Opioidowe leki przeciwbólowe. Flashcards
Obwodowe leki przeciwbólowe.
- działają w miejscu powstania bodźca bólowego
- mają komponentę przeciwzapalną (NLPZ)
Ośrodkowe leki przeciwbólowe.
- hamują przewodzenie bodźców bólowych w rdzeniu kręgowym i mózgu
- opioidowe (bo pierwsza Morfina wchodziła w skład opium z maku lekarskiego)
Opioidowe szlaki zstępujące.
- początek w istocie szarej okołowodociągowej
- neuroprzekaźniki to: endorfiny, dynorfiny, enkefaliny
- hamowanie neuronów w rogach tylnych rdzenia
B-endorfina.
Dynorfina.
Enkefaliny.
- peptyd 31aa, powstaje z POMC
- peptyd 13aa
- leu-enkefalina i met-enkefalina - pentapeptydy
Receptory opioidowe.
- μ, κ, δ (od najważniejszego dla analgezji)
- dynorfiny i morfiny silnie wiążą się do κ
-receptor σ - działanie halucynogenne
Budowa receptorów opioidowych.
- 7 fragmentów przezbłonowych.
- zlokalizowane w zakończeniach presynaptycznych nerwów czuciowych w rogach tylnych rdzenia
- działa przez białko Gi (podjednostka alfa) - spadek cAMP
- działa przez białko G (podjednostka beta-gamma) - zahamowanie prądu wapniowego i pobudzenie prądu potasowego
Czyści agoniści opioidowi - mechanizm działania.
-działanie agonistyczne na jeden lub kilka receptorów opioidowych (siła działania przeciwbólowego zależy od powinowactwa do receptora μ)
Pełni: maksymalna aktywność wewnętrzna - siła porównywalna do opioidów endogennych.
Częściowi - niepełna aktywacja, mniejsza siła
Mieszani agoniści/antagoniści opioidowi - mechanizm działania.
- agoniści jednego typu receptora, ale
- antagoniści innego typu receptora
Czyści antagoniści opioidowi - mechanizm działania.
- antagoniści receptorów opioidowych
- stosowani nie do leczenia bólu, ale w terapii zatrucia i zespołu abstynencyjnego
Wymień czystych agonistów opioidowych! (10)
Morfina Oksykodon Dihydrokodeina Petydyna Fentanyl Sufentanyl Alfentanyl Remifentanyl Metadon Loperamid
Efekty czystych agonistów opioidowych na OUN.
- przeciwbólowy
- euforyzujący (u niektórych dysforia)
- przeciwkaszlowy (wykorzystywane)
- zwężenie źrenicy (objaw zatrucia)
- depresja ośrodka oddechowego
- uspokajający i nasenny
Efekty czystych agonistów opioidowych na układ sercowo-naczyniowy.
- rozszerzenie naczyń, również wieńcowych (uwalnianie histaminy)
- spadek CTK
- spadek zapotrzebowania serca na tlen
Efekty czystych agonistów opioidowych na przewód pokarmowy.
- nudności i wymioty (podrażnienie receptorów dna komory IV)
- zaparcia
- skurcz zwieracza Oddiego - (wzrost ciśnienia żółci)
Efekty czystych agonistów opioidowych na układ wydalniczo-płciowy.
- retencja moczu (skurcz zwieraczy dróg moczowych)
- przedłużenie porodu
Efekty czystych agonistów opioidowych na układ hormonalny.
- zahamowanie LH (zahamowanie owulacji)
- wzrost wydzielania ADH i prolaktyny
Efekty czystych agonistów opioidowych na układ immunologiczny.
-zahamowanie funkcji komórek NK
Efekty czystych agonistów opioidowych na skórę.
(wyrzut histaminy)
- zaczerwienienie
- świąd
- wysypka
Morfina.
- alkaloid opium, ulega glukuronidacji -> czynny metabolit o silniejszym i dłuższym działaniu
- podanie doustne, parenteralne, plastry
- stosowany w zawale i nowotworach
Morfina - farmakokinetyka.
- niemodyfikowana - podanie co 4 godziny
- o powolnym uwalnianiu - podanie co 12h
Heroina.
