Układ krwiotwórczy Flashcards

1
Q

Żelazo - fizjologia.

A
  • Fe++ wchłania się w dwunastnicy i jelicie czczym
  • fizjologicznie pokarm pokrywa zapotrzebowanie
  • po wchłonięciu do nabłonka jelitowego łączy się z apoferrytyną = ferrytyna (magazyn wewnątrzkomórkowy)
  • w krwi transportowana z transferryna jako Fe+++ (1/3 jest prawidłowo związana z żelazem)
  • nadmiar gromadzony jako hemosyderyna (nierozpuszczalna)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Niedokrwistość z niedoboru żelaza.

A
  • mikrocytarna, niedobarwliwa
  • złe odżywianie
  • zespół upośledzonego wchłaniania
  • przewlekłe krwawienia
  • zwiększone zapotrzebowanie (ciąża)
  • choroby przewlekłe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Żelazo jako lek - stopień utlenienia.

A
  • suplementacja doustna Fe++ (często nawet czymś co redukuje, żeby zwiększyć wchłanianie)
  • rzadko dożylnie Fe+++
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wymień doustne preparaty żelaza! (5)

A
Asparaginian
Chlorek 
Fumaran 
Glukonian 
Bursztynian żelazawy (żelaza II)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wymień dożylne preparaty żelaza! (3)

A

Glukonian żelazowy (żelaza III)
Kompleks żelazo + Sorbitol + Kwas cytrynowy
Ferumoksytol (tlenek żelaza + dekstran)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Dodatki do doustnych preparatów żelaza.

A
Kwas askorbinowy (stabilizuje żelazo na II stopniu utlenienia)
Kwas bursztynowy (zwiększa wchłanianie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Warunki terapii żelazem.

Test na krew utajoną.

A
  • długotrwała (kilka miesięcy)
  • musi się wyrównać zarówno ostry niedobór, jak i braki w magazynach
  • test na krew utajoną wychodzi fałszywie dodatnio podczas terapii
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Preparaty żelaza - DN.

A
  • pp (wymioty, biegunka, zaparcia)
  • drgawki
  • uszkodzenie ściany naczynia w miejscu podania
  • dolegliwości mięśniowo-stawowe
  • alergia
  • przedawkowanie żelaza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Przedawkowanie żelaza

A
  • przewlekłe powikłanie
  • > odkładanie w układzie siateczkowato-śródbłonkowym (hemosyderoza)
  • > dożylne podanie testowe
  • ostre powikłanie
  • > szczególnie groźne u dzieci (hipotonia, wstrząs, wysoka śmiertelność)
  • Deferoksamina (zapobiega wchłanianiu, ułatwia wydalanie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Niedokrwistość z niedoboru witaminy B12 i kwasu foliowego.

A
  • makrocytarna nadbarwliwa
  • powstawanie erytrocytów jest upośledzone bardziej niż powstawanie hemoglobiny
  • nieprawidłowa synteza DNA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Niedobór witaminy B12 - patofizjologia.

A
  • spowodowane niedoborem B12 lub niedoborem czynnika wewnętrznego Castle’a
  • znaczne zapasy wątrobowe (ujawnia się po 2-5 latach)
  • występuje anemia, objawy neurologiczne (powrózkowe zwyrodnienie rdzenia) i atrofia śluzówki żołądka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Leczenie niedoboru witaminy B12.

A
  • domięśniowo lub dożylnie (rzadko doustnie)
  • Cyjankobalaminy lub Hydroksokobalamina
  • stosowane minimum do momentu wyrównania hematokrytu,
  • nie ma ryzyka przedawkowania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Kwas foliowy - fizjologia i patofizjologia.

A
  • nośnik grup metylowych i formylowych
  • konieczny do syntezy DNA
  • zapasy wystarczają na kilka miesięcy
  • niedobór w przypadku zaburzeń trawienia i wchłaniania
  • może wystąpić niedobór podczas stosowania Metotreksatu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Kwas foliowy - zastosowanie.

