Hormony podwzgórza i przysadki Flashcards

1
Q

Wymień analogii GHRH.

A

Sermorelina

Tesamorelina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Sermorelina - zastosowanie.

A
  • diagnostyka niedoboru GH (brak wzrostu GH - schorzenie przysadki)
  • terapeutycznie w niedoborze GH podwzgórzowym i w kacheksji AIDS
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Tesamorelina - zastosowanie.

A

-zapobieganie lipodystrofii w czasie leczenie AIDS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Grelina -mechanizm działania.

A
  • stymuluje uwalnianie GH niezależnie od GHRH
  • działa za pośrednictwem własnego receptora

-próby użycia receptora do wpływu na wydzielanie GH i do regulacji apetytu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Somatostatyna - mechanizm działania.

A
  • 14aa peptyd
  • hamuje produkcję GH i wydzielanie soków jelitowych
  • działa przez receptory SSTR1-SSTR5 (występują też na guzach nowotworowych)
  • krótki okres półtrwania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wymień analogii somatostatyny.

A

Oktreotyd
Lanreotyd
Pazyreotyd
Wapreotyd*

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Analogi somatostatyny - mechanizm działania. Sposób podawania, na jakie receptory działa

A
  • Oktreotyd i Lanreotyd - SSTR-2
  • Oktreotyd podawany podskórnie co 8h, Lanreotyd domięśniowo raz w miesiącu
  • Pazyreotyd - SSTR-1, SSTR-2, SSTR-3, SSTR-5
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Analogi somatostatyny - zastosowanie.

A
  • guzy lite (gruczolaki) przysadki
  • nieoperacyjne guzy neuroendokrynne pp
  • krwawienie z żylaków przełyku
  • Pazyreotyd - przypadki akromegalii opornej na leczenie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Analogi somatostatyny - w guzach litych przysadki.

A
  • dominują receptory SSTR-2 i SSTR-5
  • w przypadku niepowodzenia chirurgicznego (metoda z wyboru)
  • w połączeniu z agonistami receptora dopaminowego i antagonistami receptora GH
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Analogi somatostyatyny - w guzach neuroendokrynnych pp.

A
  • guzy nieoperacyjne
  • zahamowanie wydzielania przez te guzy hormonów
  • zmniejszenie towarzyszących objawów zespołu rakowiaka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Analogi somatostatyny w krwawieniach z żylaków przełyku.

A
  • równie skuteczne jak ADH czy chirurgia

- zahamowanie produkcji czynników naczyniorozszerzających i obkurczenie tętnic

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wapreotyd.

A
  • specjalny analog somatostatyny do leczenia krwawienia z żylaków przełyku
  • pobudza SSTR-2 i SSTR-5 i słabiej SSTR-4
  • podanie w bolusie a potem w wolnym wlewie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Analogi somatostatyny - DN.

A
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • kamica żółciowa
  • zahamowanie insuliny -> hiperglikemia (cukrzyca)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wymień agonistów dopaminy stosowanych w akromegalii.

A

Bromokryptyna (niewybiórczy)
Kabergolina (D2)
Lizuryd, Pergolid, Chinagolid, Terguryd (zwiększenie sygnalizacji)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Kabergolina - zastosowanie.

A
  • agonista receptorów D2

- w guzach przysadki produkujących GH, PRL, TSH

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Kabergolina - DN.

A
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • zawroty głowy
  • długotrwałe stosowanie -> zaburzenie funkcji zastawek serca
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Agoniści dopaminowi - działanie na GH.

A
  • paradoksalne
  • fizjologicznie zwiększają wydzielanie GH
  • hamowanie GH w warunkach jego nadmiaru
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Pegwisomant - mechanizm działania.

A
  • analog GH (współzawodniczy z naturalnym hormonem)
  • codziennie w zastrzykach podskórych
  • pegylowany
  • drogi, u pacjentów opornych na inną terapię
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Leczenie niskorosłości przysadkowej i podwzgórzowej.

A
  • suplementacja GH
  • Somatropina (syntetyczny GH)
  • Somatrem (analog GH)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Leczenie zespołu Larona.

A
  • suplementacja IGF

- Mekazermina (syntetyczny IGF-1)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Połączenie IGF-1 i IGFBP-3.

Zastosowanie.

A

IGFBP-3 (białko wiążące IGF)

  • korzystne u osób z przeciwciałami przeciw IGF-1
  • nie wywołuje hipoglikemii (a samo IGF może)

Z: kacheksja nowotworowa lub AIDS, eksperymentalnie w stwardnieniu bocznym zanikowym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Prolaktyna - fizjologia.