- diacetylomorfina
- szybciej przenika barierę krew-mózg
- narkotyk (czasami używana jako lek)
Dihydrokodeina i Oksykodon.
- opioidy półsyntetyczne
- Dihydrokodeina działa silniej od Oksykodonu
- dlatego Oksykodon podawany często z NLPZ
Petydyna.
- opioid syntetyczny
- komponenta cholinolityczne
- nie ma efektu przeciwkaszlowego, słabiej działa na mięśnie gładkie (bezpieczniejszy w ciąży i chorobach dróg żółciowych)
- NIE POWODUJE SKURCZU ŹRENICY
Petydyna - metabolizm.
- metabolizowana do norpetydyny (toksyczna)
- nie powinna być stosowana przewlekle
- krótszy czas działania od Morfiny
Fentanyl, Sufentanyl, Alfentanyl, Remifentanyl.
- dożylne (stosowne przed i pooperacyjnie)
- Fentanyl może być stosowany w plastrach
- najsilniejsze opioidy (Fentanyl 100x silniejszy od Morfiny)
- słabiej wywołują nudności
Remifentanyl - metabolizm.
- działa ultraszybko (1 min) i ultrakrótko (kilka min)
- rozkładany przez esterazy
Metadon.
- opioid
- długo działający
- podawany raz dziennie
- w bólu nowotworowym
- u osób uzależnionych
Wymień czystych agonistów częściowych.
Kodeina
Hydrokodon
Dekstropropoksyfen
Kodeina
Hydrokodon
Dekstropropoksyfen
-doustnie
-w bólach i umiarkowanym nasileniu
-często z NLPZ
Kodeina i Hydrokodon - leki przeciwkaszlowe.
Dekstropropoksyfen - najsłabszy.
Wymień mieszanych agonistów/antagonistów opioidowych.
Buprenorfina
Butorfanol
Nalbufina
Pentazocyna
Buprenorfina.
- częściowy agonista μ
- antagonista κ
Wolno dysocjuje od μ - długie działanie przeciwbólowe
- stosowany w bólach średnich i silnych
- stosowany w uzależnieniu od Morfiny
Butorfanol, Nalbufina
- agoniści κ
- antagoniści μ
Działanie przeciwbólowe przy mniejszym ryzyku uzależnienia i niewydolności oddechowej.
Butorfanol -dostępny jako sprej donosowy.
Pentazocyna.
-agonista κ i σ
Słaby opioid (7% Morfiny), stosowany z NLPZ.
Konstrukcja tabletek z morfiną.
- Morfina dana w żyłę kopie bardziej
- Nalokson znosi działanie morfiny - działa podany tylko w żyłę
- Tabletki są z Morfiną i Naloksonem - jak są brane doustnie tak jak powinny to działa Morfina
- Jak ktoś chce dać w żyłę to działa Nalokson
Więc uzależnieni nie mogą rozpuścić tabletek i dać w żyłę bo nie zadziałają.
Wymień agonistów opioidowych o szczególnych właściwościach! (4)
Dekstrometorfan
Difenoksylat
Loperamid
Tramadol
Dekstrometorfan.
- agonista opioidowy
- antagonista NMDA
- stosowany jako lek przeciwkaszlowy nie przeciwbólowy
- +Chinidyna - w nietrzymaniu afektu
Difenoksylat i Loperamid.
- silne działanie na receptory opioidowe mięśni jelit
- działanie przciwbiegunkowe
Tramadol.
- agonista receptorów opioidowych
- bloker wychwytu zwrotnego NA i 5-HT
- stosowany w średnio nasilonych bólach przewlekłych
Wymień czystych antagonistów opioidowych! (3)
Nalokson
Naltrekson
Alwimopan
Stosowane w przypadku zatrucia lub uzależnienia od opioidów.
Nalokson.
- krótki czas działania
- kilkukrotne podanie parenteralne osobie zatrutej (zapobiega niewydolności oddechowej)
Naltrekson.
- długi czas działania
- doustnie
- w zastrzykach o powolnym uwalnianiu (raz na miesiąc)
Alwimopan.
- antagonista działający tylko na receptory obwodowe
- w pooperacyjnej niedrożności porażennej jelit
- u pacjentów z zaparciami po opioidach
