Cukrzyca Flashcards
Wymień fizjologiczne efekty insuliny!
- wzrost wychwytu aminokwasów i produkcji białek
- wzrost syntezy i magazynowania glikogenu
- wzrost fosforylacji oksydatywnej w mięśniach (wzrost ATP do skurczu)
- wzrost lipazy lipoproteinowej (hydroliza TAG do WKT, które są wychwytywane i magazynowane w tkance tłuszczowej)
- hamowanie wewnątrzkomórkowej lipazy w adipocytach
- aktywacja heksoknazy, zahamowanie G-6-fosfatazy
- aktywacja fruktokinazy i syntazy glikogenu
- wzrost syntezy glikogenu (gdy cały zapas już jest synteza kwasów tłuszczowych)
- aktywacja ATP-azy sodowo-potasowej
Podanie insuliny a gospodarka potasowa.
- insulina powoduje transport potasu do komórki
- przy niedoborze insuliny jej podanie powinno uwzględniać zmiany kaliemii
- insulinę w śpiączce oddajemy zawsze z solą potasową i glukozą
Proces powstawania insuliny.
- syntezowana jako jeden peptyd
- potem usunięcie środkowego fragmentu (peptyd C - diagnostyka!!!)
- łańcuchy A i B są połączone przez wiązania disiarczkowe
- wydzielana z komórek B pod wpływem zwiększenia jonów wapnia
Insulina - mechanizm działania.
- łączy się z receptorem insulinowym, który jest kinaza tyrozynową
- receptor ulega dimeryzacji, autofosforeylacji
- fosforylacja czynnika IRS-1
- IRS-1 łączy się z kinazą 3-fosfatydyloinozytolu
- PIP2-> PIP3
- aktywacja kinazy zależnej od PIP3
- aktywacja kinazy białkowej B
-> przemieszczenie receptora GLUT-4 do błony komórkowej
Szlak kaweolarny translokacji GLUT-4.
- białko flotylina umiejscawia kompleks sygnałowy na zagłębieniu błony
- serie interakcji domen SH2 (+ białka CrkII, C3G i G-TC10)
Szlak niekaweolarny translokacji GLUT-4.
- aktywacja kinazy 3-fosfatydyloinozytolu
- aktywacja kinazy białkowej B (Akt) i/lub PKC
Amylina.
- 37aa
- wydzielana razem z insuliną z komórek B
- synergiczne działanie z insuliną
- Pramlintyd - analoga amyliny
Glukagon.
- 29aa
- produkowany w komórkach a
- działanie antagonistyczne do insuliny
- stosowany w hipoglikemii, przedawkowaniu insuliny, i przedawkowaniu B-blokerów
Leczenie śpiączki ketonowej.
- insulina w pompie z glukozą i KCl
- intensywne nawadnianie dożylne
- NaHCO3 (odkwaszenie)
Okres miesiąca miodowego.
- po pierwszym epizodzie hiperglikemii w cukrzycy typu I
- przez kilka-kilkanaście miesięcy nie ma konieczności insulinoterapii, ale potem jest ona konieczna do końca życia
Wymień leki stosowane aby “zatrzymać” rozwój cukrzycy typu 1!
Mechanizm działania.
- stosowane w “okresie miesiąca miodowego”
- Alfa1-antytrypsyna (hamuje proteazy i działa przeciwzapalnie)
- Kanakinumab (anty IL-1B)
- Anakinra (antagonista receptora dla IL-1B)
- Rylonacept (białko fuzyjne - receptor dla IL-1 i Fc IgG1)
Stosowane z nadzieją zahamowania destrukcji komórek B.
Przebieg insulinoterapii.
- stosowana w cukrzycy typu 1 i w późniejszych stadiach cukrzycy typu 2
- stosowane są insuliny ludzkie oraz rekombinowane
- > insulina podstawowa (długodziałająca, podawana o stałych porach dnia)
- > insulina okołoposiłkowa (krótkodziałająca, podawana z posiłkiem)
U chorych mogą występować zaburzenia zarówno insuliny podstawowej, okołoposiłkowej jak i obu z nich.
Insulina krystaliczna - farmakodynamika.
- normalna, niemodyfikowana
- początek działania po 30 minutach
- szczyt działania po 1-3h
- koniec działania po 5-8h
Insulina krystaliczna - zastosowanie
- mało praktyczna w codziennej kontroli glikemii (podskórnie co 2h)
- stosowana we wlewach w śpiączce ketonowej
- w mieszankach z innymi insulinami
Wymień insuliny krótko i szybko działające!
- Insulina LisPro
- Insulina Aspart
- Insulina Glulizynowa
Zmniejszona zdolność do tworzenia heksomerów -> szybszy początek działania
Wymień insuliny długo działające.
- Insulina Neutralna
- Insulina w buforze octanowym
- Insulina Glarginowa
- Insulina Detemir
- Insulina Degludec
Insulina Neutralna.
- Protaminowa, Izofanowa
- w posaci kryształków z protaminą i Zn
- dobrze rozpuszczalna, stosowana w mieszankach
Insulina Glarginowa.
- struktura mikrokryształków (powolne uwalnianie insuliny)
- działa 24h bezszczytowo
Insulina Detemir.
- wiąże się z albuminą (posiada boczny łańcuch)
- powoli się uwalnia
Insulina Degludec.
- po podaniu podskórnym wytrąca się
- wolno uwalniane multiheksamery
Insulina - DN.
- hipoglikemia
- reakcje alergiczne
- lipodystrofia
- wzrost masy ciała po długim stosowaniu
Wymień grupy doustnych leków przeciwcukrzycowych!
- inhibitory a-glukozydazy
- biguanidy
- pochodne sulofonylomocznika
- glinidy
- tiazolidynodiony (glitazony)
- glitazary
- eksendyny
- inhibitory dipeptydylopeptdazy IV
- analogi amyliny
- gliflozyny
Wymień inhibitory a-glukozydazy! (2)
Akarboza
Miglitol
Akarboza i Miglitol - mechanizm działania.
- inhibitory a-glukozydazy
- hamują rozkład cukrów złożonych
- zmniejszają tylko glikemię poposiłkową, ale nie podstawową
- nie zwiększają ryzyka hipoglikemii
Akarboza i Miglitol - DN.
- pp
- zwiększenie trasaminaz i triglicerydów
Nie zwiększają ryzyka hipoglikemii!
Metformina - mechanizm działania.
Zastosowanie.
- uwrażliwia tkanki obwodowe na działanie insuliny
- aktywuję kinazę białkową zależną od AMP (AMPK)
- > hamuje rozkład kwasów tłuszczowych
- > hamuje glikogenolizę i glukoneogenezę
- wzrost sygnalizacji przez receptor insulinowy
Z: pierwszy rzut w cukrzycy typu II
Metformina - DN.
- zaburzenia pp
- kwasica mleczanowa (po przedawkowaniu i u osób odwodnionych)
Nie powoduje zwiększenia masy ciała!
Pochodne sulfonylomocznika - mechanizm działania.
-zwiększają uwalnianie insuliny z kom. B (warunek zachowanie resztkowej zdolności wydzielniczej)
-zahamowanie ATP-zależnego kanału potasowego (podjednostka SUR1)
-wypierają kompleks magnezu i ADP (który aktywuje ten kanał)
~przypomina fizjologiczny mechanizm gdy ATP rprowypiera, po posiłku
=> depolaryzacja, napływ Ca++ i wyrzut insuliny
Wymień pochodne sulfonylomocznika I generacji! (4)
Acetoheksamid
Chlorpropamid
Tolbutamid
Tolazamid
Wymień pochodne sulfonylomocznika II generacji! (5)
Glimepiryd Glipizyd Glibenklamid (Gliburyd) Gliklazyd Glikwidon
Różnica między generacjami pochodnych sulfonylomocznika.
-II generacja działa silnie, bo ma większe powinowactwo do SUR1
Pochodne sulfonylomocznika - DN.
PW.
- możliwa hipoglikemia
- wzrost masy ciała (wtórny do działania insuliny na tkankę tłuszczową)
Unikać u osób z zaburzeniami poznawczmi (demencja, splątanie), względnie u osób z nadwagą.
Wymień glinidy! (2)
Nateglinid
Repaglinid
Nateglinid, Repaglinid - mechanizm działania.
