Leki przeciwpłytkowe Flashcards
Płytki krwi a cyklaza adenylowa.
- cyklaza adenylowa produkuje cAMP, który hamuje aktywację płytek krwi
- > receptor IP dla PGI2 pobudza cyklazę
- > receptor P2Y12 dla ADP hamuje cyklazę
- > receptor alfa2 dla katecholamin hamuje cyklazę
Płytki krwi a cyklaza guanylowa.
- rozpuszczalna cytozolowy cyklaza guanylowa produkuje cGMP, który hamuje agregację płytek krwi
- > NO uaktywnia cyklazę
Płytki krwi a jony Ca++.
-napływ jonów Ca++ powoduje wzrost produkcji TXA2 i aktywację płytek
Wzrost Ca++ pododują:
- > receptor 5-HT2 dla serotoniny (Gq)
- > receptor P2Y1 dla ADP (Gq)
- > receptor P2X1 dla ADP (kanał wapniowy)
- > receptor PAR-1 dla trombiny
- > receptor TP dla TXA2 (Gq)
Fizjologiczny mechanizm aktywacji płytek.
- połączenie receptora GIb alfa -IX-V z vWF
- aktywacja płytek
- zwiększenie powierzchni czynnej
- udostępnienie ujemnie naładowanych fosfolipidów
- aktywacja na powierzchni płytek czynników krzepnięcia
- fibrynogen łączy się do receptorów GP IIb/IIIa na aktywowanych płytkach
- kolagen łączy się z GP VI
Anagrelid.
- hamuje dojrzewanie megakariocytów
- używany w leczeniu nadpłytkowości
- wg definicji nie jest to lek przeciwpłytkowy
Kwas acetylosalicylowy - mechanizm działania.
- nieodwracalna inhibicja COX-1 (acetylacja seryny 530)
- > spadek produkcji TXA2
- długi efekt przeciwpłytkowy (brak jądra komórkowego w płytkach -> nie mogą zrobić nowego enzymu)
- względna wybiórczość wobec COX-1
- silne działanie przeciwpłytkowe już małych dawek
Kwas acetylosalicylowy - farmakokinetyka.
- dobrze i szybko się wchłania z pp
- początek działania przeciwpłytkowego już po 60min
- T1/2 = 20min
- czas działania w płytkach 5-7dni (tyle ile żyją)
Kwas acetylosalicylowy a PGI2.
- produkowana głównie w śródbłonku
- głównie przez COX-2 (mniejsze powinowactwo)
- są to komórki jądrzaste szybkie odtworzenie sprawnego enzymu
Kwas acetylosalicylowy - skuteczność pojedynczej dawki.
- aktywność płytek odnawia się o 10% dziennie
- a już 20% wystarczy żeby była prawidłowa hemostaza
- podawany raz dziennie w małych dawkach (najlepszy efekt TXA2/PGI2)
Aspirynooporność.
- występowanie epizodów sercowo-naczyniowych mimo przyjmowania odpowiednich dawek kwasu acetylosalicylowego
- występuje u 5-40% w zależności od populacji
Aspirynooporność kliniczna vs laboratoryjna.
- kliniczna = brak spodziewanego efektu klinicznego szczególnie w prewencji wtórnej
- laboratoryjna = brak hamowania przez lek funkcji płytek w jednym z testów: brak agregacji płytek, brak hamowanie syntezy TXA2, brak wydłużenia czasu krwawienia.
Podstawą jest brak agregacji w odpowiedzi na małe stężenia kolagenu
Aspirynooporność typu I.
- tzw. farmakokinetyczna
- in vitro wszystko działa super spadek TXA2 i agregacji), ale in vivo nie hamuje agregacji i syntezy TXA2
- > osobnicza zmienność wchłaniania i dystrybucji?, za małe dawki?, przyśpieszona produkcja płytek? niewłaściwe przyjmowanie leku?
- > podanie większych dawek lub częściej może przełamać oporność
Aspirynooporność typu II.
