
mGlu1, mGlu5 - Gq - efekt pobudzający
MGLu2,3,4,6,7,8 - Gi - efekt hamujący
Rola receptorów glutaminowych.
- udział w tworzeniu pamięci, utrwalanie informacji
- nadmierne pobudzenie tych kanałów jest toksyczne (wzrost Ca++, aktywacja DNAzy, proteazy, fosfolipazy, uszkodzenie mitochondriów i apoptoza)
Acetylocholina.
- receptory M1,3,5 - Gq - pobudzenie, świadomość, pamięć,
- receptoryM2,4 - Gi -presynaptyczne
- receptory nikotynowe (polimorficzne) - napływ Na+ i Ca++, uwalnianie neuroprzekaźników (stąd uzależnienie od nikotyny); wpływ na pamięć, świadomość, sen, nastrój, n. motoryczne.
Dopamina.
- najpowszechniejsza amina w OUN
- receptory D1,5 - Gs, pobudzenie
- receptory D2,3,4 - Gi (spadek cAMP, pobudzenie wypływu K+)
Kontrola, uczuć, emocji, f. motorycznych (istota czarna), hamowanie uwalniania prolaktyny.
Noradrenalina.
a1- Gq - stymulacja jąder AUN
a2- Gi - presynaptyczne hamowanie
B1,2 - Gs - pobudzenie kory, układu limbicznego jądra półleżącego.
Zaburzenia w chorobie dwubiegunowej i uzależnieniu od kokainy i amfetaminy.
Serotonina - receptory.
Receptor presynaptyczny.
7 rodzin receptorów 5-HT1 - 5-HT7
Presynaptyczny 5-HT1d, hamuje dalszy wyrzut serotoniny.
Adenozyna.
- receptory metabotropowe A1 (spadek cAMP), 2a (wzrost cAMP), 2b,3 -rodzina P1
- działanie neuroprotekcyjne, moduluje uwalnianie kwasu glutaminowego (zapobiega toksyczności z nadmiernego pobudzenia)
Rodzina receptorów P2.
- jonotropowe P2X i metabotropowe P2Y
- pobudzane przez ADP, ATP, UTP - współtransmitery, działanie neuroprotekcyjne, i odczuwanie bólu
NO jako neuroprzekaźnik.
- uczenie i zapamiętywanie
- plastyczność synaps
- sen
- zachowania reprodukcyjne
- dyfunduje w chmurze pobudzenia - łączy się z cyklazą guanylową
CO jako neuroprzekaźnik.
- działanie neuroprotekcyjne i przeciwzapalne
- HO-1 jest pobudzana przez NO
Kannabinoidy.
- psychoaktywne
- m.in. tetrahydrokannabinol (w konopiach siewnych)
- receptory CB1 (OUN) i CB2 (na układzie odpornościowym) - spadek cAMP
- działanie analgetyczne i przeciwwymiotne
Nabilon i Dronabilon.
- działanie na układ kanabinoidowy
- działanie analgetyczne i przeciwwymiotne