A
  • stosowany w stanie niedoboru oraz u osób ze zwiększonym zapotrzebowaniem
  • > przed oraz w trakcie ciąży obowiązkowy (szczególnie u matek z padaczką)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Przedawkowanie kwasu foliowego.

A
  • niegroźne

- ale może osłabiać działanie leków (przeciwpadaczkowych)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Kwas folinowy.

A
  • zredukowany czynny metabolit kwasu foliowego

- stosowany w zatruciu Metotreksatem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Erytropoetyna - fizjologia.

A
  • białko 193 aa
  • wytwarzana w aparacie przykłębuszkowym w odpowiedzi na hipoksję
  • > spadek O2 -> czynnik indukowany hipoksją (HIF-1) -> wzrost ekspresji VEGF i EPO
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Wymień stosowane postaci EPO! (5)

A
Erytropoetyna a
Erytropoetyna B
Darbepoetyna a
Metoksypolietylenoglikol-Epoetyna B
Peginesatyd
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Erytropoetyna a i B.

A
  • rekombinowane postaci EPO
  • taka sama sekwencja białkowa
  • różnią się glikozylacją
20
Q

Darpoetyna a.

A
  • rekombinowana EPO
  • dłuższy okres półtrwania (25h)
  • podawana raz w tygodniu
21
Q

Metoksypolietylenoglikol-Epoetyna B.

A

-długo działający stymulator receptorów dla EPO

22
Q

Peginesatyd.

A

-pegylowany analog EPO

23
Q

EPO - zastosowanie.

A

Stosowany w terapii niedokrwistości u pacjentów:

  • z PChN (szczególnie dializowanych)
  • z AIDS (też podczas leczenia Zydowudyną)
  • z przewlekłymi chorobami zapalnymi i nowotworami
  • z aplazją szpiku
  • u wcześniaków

Podawany dawcom krwi, u pacjentów przed planowaną autotransfuzją, u pacjentów z niedokrwistością przed operacjami.

24
Q

EPO - DN.

A
  • nadciśnienie tętnicze
  • zespół nadlepkości krwi (powikłania zakrzepowo-zatorowe)
  • zespół grypopodobny
25
Q

Wymień preparaty G-CSF! (2)

Mechanizm działania.

A

Filgrastym (Pegfilgrastym)
Lenograstym

-analogi G-CSF -> stymulują powstawanie, dojrzewanie i uwalnianie neutrofilii

26
Q

Wymień preparaty GM-CSF! (2)

Mechanizm działania.

A

Sargramostym
Molgramostym

-analogi GM-CSF -> stymulują rozwój eozynofilii, makrofagów, i słabiej płytek krwi i erytrocytów

27
Q

G-CSF, GM-CSF - zastosowanie.

A
  • leczenie neutropenii po chemioterapii
  • aplazja szpiku
  • izolacja komórek macierzystych szpiku przed przeszczepem
28
Q

G-CSF, GM-CSF - DN.

A
  • bóle kości, gorączka, hipotonia tachykardia
  • obniżenie saturacji
  • wysięki opłucnowe i osierdziowe
  • powikłania zakrzepowe
  • vasculitis (przy długim używaniu)
29
Q

Pegfilgrastym.

A
  • pegylowany
  • zmniejszenie klirens nerkowego
  • wydłużenie T1/2
30
Q

Zalety pegylacji.

A
  • nietoksyczny
  • nie wywołuje reakcji immunologicznej
  • dobrze rozpuszczalny
  • przewidywalnie i prosto wydalany przez nerki
  • większa oporność na proteolizę
31
Q

IL-11 i Trombopoetyna - zastosowanie.

DN.