- farmakodynamiczna
- in vitro nie działa (nie ma spadku TXA2 ani agregacji) in vivo też nie działa nic= nie działa ani in vitro, ani in vivo
- zależy od czynników biologicznych (ingerencja w wiązanie z COX-1, kompensacja metaboliczna)
Aspirynooporność typu III.
- pseudooporność
- in vivo i in vitro nie hamuje agregacji ale hamuje TXA2 (w obu??)
- niby powinno działać a nie działa
- aktywacja pod wpływem kolagenu u tych osób nie zależy od TXA2 tylko innych szlaków
Wymień wskazania do stosowania Kwasu acetylosalicylowego!
- dławica piersiowa stabilna
- migotanie przedsionków
- ostry zawał serca
- świeży i przebyty udar niedokrwienny
- zarostowa miażdżyca tętnic
- profilaktyka OZW u osób z grup ryzyka.
Wymień przeciwskazania do stosowania Kwasu acetylosalicylowego!
- nadwrażliwość
- choroba wrzodowa
- stany zapalne pp
- zaburzenia RKZ (cukrzyca, mocznica, tężyczka)
- potencjalne przedłużające się krwawienie (operacje, miesiączki, skazy krwotoczne)
- polipy w nosie (astma aspirynowa???)
- niewydolność nerek i wątroby
Nowe wskazania do stosowania Kwasu acetylosalicylowego i mechanizm działania.
- hamuje powstawanie zakrzepu włóknikowatego
- > acetylacja czynnika tkankowego, fosfolipidów, fibrynogenu
- > zmniejszenie gęstości czopa zakrzepowego
Stosowana w profilaktyce i leczeniu zapalenia zakrzepowo-zatorowego żył głębokich
Wymień tienopirydyny! (4)
Tiklopidyna
Klopidogrel
Prasugrel
Elinogrel
Tienopirydyny - mechanizm działania.
- hamują agregację płytek
- nieodwracalna inhibicja P2Y12
- upośledzenie aktywacji GPIIb/IIIa
- brak wiązania fibrynogenu
- muszą zostać zmetabolizowane w wątrobie do aktywnych metabolitów
- efekt po dłuższym czasie (h-dni) i długo się utrzymuje po odstawieniu
Tienopirydyny - zastosowanie.
- zapobieganie powikłaniom naczyniowym u chorych z miażdżycą
- łącznie z Kwasem Acetylosalicylowym w NSTEMI, STEMI, leczonych interwencyjnie (PIC) lub zachowawczo.
Klopidogrel - oporność.
- dotyczy 30% pacjentów!!!
- sprzyja niewłaściwe stosowanie leku, zbyt niska dawka, zaburzenie wchłaniania i metabolizmu (IPP), cukrzyca, otyłość, palenie
- zmienność genetyczna w białkach odpowiedzialnych za wchłanianie, za metabolizm oraz zmienność receptora P2Y12
Wymień inne niż tienopirydyny inhibitory receptora ADP!
Kangrelor
Tykagrelor
Kangrelor.
-krótko działający analog ATP podawany dożylnie
Tykagrelor.
- nowy doustny lek
- nie jest tienopirydyn
- działa bezpośrednio na P2Y12 (odwracalnie)
- szybciej i skuteczniej niż Klopidogrel
Wymień inhibitory Gp IIb/IIIa! (3)
Abcyksymab
Eptyfibatyd
Tyrofiban
Abcyksymab.
- fragment Fab przeciwciała anty Gp IIb/IIIa
- blokuje wiązanie fibrynogenu z płytką, zapobiega agregacji
- stosowany dożylnie podczas angioplastyki u chorych którzy nie byli wcześniej leczeni innymi inhibitorami Gp IIb/IIIa
- może powodować uczulenie!
Eptyfibatyd.
-kompetytywny inhibitor GP IIb/IIIa
Tyrofiban.
- niepeptydowy (pochodna tyrozyny)
- blokuje receptor GP IIb/IIIa
- słabo blokuje receptor witronektynowy (adhezję, migrację i proliferację płytek)
Inhibitory GP IIb/IIIa - zastosowanie.
- dożylnie
- w ostrym NSTEMI
- u osób obciążonych znacznym ryzykiem awału
- u pacjentów z obniżkami ST i cukrzycą
Pikotamid.
- antagonista receptora TXA2
- inhibitor syntezy TXA2
- stosowany u pacjentów z miażdżycą kończyn dolnych
Wymień inhibitory fosfodiesterazy o działaniu przeciwpłytkowym! (2)
Dipirydamol
Cylostazol
Dipirydamol - mechanizm działania.
Interakcje.
- nieselektywny inhibitor fosfodiesterazy
- działa agonistycznie na receptor dla PGI2
- zwiększa stężenia cAMP w płytkach
- > hamuje aktywację płytek
Interakcja z Adenozyną, zmniejsza jej metabolizm i nasila działanie.
Dipirydamol - zastosowanie.
- w chorobach krążenia mózgowego
- z Kwasem acetylosalicylowym zmniejsza częstość nawracających udarów mózgu
- z Warfaryną podawany u pacjentów z mechanicznymi zastawkami
- w diagnostyce stosowany do wywołania zespołu podkradania
Cylostazol - mechanizm działania.
- selektywny inhibitor fosfodiesterazy typu 3
- działa na płytki krwi i mięsnie gładkie ściany naczyń
- zwiększeni cAMP
- efekt antyagregacyjny i miorelaksacyjny
Cylostazol - zastosowanie.
- u chorych z chromaniem przestankowym
- nie zmienia metabolizmu glukozy, może być stosowany w chromaniu wywołanym cukrzycą
Wymień pochodne prostacykliny! (3)
Epoprostenol
Iloprost
Treprostynil
Epoprostenol - mechanizm działania i zastosowanie.
- syntetycznym nietrwały analog PGI2
- najsilniejszy inhibitor agregacji płytek
- stosowany w operacjach z krążeniem pozaustrojowym, hemodializach
- stosowany u osób z małopłytkowością (sic! ?)
- stosowany w nadciśnieniu płucnym, chorobie Reynauda i zwężeniach tętnic obwodowych
Epoprostenol - DN.
- spadek CTK
- krwawienie
- zaczerwienienie twarzy
- pulsujący ból głowy
- kolka brzuszna
Iloprost - mechanizm działania i zastosowanie.
- stabilny analog PGI2
- T1/2= 30 min
- stosowany w zwężeniach i zamknięciach tętnic u pacjentów z grożącą amputacją
- stosowany w nadciśnieniu płucnym
Iloprost - przeciwwskazania.
- nadwrażliwość
- krwawienie
- zaawansowana ChNS
- OZW w ostatnie 6 msc
- udar mózgu lub TIA w ostatnie 3 msc
- zdekompensowana niewydolność serca
- zaubrzenia rytmu
Treprostynil.
- syntetyczny analog PGI2
- hamuje agregację płytek
- pośredni efekt wazodylatacyjny na naczynia płucne
- stosowany w nadciśnieniu płucnym
Wymień nowe leki przeciwpłytkowe! (3)
Worapaksar
Atopaksar
Terutroban
Worapaksar i Atopaksar.
- antagoniści receptora PAR dla trombiny
- hamują agregację płytek
Terutroban.
- antagonista receptorów TXA2
- też hamuje aktywację hamowaną przez trombinę
Nowe leki przeciwpłytkowe - DN i PW.
DN:
- zbyt silne - zwiększają częstość krwawień
- Worapaksar - krwotok śródczaszkowy
PW:
-przeciwskazany u pacjentów z wywiadem udaru, wylewu TIA
Tiklopidyna vs Klopidogrel.
- początek działania po 3-5 dniach vs kilka godzin
- Tiklopidyna powoduje zakrzepową plamice małopłytkową = zespół Moschcowitza
Klopidogrel - DN.
- neutropenia
- krwawienia z nosa, w miejscu podania, krwotok śródczaszkowy, krwiomocz
Prasugrel vs Klopidogrel.
-lepsza farmakokinetyka
Elinogrel.
- w postaci doustnej i dożylnej
- szybko działa w stanach nagłych
