HC 3.3 Hoe werkt seks? Flashcards
Waarom moeten dokters iets weten over seks?
- Ziekte of handicap kan seksuele disfuncties of problemen geven
- Seksuele klachten soms symptoom van ziekte: erectieklachten kan een voorbode zijn van hart- en vaatziekten.
- Seksuele problemen soms met medicijnen of operaties te behandelen
- Seksuele problemen als gevolg van medisch handelen
- Een fijn seksleven is gezond: betere prognoses, goede preventie
Hoe vaak komt seksuele disfunctie voor in de algemene populatie en welke vormen van seksuele disfunctie gaat het dan over?
Mannen
- 8% heeft min 1 disfunctie
- Voortijdige zaadlozing 3%
- Erectiestoornis 4%
- Risicogroep: oudere mannen >70j erectiestoornis (dit heeft te maken met ziekte)
Vrouwen
- 15% heeft min 1 disfunctie
- Orgasmeproblemen 4%
- lubricatie problemen 6%
- dyspareunie 4%
- Opwindingsproblemen 4%
- Verminderd verlangen 8%
- Risico groep: jonge vrouwen <25: 20% ja, 6% regelmatig pijn, 5% disfunctie (dit komt omdat vrouwen nog niet veel over hun lichaam weten, dit is makkelijk op te lossen door het anders aan te pakken)
Wat is de definitie van seksualiteit?
- Sexuality is a central aspect of being human throughout life and encompasses sex, genderidentities and roles, sexual orientation, eroticism, pleasure, intimacy and reproduction.
- Sexuality is experienced and expressed in thoughts, fantasies, desires, beliefs, attitudes, values, behaviours, practices, roles and relationships. While sexuality can include all of these dimensions, not all of them are always experienced or expressed.
- Sexuality is influenced by the interaction of biological, psychological, social, economic, political, cultural, ethical, legal, historical, religious and spiritual factors.
Wat is gezonde seksualiteit?
Seksueel gedrag dat als egosyntoon (dat je vindt dat het bij jouw past, als persoon) en bevredigend wordt ervaren en waardoor geen schade wordt berokkend aan zelf of anderen. Ook plezier is erg belangrijk.
Waarom is het biopsychosociaal model van belang bij vragen rondom seks?
Beide personen hebben allebei weer verschillende eigenschappen en dit heeft ook weer effect op elkaar.
Biologisch:
- leeftijd
- gezondheid
- medicatiegebruik
Psychologisch:
- persoonlijkheid
- psychische problemen
- omgaan met seksualiteit
- verwachtingen
- normen en waarden
Sociaal:
- cultuur
- religie
- relatie
- opvoeding
Het biopsychosociale model is de basis van:
- Seksuologische anamnese en analyse
- Seksuologisch behandelplan
Martijn, 17, heeft erectieklachten en durft de jongen op wie hij verliefd is niet te benaderen voor een relatie.
Wat kan hierbij een rol spelen vanuit het biopsychosociaal model, bij deze man?
Homofobie, negatief beeld over eigen lichaam, het idee dat in de homoseksuele gemeenschap een erectie heel belangrijk is, vanuit opvoeding dat een man altijd klaar hoort te staan.
Fatima, 25, is getrouwd en heeft nog nooit coitus gehad. Ze wil graag zwanger worden.
Wat kan hierbij een rol spelen vanuit het biopsychosociaal model, bij deze vrouw?
Tekort aan kennis, angstig voor seks.
Wat is de psychosomatische cirkel naar bancroft?
Het seksuologisch model van Bancroft geeft de interactie tussen het hoofd en het lichaam weer. De cyclus wordt gestart met een tactiele stimuli (= bijvoorbeeld aanraking). Via het ruggenmerg zorgt dit voor perifere (rode wangen, pupillen die wijder gaan staan, etc.) en genitale opwinding. Ondertussen communiceert het ruggenmerg ook met het limbisch systeem. Hier wordt een waardeoordeel aan de stimulus gegeven (en worden er emoties aan gehecht). Perifere en genitale opwinding zorgt uiteindelijk voor de bewustwording van de respons en dit zorgt weer voor de cognitie. Vervolgens wordt op basis van positieve of negatieve ervaringen een stimulus (positieve ervaringen) of inhibitie (negatieve ervaringen) afgegeven. De cognitie koppelt weer terug op het limbisch systeem. Uiteindelijk zorgen het ruggenmerg en het limbisch systeem samen voor het orgasme, als de cirkel blijft doorlopen.
Waaruit bestaat de seksuele responscyclus?
Bestaat uit verlangen/opwinding, orgasme en herstel. Verlangen en opwinding hangt heel erg samen. Belangrijk om bij een diagnose erachter te komen waar het probleem zit.
Wat zijn de voorwaarden voor zin en opwinding? (incentive motivation model)
- Intact seksueel systeem
- Stimuli met een seksuele betekenis voor jou
- Geschikte omstandigheden (mogelijkheid tot seksuele activiteit)
Hoe kan je zin in seks krijgen?
- Context
o Individueel
o Partnerrelatie
o Situatie - Communicatie
- Prikkels
o Intern: gedachte, herinnering
o Extern: beeld, aanraking, etc.
Wat zijn voorbeeldvragen die je kunt stellen bij de seksuele anamnese?
Je vraagt de seksuele responscyclus uit en je vraagt het biopsychosociale model uit.
- heb je zin in seks?
- Denk je wel eens aan seks?
- Tijdens vrijen met een partner kun je je dan opgewonden voelen?
- Wordt de penis stijf / vagina nat?
- Kun je klaarkomen?
- Kun je een zaadlozing krijgen?
- Ervaar je pijn tijdens seksuele handelingen?
Wat speelt er een rol bij meisjes omtrent het genitaal lichaamsbeeld? En hoe kun je dit verbeteren?
- Onbekendheid
- Onzekerheid
- Vergelijking media/porno
- Asymmetrisch
- Te grote labia minora
- Vies (overmatige hygiëne)
- Niet ‘van zichzelf’
Nodig: - Ontdekken
- Bekijken
- Masturbatie
- Correcte hygiëne
- Acceptatie
- Positief lichaamsbeeld
Wat speelt er een rol bij jongens omtrent het genitaal lichaamsbeeld? En hoe kun je dit verbeteren?
- Onzekerheid
- Prestatiedruk
- Vergelijking media/porno
- Te klein
- Te krom
Nodig: - Acceptatie
- Zelfvertrouwen
- Positief lichaamsbeeld
- Richten op plezier / ervaring
Martijn, 17, erectieklachten, homoseksueel
- Faalangst
- ‘mis gegaan?’: Idee dat bij homo’s erectie / prestatie /grootte belangrijk is
- Info van porno
- Idee te kleine penis
Welke behandeling past bij deze casus?
- psycho-educatie: wat is een normale penisgrootte, invloed negatieve gedachten lichaamsbeeld op seksueel functioneren
- cognitieve therapie: faalangst en negatief lichaamsbeeld wijzigen, uitdagen verwachtingen andere mannen. Denkfouten verbeteren door realistische gedachten.
- verbeteren lichaamsbeeld: realistische afbeeldingen penis, eigen genitaal en lichaam bekijken