A
  • stymulowana przez PRH, hamowana przez PIH (dopamina)
  • jako jedyny hormon przysadki nie jest nadrzędny do innych hormonów, nie ma długiej pętli sprzężenia zwrotnego
  • jej poziom jako jedyny wzrasta w przypadku uszkodzenia podwzgórza (brak sprzężenia ujemnego i brak tonicznej inhibicji)
23
Q

PRL a receptory dopaminowe.

A
  • PRL podlega tonicznemu hamowaniu pod wpływem neuronów dopaminergicznych
  • antagoniści DA (schizofrenia) -> hiperPRL
  • agoniści DA (Parkinson) -> hipoPRL
24
Q

Metoklopramid.

A
  • antagonista receptorów DA
  • stosowany w przypadku niedoborów PRL
  • dużo działań nieporządanych - próby zastąpienia go rekombinowaną PRL
25
Q

Leczenie gruczolaków przysadki wydzielających PRL.

Wymień leki stosowane! (3)

A
  • jedyny rodzaj gdzie nie preferujemy chirurgii tylko farmę
  • stosujemy agonistów DA

Bromokryptyna
Kabergolina
Chinagolid

26
Q

Bromokryptyna.

A
  • niewybiórczy agonista DA

- stosowany w gruczolaku PRL

27
Q

Kabergolina i Chinagolid.

DN.

A
  • długo działające
  • wybiórczy agoniści receptorów D2

DN: wymioty, zawroty głowy, zaparcia

28
Q

Kabergolina - DN.

A
  • stosowanie wysokich dawek (głównie w Parkinsonie)

- niewydolność zastawki trójdzielnej

29
Q

Analogi TRH - działanie.

A

-wzrost uwalniania TSH

Neuromodulator

  • przeciwbólowe
  • przeciwdrgawkowe
  • ochrona układu oddechowego wcześniaków
  • neuroprotekcja (zwyrodnienie rdzeniowo-móżdżkowe)
30
Q

Protyrelina.

A
  • analog TRH

- stosowany w diagnostyce niewydolności tarczycy

31
Q

Diagnostyka wtórnej niedoczynności tarczycy,

A
  • wynika z niedoboru TSH
  • brak wzrostu TSH po zastosowaniu Protyreliny
  • wzrost T3, T4 po zastosowaniu Tyreotropiny
32
Q

Tyreotropina (TSH) - zastosowanie.

A
  • w leczeniu raka tarczycy i wola wieloguzkowego
  • zwiększa pobór jodu I 131 przez komórki tarczycy
  • > pozwala zmniejszyć dawkę użytego izotopu
  • w przypadku wznowy podanie TSH zastępuje konieczność odstawienia suplementacji T3 (deprywacja hormonów tarczycy)
33
Q

Kortykorelina - CRH - mechanizm działania.

Zastosowanie terapeutyczne.

A
  • stymuluje powstawanie ACTH
  • dostępny rekombinowany CRH (ptasi lub ludzki)

-rzadko stosowany w obrzęku mózgu (raczej GKS, ale ryzyka niewydolności kory nadnerczy)

34
Q

CRH - zastosowanie diagnostyczne.

A
  1. Gruczolak przysadki (wysoki poziom ACTH, wysokie GKS)
    - po stymulacji CRH dalszy wzrost ACTH i GKS
  2. Gruczolak nadnerczy (wysokie GKS -> niskie ACTH)
    - po stymulacji CRH nie wzrasta poziom ACTH
  3. Ektopowa produkcja ACTH (np w ca drobnokomorkowym płuc). Bardzo duża ilość ACTH pobudza nadnercza do produkcji GKS, podanie CRH nie powoduje wzrostu ACTH
35
Q

Kortykotropina.

Zastosowanie terapeutyczne.

A
  • analog ACTH (zawiera 24 N-końcowe aminokwasy)
  • krótszy łańcuch ma pełną zdolność stymulacji receptorów, ale jest mniej immunogenny

Z: rzadko stosowany w niewydolności kory nadnerczy (nie może być przyjmoway doustnie)

36
Q

Kortykotropina - zastosowanie diagnostyczne.

A
  1. Brak wzrostu GKS po podaniu Kortykotropiny -> niewydolność nadnerczy (np. jatrogenna po sterydoterapii)
  2. Wzrost ACTH w wrodzonym przeroście nadnerczy
    vs normalny ACTH w hiperandrogenizmie jajnikowym
37
Q

Peksacerfont.

A
  • antagonista receptorów typu 1 CRH

- lek anksjolityczny, zmniejsza stany lękowe

38
Q

Fizjologiczne działanie GnRH.

A
  • stymuluje uwalnianie FSH i LH
  • uwalniany pulsacyjnie ( u mężczyzn ze stałą częstotliwością)
  • u kobiet na początku cyklu uwalniany z niską częstotliwości -> FSH
  • bliżej środka cyklu częstotliwość się zwiększa -> LH
  • znaczny wzrost GnRH -> wyrzut LH i owulacja
39
Q

Pulsacyjne działanie GnRH a leki.

A
  • leki długo działające powodują down-regulację receptorów (desensytyzacja)
  • farmakodynamiczni agoniści stają się funkcjonalnymi antagonistami!!!
40
Q

Wymień agonistów receptora GnRH! (7)

A
Gonadorelina
Buzerelina
Gozerelina
Leuprorelina
Tryptorelina
Histrelina
Nafarelina
41
Q

Wymień antagonistów receptora GnRH! (3)

A

Cetroreliks
Ganireliks
Abareliks

42
Q

Gozerelina.

A
  • superagonista receptorów GnRH

- wywołuje większy efekt niż endogenne GnRH

43
Q

Gonadorelina.

A
  • czas półtrwania 5min
  • jedyny agonista który faktycznie nadaje się do pobudzania receptorów
  • podawany w pompie w bolusach co 60-120 min
  • leczenie niepłodności wynikającej z niedoczynności podwzgórza
  • stosowany w ocenie wydolności przysadki
44
Q

Leuprorelina, Histrelina, Nafarelina, Gozerelina - drogi podania.

A
  • funkcjonalni antagoniści receptorów GnRH
  • powodują down-regulację

Leuprorelina i Histrelina - raz dziennie domięśniowo.

Nafarelina - spray donosowy.

Gozerelina - raz w miesiącu, forma wolno uwalniana.

45
Q

Leuprorelina, Histrelina, Nafarelina, Gozerelina - zastosowanie.

A

Leczenie schorzeń zależnych od androgenów i estrogenów:

  • endometrioza
  • włókniaki macicy
  • przedwczesne dojrzewanie płciowe
  • rak gruczołu krokowego.
46
Q

Terapia raka gruczołu krokowego agonistami GnRH - haczyk.

A
  • początkowo agoniści długodziałający powodują wzrost produkcji LH -> testosteronu
  • rak jest hormonozależny więc może dostać okresu szybkiego wzrostu
  • dopiero potem pojawia się czynnościowy antagonizm
  • początek terapii przebiega w OSŁONIE np. antagonistów testosteronu
47
Q

Agoniści GnRH - DN.

A

Związane ze zmniejszeniem stężenia hormonów płciowych:

  • uderzenia gorąca
  • bóle głowy
  • zaburzenia nastroju
  • spadek libido
48
Q

Cetroreliks i Ganireliks.

A
  • antagoniści receptora GnRH
  • stosowane w procedurach sztucznego zapłodnienia
  • konieczność wygaszenia endogennej produkcji hormonów
49
Q

Abareliks - zastosowanie.

A
  • antagonista receptora GnRH
  • długi okres działania
  • leczenie zaawansowanego raka prostaty
  • 1 razowe wstrzyknięcie domięśniowe = farmakologiczna kastracja (spadek testosteronu)
  • utrzymuje się około roku
50
Q

Abareliks - DN.

A
  • anafilaksja (wyrzut histaminy)

- wydłużenie QT (arytmie)

51
Q

Degareliks.

A
  • nowy antagonista receptora GnRH

- stosowany w leczeniu raka prostaty (nie ma DN Abareliksu)

52
Q

Wymień preparaty gonadotropin! (4)

A

Menotropina (FSH i LH z moczu)
Urofolitropina (FSH z moczu)
Folitropina rekombinowana (ludzkie FSH)
Gonadotropina kosmówkowa (hCG z moczu kobiet ciężarnych)

53
Q

Gonadotropiny - zastosowanie.

A

-FSH do wywołania owulacji
-Menotropina w hipogonadyzmie hipogonadotropowym u mężczyzn
-Gonadotropina kosmówkowa do wywołania stąpienia jąder
-wywołania owulacji ->
kilkukrotnie Menotropina (dojrzewanie pęcherzyka) + jednorazowo Gonadotropina kosmówkowa (uwolnienie owulatu)