Układ pokarmowy 3 Flashcards
Biegunka - patofizjologia.
- objaw choroby, ale nasilona może stanowić zagrożenie życia
- biegunka wydzielnicza (zaburzenia wymiany elektrolitów, bakterie, wirusy, kwasy żółciowe, hormony - głodówka nie pomaga)
- biegunka osmotyczna (spowodowana wzrostem ciśnienia osmotycznego w cewie jelita, ZUW, PZP - głodówka pomaga)
- biegunka zapalna (wysięk np. w CU, Leśniowski-Chrohn, nowotwory)
- zaburzenia motoryki (nadczynność tarczycy, ZJD)
Biegunka - ogólne zasady leczenia.
- zwykle charakter samoograniczający
- > kontrola wodno-elektrolitowa i leczenie przyczynowe
- podawanie środków zapierających jest przeciwwskazane w biegunkach zapalnych i bakteryjnych
- można rozpocząć leczenie od podania środka przeczyszczającego
Biegunki bakteryjne - podstawy leczenia.
- najczęściej stosowane antybiotyki (5)
- E. coli
- śpiączka wątrobowa
- C. difficile
- G. lamblia
- większość to jednak biegunki wirusowe (antybiotyki nie pomogą)
- stosowane antybiotyki to najczęściej (Nifuroksazyd, Furazolidon, Kotrimoksazol, Cyprofloksacyna, Azytromycyna)
- biegunka podróżnych = Cyprofloksacyna
- biegunka w Azji = Azytromycyna
- u pacjentów z podejrzeniem E. coli EHEC antybiotyki są przeciwwskazane bo zwiększają uwalnianie toksyn i częstość z. hemolityczno-mocznicowego
- Ryfaksymina - stosowana w śpiączce wątrobowej (zmniejsza wytwarzanie amoniaku przez bakterie, nie wchłania się z jelit)
- w Clostridium difficile stosuje się Wankomycynę i Metronidazol
- w podejrzeniu Giardia lamblia = Metronidazol
Wymień leki adsorpcyjne i osłaniające! (7+2)
Węgiel aktywowany
Kaolin, Pektyna (środki pęczniejące)
Tanina (garbnik)
Korzeń Prawoślazu (i inne śluzy roślinne)
Diosmektym (glinokrzemian powlekający błonę śluzową)
Sole bizmutu
Cholestyramina i Kolestypol (wiążą kwasy żółciowe)
Leki adsorpcyjne i osłaniające - mechanizm działania i zastosowanie.
- nierozpuszczalne w wodzie, neutralne chemicznie
- absorbują toksyny i bakterie
- pokrywają błonę śluzową ochronną warstwą
-środki wiążące kwasy żółciowe pomagają w chorobach j. krętego (Leśniowski) gdy istnieją zaburzenia wchłaniania kwasów żółciowych
Leki adsorpcyjne i osłaniające - DN.
- zwykle dobrze tolerowane
- zaparcia, wzdęcia
- wiążą wiele leków i zmniejszają ich wchłanianie (konieczny odstęp około 2h od podania innych preparatów)
Wymień leki hamujące czynność wydzielniczą pp! (4+1)
Somatostatyna
Okreotyd
Lanreotyd
Wapreotyd
Krofelemer
Somatostatyna i analogi - mechanizm działania i zastosowanie.
- hamują wydzielanie hormonów w pp
- zmniejszają wydzielanie soków trawiennych
- hamują motorykę pp
- zmniejszają przepływ krwi przez trzewia
- blokują wydzielanie hormonów przysadki
- stosowane w leczeniu biegunek w rakowiaku, VIPoma i u pacjentów z AIDS, cukrzycą i zespołem poposiłkowym
- stosowane w przypadku krwawień z pp
Krofelemer - mechanizm działania.
- pochodzenie roślinne proantocyjanidyna z drzewa “smocza krew”
- hamuje kanały chlorkowe (CFTR i anoktaminę 1(zależną od Ca++))
- zahamowanie wydzielania chlorków i sodu do pp, zmniejsza wydzielanie wody
Krofelemer - zastosowanie.
- w biegunkach w czasie leczenia AIDS (szczególnie po NRTI i inhibitorach proteazy)
- stosowany w ZJD
Wymień leki spazmolityczne! (7)
Drotaweryna Papaweryna Alweryna Hioscyna Adyfenina Oksyfenonium Propantelina
Leki spazmolityczne - mechanizm działania i zastosowanie.