- łączą się do receptora SUR1
- w innym miejscu niż pochodne sulfonylomocznika
- krótkie i szybkie działanie
- stosowane okołoposiłkowo
Wymień tiazolidonodiony (glitazony)! (2)
Pioglitazon
Rozyglitazon
Pioglitazon i Rozyglitazon - mechanizm działania.
- uwrażliwiają tkanki na insulinę
- agoniści jądrowego receptora PPAR-y
- zmniejszają stężenie TAG i WKT
Pioglitazon i Rozyglitazon - DN.
Nie wywołują hipoglikemii
-obrzęki
Rozyglitazon:
- wzrost ryzyka udaru mózgu i zawału serca
- wycofany
Pioglitazon:
-ryzyko infekcji GDO
Wymień glitazary! (2)
Tezaglitazar
Muraglitazar
Tezaglitazar i Muraglitazar - mechanizm działania.
- podwójni agoniści PPAR-a i PPAR-y
- nie są jeszcze stosowani
Eksendyna 4 - mechanizm działania i metabolizm.
- analog GLP-1
- wzrost poposiłkowego uwalniania insuliny
- działanie pomocnicze w leczeniu cukrzycy
-rozkładana przez dipeptydylopeptydazę IV (T1/2 - kilka minut)
Wymień analogi GLP-1 oporne na dipeptydylopeptydazę IV! (5)
Częstość podania.
Eksenatyd (2 razy dziennie, forma długo działająca raz w tygodniu)
Liraglutyd, ?Liksysenatyd (raz dziennie)
Albiglutyd, Dulaglutyd (raz w tygodniu)
Dulaglutyd - budowa i metabolizm.
- 2 łańcuchy analogu GLP-1 +fragment Fc IgG4
- powoli się wchłania i powoli jest wydalana przez nerki
- fragment Fc chroni przed reakcją immunologiczną
Liksysenatyd - mechanizm działania.
- hamuje opróżnianie żołądka
- zwiększa uczucie sytości i zmniejsza wchłanianie pokarmu
- jest podawanym raz dziennie analogiem GLP-1
Wymień inhibitory dipeptydylopeptydazy IV! (4+2)
Widagliptyna
Sytagliptyna
Saksagliptyna
Alogliptyna
Badane są:
Denagliptyna
Linagliptyna
Inhibitory dipeptydylopeptydazy - mechanizm działania.
- hamują rozkład endogennego GLP-1
- zwiększają jego aktywność
Pramlintyd - mechanizm działania i zastosowanie.
- syntetyczny analog amyliny
- podawany okołoposiłkowo
- stosowany w cukrzycy typu 1 i 2
Wymień flozyny! (2)
Dapagliflozyna
Kanagliflozyna
Empagliflozyna
Dapagliflozyna i Kanagliflozyna - mechanizm działania.
- inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego typu 2 (SGLT2) w nabłonku proksymalnym nefronu
- zahamowanie resorpcji zwrotnej glukozy
- glikozuria
- zmniejszenie obciążenia organizmu glukozą i obniżenie zapotrzebowania na insulinę
Empagliflozna - specyfika.
-pierwszy doustny lek stosowany w cukrzycy typu II, który zmniejsza ryzyko zawału serca i udaru mózgu
Flozyny - DN.
-zakażenia układu moczowego
SLC30A8.
- gen kodujący transporter jonów Zn
- Zn jest niezbędny do tworzenia kryształków insuliny
- przeciwciała przeciw SLC30A8 pojawiają się bardzo wcześnie w cukrzycy 1, a polimorfizmy wpływają na wystąpienie cukrzycy 2
-próby suplementacji cynku
Tagatoza.
- słodzik (92% słodkości)
- inhibitor a-glukozydazy (zmniejsza wchłanianie cukrów)
- zmniejszenie glikogenolizy wątrobowej
Sukcynylobukol.
- analog Probukolu (lek stosowany w hiperlipidemii)
- działanie przeciwzapalne (spadek NOS-2, spadek cytokin prozapalnych)
- indukcja hemooksygenazy-1
- Profilaktycznie???
Metreleptyna.
- analog leptyny
- lek z wyboru w uogólnionej lipodystrofii
- obniża glikemię w cukrzycy typu II, ale niezarejestrowany
