VO 1.1 Hypothalamus-Hypofyse-gonade-as

Question 1

Waaruit bestaat het endometrium?

Answer 1

Het endometrium bestaat uit een functionele laag, die reageert op hormonale veranderingen en een basale laag die de functionele laag van voedingsstoffen voorziet. De functionele laag groeit uit de basale laag.

Question 2

Wat is een verschil tussen de rijping van gameten tussen vrouwen en mannen?

Answer 2

Rijping van de gameten wordt aangezet door dezelfde hormonen als bij de vrouw. Bij de vrouw zijn de gameten al aangelegd in de embryonale periode, de gameten liggen verder gewoon stil. Bij mannen zijn de stamcellen al aangelegd en het systeem wordt rond de 11-12 jaar aangezet.

Question 3

Waarom zit er een derde laag boven bij het endocriene systeem?

Answer 3

Het brein speelt ook een rol via de hypothalamus. Het is niet alleen een feedback mechanisme.

Question 4

Wat is het effect van GnRH?

Answer 4

Gonadotrofine relaesing hormoon wordt geproduceerd door zenuwcellen, en afgifte wordt beïnvloed door neurotransmitter. Het stimuleert de voorkwab van de hypofyse. Gaat via de vaatplexus. De hypofyse geeft gonadotrofines af. Gonadotrofines zijn follikel stimulerend hormoon (FSH) en lutealiserend hormoon (LH). Oestradiol gaat via kisspeptine GnRH afgifte reguleren.

Question 5

Wat geeft de hypofyse achterkwab af?

Answer 5

Achterkwab: prolactine en oxytocine: oxytocine nodig om weeën op te wekken bij bevalling, stimuleert het gladde spierweefsel.

Question 6

Dezelfde cellen geven LH en FSH af, hoe komt het dan dat ze niet tegelijk worden afgegeven?

Answer 6

Het zijn de zelfde cellen die LH en FSH uitscheiden, ze zitten in vacuolen. Gonadotrofines worden in impulsen afgescheiden. Puls van LH (3 uur) is langer dan FSH (90 min).
GnRH wordt ook in pulsen afgegeven. Als je de pulsen veranderd ga je van het ene naar het andere. Standaard puls –> FSH uitscheiden, op een gegeven moment is het FSH op. Heel veel oestrogenen dan wordt de puls veel sneller en dit leidt tot LH uitscheiding, een enorme puls. Hierna komt er progesteron: dit is een grote onderdrukker van de pulsatiliteit, waardoor het heel langzaam wordt. Hierdoor wordt er geen LH en FSH meer uitgescheiden.

Question 7

Wat zit er in de pil?

Answer 7

Veel progesteron

Question 8

Wat is het verschil tussen FSH/LH en oestradiol en progesteron?

Answer 8

FSH en LH zijn eiwit hormonen: zorgen voor groei (beïnvloeden het DNA), het zijn signaal inducerende hormonen: die op een transmembraaneiwit binden. Oestradiol en progesteron zijn steroïdhormonen en gaan de cel in. Eiwithormonen bestaan uit dezelfde alfa keten, alleen de bèta keten verschilt. HCG heeft bijna dezelfde bèta keten als LH. Omdat het eiwitten zijn kun je ze niet oraal innemen, dus je moet ze spuiten.

Question 9

Waaruit bestaat de cumulus?

Answer 9

Cumulus rondom de oocyt: cumulus bestaat uit granulosa cellen.

Question 10

Wat zijn de kenmerken van Sertoli en Leydig cellen?

Answer 10

Sertoli cellen stimuleren de gametogenese bij de man. Ze werken op testosteron. Testosteron wordt gemaakt in de leydig cellen. Wordt aangezet door LH.

Question 11

Wat is de functie van de theca- en granulosacellen?

Answer 11

Er worden ook androgenen in het ovarium gemaakt. Theca cellen maken androgenen, onder invloed van LH. De granulosacellen gebruiken testosteron om oestradiol te maken. FSH stimuleert aromatase om oestradiol te maken.
Endometrium wordt getriggerd door oestradiol. Dan gaat het groeien.

Question 12

Welke fenomenen zie je tijdens de menstruele cyclus?