- usuwają nadmierne napięcie mięśniówki okrężnej
- hamują ruchy perystaltyczne
- zmniejszają dolegliwości bólowe związane ze skurczem mięśni pp i macicy (bóle miesiączkowe)
-stosowane w ZJD
Wymień leki zapierające! (3)
Loperamid
Difenoksylat
Eluksadolina
Loperamid i Difenoksylat - mechanizm działania i zastosowanie.
- opioidy słabo przenikające BBB
- pobudzenie receptorów opioidowych na presynaptycznych włóknach przywspółczulnych (spadek ACh)
- hamowanie perystaltyki i wzrost reabsorpcji wody i elektrolitów
- stosowane objawowo w ciężkich biegunkach (razem z antybiotykami) i w ZJD
- w biegunkach po chemioterapii stosowana jest nalewka z opium
Leki zapierające - PW.
NIE stosujemy w:
- łagodnych samoograniczających biegunkach
- zaostrzeniach chorób zapalnych (ryzyko megacolon toxicum)
- rzekomobłoniastym zapaleniu jelit
- dzieci poniżej 2 r. ż.
- u kobiet karmiących
Loperamid i Difenoksylat - DN.
- rzadko
- suchość śluzówek, zaparcia, wzdęcia, bóle głowy
- Difenoksylat bardziej przenika do OUN (w tabletkach z dodatkiem Atropiny aby uniemożliwić ćpanie)
Eluksadolina - mechanizm działania i zastosowanie.
- działający miejscowo agonista receptorów mi i K i antagonista receptorów delta
- Stosowany w ZJD
Probiotyk w leczeniu biegunek.
- szczególnie w dysbakteriozach po antybiotykach
- odbudowanie prawidłowej flory jelitowej
Laktaza w leczeniu biegunek.
- stosowana suplementacja w przypadku nietolerancji laktozy
- laktaza rozkłada laktozę do glukozy i galaktozy (zmniejsza biegunki, wzdęcia i bóle brzucha)
DN: wzrost glikemii u cukrzyków, alergie na białko laktazę
Klonidyna w leczeniu biegunek
- agonista receptorów presynaptycznych a2
- reguluje czynność jelit i zmniejsza wydzielanie wody i elektrolitów do stolca
- stosowany w neuropatii cukrzycowej
Zaparcia - patofizjologia.
- często u osób starszych , spożywających mało błonnika, odwodnionych o małej aktywności fizycznej
- gdy występują razem z biegunką na przemian mogą świadczyć o poważnej chorobie organicznej jelit
Leki przeczyszczające - ogólna charakterystyka.
- powodują przyśpieszenie pasażu jelitowego
- różny czas początku działania
- działanie fizyczne (wzrost masy, zwiększenie uwodnieni i zmiękczenie stolca)
- działanie chemiczne (drażnienie śluzówki i splotów - nasilenie motoryki)
- zaparcia z powodu upośledzenia motoryki = leki prokinetyczne
- zaparcia z powodu nadmiernych skurczy = leki spazmolityczne
Wymień leki przeczyszczające działające po 1-3 dniach! (4)
Leki masowe
Dokuzan sodu
Laktuloza
Sorbitol
Wymień leki przeczyszczające działające po kilkunastu godzinach! (3)
Bisakodyl (doustnie)
Parafina ciekła
Glikozydy oksyantrachinowe
Wymień leki przeczyszczające działające po 1-6 godzinach! (5)
Bisakodyl (doodbytniczo) Gliceryna (czopki) Olej rycynowy Solne środki przeczyszczające Polietylenoglikole
Wymień masowe środki przeczyszczające! (3)
Błonnik (otręby)
Agar
Metyloceluloza
Masowe środki przeczyszczające - mechanizm działania.
DN.
- niestrawialne polisacharydy ulegające pęcznieniu
- wymagają przyjmowania dużej ilości płynów
- dobra pożywka dla bakterii
- przyrost masy stolca nasila perystaltykę
DN: wzrost bakterii powoduje tworzenie gazów i wzdęcia
Osmotyczne środki przeczyszczające.
-> podział (3)
- zwiększają ciśnienie osmotyczne w cewie jelitowej i ściągają wodę
- dzielimy je na:
- > solne środki przeczyszczające
- > alkohole cukrowe i cukry
- > polietylenoglikole
Wymień solne środki przeczyszczające! (4)
Sól emska (MgSO4)
Sól glauberska (Na2SO4)
Cytrynian sodu
Fosforan sodu
Solne środki przeczyszczające - DN i PW.
DN:
- powodują przejściowy stan zapalny w ścianie
- odwodnienie (krótkie stosowanie)
- przeładowanie sodem i zatrzymanie wody (długie stosowanie)
- hipermagnezemia, hiperfosfatemia
PW:
- zaawansowany wiek
- niewydolność nerek
- niewydolność krążenia
Wymień alkohole cukrowe i cukry stosowane jako środki przeczyszczające! (4)
Laktuloza
Laktitol
Sorbitol
Glicerol
Glicerol i Sorbitol - mechanizm działania i zastosowanie
- wielowartościowe alkohole
- zastosowane doodbytniczo wykazują wolne działanie osmotyczne i szybkie pobudzenie odruchu defekacji
Laktuloza, Laktitol - mechanizm działania i zastosowanie.
DN.
- nie ulegają trawieniu i wchłanianiu w jelicie cienkim
- rozkładane przez bakterie w jelicie grubym, pobudzają perystaltykę i ściągają wodę
- przyśpieszają przemianę jonów amonowych do amoniaku = zmniejszają ich wchłanianie (stosowane w śpiączce wątrobowej)
- Laktuloza hamuje wzrost Salmonella (stosowana w salmonellozie)
DN: -powstaje tez CO2 = wzdęcia i bóle brzucha
Polietylenoglikole - mechanizm działania i zastosowanie.
DN.
- niewchłanialne
- wiążą wodę w świetle jelita, przyśpieszają pasaż jelitowy
- podawane są doustnie przed badaniem endoskopowy w 2-4 litrach wody
DN: nudności, wzdęcie, bóle brzucha
Wymień zmiękczające środki przeczyszczające! (2)
Dokuzan sodu
Parafina ciekła
Dokuzan sodu - mechanizm działania.
- działanie emulgujące i zmniejszające napięcie powierzchniowe mas kałowych
- działa po 1-3 dniach stosowania
Parafina ciekłą - mechanizm działania.
- nie wchłania się
- zmiękcz masy kałowe po podaniu doustnym
- działa po kilkunastu godzinach
Zmiękczające środki przeczyszczające - DN.
Parafina ciekła:
- długo stosowana prowadzi do zaparcia atonicznego
- hamuje wchłanianie witamin ADEK
- trudności w utrzymaniu stolca, połykaniu, reflux
- ryzyko aspiracji (nie stosować przed snem)
Dokuzan sodu zwiększa wchłanianie Parafiny ciekłej = stany zapalne jelit, wątroby, śledzony, węzłów chłonnych
Wymień środki przeczyszczające drażniące błonę śluzową jelit! (4)
Olej rycynowy
Glikozydy oksyantrachinonowe
Difenole (Bisakodyl, Pikosiarczan sodu)
Środki przeczyszczające drażniące błonę śluzową - mechanizm działania i DN.
- podrażnienie błony śluzowej
- wzrost wydzielania soków trawiennych, śluzu
- pobudzenie perystaltyki
- hamują Na+/K+/ATP-azę (spadek resorpcji)
DN: nasilają procesy zapalne w ścianie jelita, powodują przekrwienie narządów miednicy i skurcze macicy
-są PW w zaawansowanej ciąży
Olej rycynowy - mechanizm działania.
- z nasion rącznika
- ulega zmydleniu w jelicie cienkim w obecności żółci i soku trzustkowego
- mydła te drażnią błonę śluzową a efekt pojawia się po 4-6h
- po użyciu zalecana kilku dniowa dieta (nie stosować zbyt często)
Glikozydy oksyantrachinonowe - mechanizm działania.
- z aloesu, śliwek i innych roślin
- w jelicie są rozkładane do drażniących glikozydów antronowych
- działąnie po 8-10h
Glikozydy oksyantrachinonowe - DN.
- długotrwałe użycie prowadzi do zależności psychologicznej
- czerniaczka jelita grubego (melanosis coli)
- cathartic colon (poszerzeni okrężnicy, zanik haustracji, śluzówki i splotów)
Bisakodyl i Pikosiarczan sodu - mechanizm działania i DN.
- drażnią śluzówkę
- stosowane doustnie (6-10h) lub doodbytniczo (szybsze działanie 30-60 min)
- wchłaniają się, ulegają przekształceniu w wątrobie są wydalane i docierają do jelita grubego gdzie są przekształcane do difenoli