A
  • stymulacja powstawania i uwalniania płytek krwi
  • stosowane w leczeniu ciężkich małopłytkowości

DN: nadciśnienie, hipokaliemia

32
Q

Oprelwekina - mechanizm działania

A
  • rekombinowana IL-11
  • przyśpiesza dojrzewanie megakariocytów
  • nasila hematopoezę
  • powoduj wzrost śródbłonka pp i osteoklastów

-stosowana w małopłytkowości związanej z terapią nowotworów

33
Q

Trombopoetyna.

A
  • ludzki czynnik wzrostowy i rozwoju megakariocytów / ludzka trombopoetyna
  • wspomagają produkcje megakariocytów
  • stosowana w małopłytkowości związanej z radioterapią i chemioterapią
  • zwiększenie liczby płytek u dawców
34
Q

Romiplosym.

A
  • mimetyk trombopoetyny

- stosowany w małopłytkowości immunologicznej

35
Q

Eltrombopag.

A
  • NIEbiałkowy agonista receptora dla trombopoetyny

- w immunologicznej plamicy małopłytkowej, w małopłytkowości w marskości wątroby związanej z HCV

36
Q

Wymień preparaty krystoidalne.

A

0,45% NaCl
0,9% NaCl
Płyn wieloelektorlitowy (PWE)
Roztwór Ringera

37
Q

Krystaloidy - mechanizm działania i zastosowanie.

A
  • roztwory izotoniczne
  • szybkie uzupełnienie niedoborów płynowych
  • skłąd, osmolarność, pH zbliżone do płynu śródmiąższowego
  • szybka dystrybucja do przestrzeni pozanaczyniowej i eliminacja nerkowa
38
Q

Krystaloidy - DN.

A
  • ryzyko przewodnienia
  • nasilenie zaburzeń elektrolitowych
  • zwiększenie gotowości prozakrzepowej?

-NIE ma na nie alergii !!!

39
Q

Wymień preparaty koloidalne

A

Dekstrany 70 000, 60 000, 40 000,
1000 - haptenowy

Skrobia hydroksyetylowa 450 000, 200 000, 70 000

Preparaty żelatyny - Oksypoliżelatyny, Żelatyny usieciowane, Żelatyny modyfikowane

40
Q

Dekstrany - mechanizm działania.

A
  • trudno rozkładane (wiązania a-1,6) polisacharydy, zwiększają objętość wewnątrznaczyniową
  • roztwory hiperosmotyczne (efekt objętościowy 130-175%) 3-6h
  • podawane razem z krystaloidami, żeby nie odwodnić tkanek
  • poprawiają własności reologiczne krwi
  • działanie przeciwagregacyjne (spadek vWF, V, VIII, PAI-1)
  • poprawa mikrokrążenia
41
Q

Dekstrany -DN.

A
  • zaburzenia hemostazy (spadek vWF, V, VIII, PAI-1)
  • nie istnieje antidotum
  • fałszują oznaczenia grup krwi
  • reakcje anafialktyczne
42
Q

Dekastran haptenowy.

A
  • 1000
  • monowalentny
  • podany przed właściwym preparatem łączy się z przeciwciałami, zapobiega tworzeniu kompleksów z dużymi dekstranami (poliwalentnymi)
  • podawany przed każdą pierwszą infuzją w ciągu ostatnich 48h
43
Q

Skrobia hydroksyetylowa - mechanizm działania.

A
  • struktura amylopektyny z licznymi wiązaniami a-glikozydowymi
  • niewielki wpływ na układ krzepnięcia
44
Q

Skrobia hydroksyetylowa - DN.

A
  • reakcje uczuleniowe

- świąd skóry (często)

45
Q

Preparaty żelatyny - mechanizm działania.

A
  • najmniejszy i najkrótszy efekt działania z pośród koloidów
  • nasilają diurezę
  • minimalny wpływ na układ krzepnięcia
46
Q

Preparaty żelatyny - DN.

A
  • reakcje uczuleniowe

- hiperonkotyczne uszkodzenie nerek (dotyczy wszystkich koloidów, zmniejsza podanie wcześniej krystaloidów)