Answer 12

Folliculaire fase
- Oestrogeen effecten
o Borsten
o Cervicaal slijm: tijdens hun cyclus meer slijm uitscheiden, dus meer oestrogenen in het lichaam
Periovulatoirefase
- “Mittelschmerz”
Lutealefase
- Progestageen effecten
o Temperatuur: stijging
o PMS
o Mastalgie
o “Abdominale discomfort”: ovulatie zorgt voor een bloeding en dat doet pijn. Niet een betrouwbare pijn.

Question 13

Welke gevolgen zie je op de korte en lange termijn bij een cyclusstoornis?

Answer 13

Kort termijn effecten
- Amenorroe (>6m geen menses)
- Oligomenorroe (irregulaire menses)
Lang termijneffecten
- Verlies van libido
- Dyspareunie (pijn tijdens gemeenschap)
- Vaginale droogte
- Subfertiliteit
Late effecten
- Osteoporose
- Hart- en vaatziekten

Question 14

Wat vraag je bij de gynaecologische anamnese en wat voor LO doe je?

Answer 14

Gynaecologische anamnese
- Leeftijd
- Puberteit beloop
- Cyclus (incl. beloopcyclus, dysmenorroe, symptomen oestrogeenderving)
- Seksualiteit
- Overig: gewicht, stress, sport, libido, androgene symptomen
- Algemene voorgeschiedenis (inclusief operaties)
- Medicatie
- Intoxicaties
- OBGYN anamnese
- Familieanamnese
Lichamelijk onderzoek
- Habitus: lichaamsbouw
- BMI
- Ontwikkeling
- Huid
- Beharing
- BTC (?)
- Gynaecologisch onderzoek (vaginaal toucher, speculum onderzoek, echografisch onderzoek)

Question 15

Wat betekend wet days?

Answer 15

Veel afscheiding.

Question 16

Wat kun je zien als mensen geen wet days hebben?

Answer 16

“Wet days”: veel afscheiding. Ze heeft dit niet dus ze maakt geen endometrium. Dyspareunie: door frictie. Het vaginaal epitheel is ook oestrogeen gevoelig, wordt dunner bij minder oestrogeen. Aangezet epitheel ziet er lichtroze uit, dun dan wordt de huid rood.

Question 17

Wat zijn kenmerken van een tekort aan oestrogenen?

Answer 17

geen opwinding, geen slijmvorming, dunne huid (ouder uitziende huid). Vocht vasthouden tussen collageen is een oestrogeen effect. Dus als er oestrogeen is dan zit je strak in je vel. Dus iemand van 35 verwacht je geen oude huid. Dus een teken van weinig oestrogeen. Laag oestrogeen gaat ook gepaard met haaruitval en dunner haar.

Question 18

Wat zijn mogelijke oorzaken van een WHO III probleem?

Answer 18

Dus een WHO III probleem. Mogelijke oorzaken: iatrogeen (bestraling, chemotherapie), autoantistoffen tegen steroïd producerende klieren.

Question 19

Wat is de behandeling van een WHO III probleem?

Answer 19

We moeten oestrogenen teruggeven. Belangrijk voor welbevinden, uiterlijk, seksleven. Gebrek kan leiden tot osteoporose, hart en vaatziekten (vaatwand wordt minder soepel). Bij osteoporose ook Ca toevoegen, en leefstijl.
Synthetische oestrogenen bij de overgang geeft borstkanker. Bij jonge vrouwen geeft dit geen risico op borstkanker. Omdat ze al oestrogenen zouden hebben gehad.
Je moet onttrekken met progestagenen: groeiend endometrium kan ontaarden –> endometriumcarcinoom.

Question 20

Wat gebeurt er met de androgenen als er geen follikel is?

Answer 20

Androgeen kan zich ophopen als er niet altijd een follikel is die veel oestrogeen produceert. Hierbij kun je hirsutisme zien en bijv. een vergrootte clitoris.

Question 21

Welke Tanner stadium is normaal?

Answer 21

4-5

Question 22

Hoe werkt Clomid?

Answer 22

Clomid werkt op: oestrogeenreceptormodulator. Dit zorgt voor verhoogd FSH –> ovulatie inductie
Clomid (clomifeen) stimuleert de eisprong door de hypofyse aan te zetten tot verhoogde productie van FSH en LH, hormonen die nodig zijn voor de rijping van eicellen in de eierstokken. Het wordt vaak gebruikt bij vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen, zoals bij het polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS).