HC 2.3 Vruchtbaarheidsstoornissen bij de man Flashcards
Echtpaar met primaire infertiliteit in huidige relatie sinds 3 jaar. Meneer is 30 jaar, heeft verminderd zijn in seks, BMI 30. Mevrouw heeft een regulaire cyclus van 28-32 dagen, G1P1, 27 jaar, BMI 25. LO: vrouwelijk beharingspatroon, adipositas, kleine vaste testis. Lab: laag testosteron, hoog LH en FSH. Semenanalyse zonder zaadcellen. Bij de echo kleine testes en wat inhomogeen parechym. Genetisch onderzoek: 47 XXY, geen y-microdeletie.
Welke conclusie kun je trekken en wat is daarvoor de behandeling?
Conclusie: niet-obstructieve Azoospermie (NOA) o.b.v. testiculaire insufficiëntie bij Klinefelter syndroom. Therapie: TESE/ICSI.
Hoe werkt de gonadale differentiatie bij de man?
Je hebt in de embryonale fase zowel ovaria als testis. Pas als het SRY zich gaat aanzetten gaat het zich ontwikkelen naar testis. De foetale testis ontstaat in week 7-12 van de zwangerschap. De testis produceert dan testosteron in de Leydig cellen en anti-mullers hormoon (AMH) in de Sertoli cellen. AMH onderdrukt het Mullers systeem, dit is betrokken bij de aanleg van de vrouwelijke genitalia. De gangen van wolf ontwikkelen zich tot de epididymis, vas deferens, vesiculae seminales. Dus de Mullerse gangen verdwijnen: behalve een restje bij de prostaat dit heet de prostatic utricle en een appendix aan de bal. Testosteron wordt omgezet in dihydrotestosteron en dit leidt tot de ontwikkeling van externe genitalia.
Hoe veel wegen de testis bij de man, hoelang is de penis, en hoeveel ejaculaat gemiddeld?
De testis wegen bij mannen 15 gram per stuk, penis is gemiddeld 13 cm, ejaculaat 3cc.
Hoe ziet de anatomie van de testis eruit?
De testis is eigenlijk een halve kilometer lange buis. De testis bestaat uit allemaal kwabjes en die kwabjes bestaan uit allemaal buisjes. Die buisjes eindigen in de epididymis en die eindigt in de ductus deferens. Testis volume is meestal groter dan 12 cc: 80% van het volume wordt ingenomen door de tubuli seminifiri met de Sertolicellen en 20% wordt ingenomen door het interstitium met de Leydigcellen.
Wat gebeurt er in de testis?
- Steroïdogenese: testosteron
- Osteogenese: Vit D aanmaak is alleen mogelijk als je een testis en huid hebt.
- Spermatogenese
Waar komt het vocht vandaan in het ejaculaat? Hebben mensen zonder zaadcellen of obstructie in de vas deferens nogsteeds ejaculaat?
Spermacellen komen vanuit de epididymis/testis (hier zit al vocht bij 2-5% vanuit de tubuli seminifiri), hierbij komt onderweg vocht bij vanuit de vesiculae seminales (het meeste vocht, 65-75%), prostaat (20-30%) en een klein beetje uit de Cowperse klieren (<1%). Omdat er dus zoveel vocht ergens anders vandaan komt hebben de mensen nog steeds een ejaculaat.
Wat is het gevolg van de bloed-testis barrière?
De sertolicellen zorgen voor een bloed-testis barrière: dus de zaadcellen van de man zijn technisch gezien nooit in contact geweest met zijn bloed. Als er wel contact zou zijn zou er een immuunreactie kunnen ontstaan.
Wat zijn de kenmerken van de tubuli seminiferi?
De tubuli seminiferi zijn verantwoordelijk voor ongeveer 2-5% van het ejaculaatvolume. Ze produceren 100 miljoen zaadcellen per dag gemaakt per testis. De spermatozoa bepalen het geslacht: er zijn 23Y- en 23X-zaadcellen in het ejaculaat.
Wat is het verschil tussen de spermatogenese en de spermiogenese?
De spermatogenese is het proces waarbij de mannelijke spermatogonia zich ontwikkelen tot volwassen spermatozoa. Hiertoe behoren ook de meiotische delingen. Dit proces duurt 70 dagen. De spermiogenese is een onderdeel van de spermatogenese, namelijk de ontwikkeling van een spermatide tot een uiteindelijke spermatozoïde, hierbij krijgt de cel zijn uiteindelijke vorm (met kop en flagel), de inhoudt van de kop veranderd niet. Dit proces duurt twintig dagen.
Waarom is het belangrijk om de duur van de spermatogenese te weten?
Als er iets mis gaat in dit proces dan heeft het ook weer drie maanden nodig om dit te herstellen. Door een heftige koortsperiode wordt er soms geen zaad meer aangemaakt (of zaad van verminderde kwaliteit). Er moet dan drie maanden worden gewacht (> 70 dagen eraan), alvorens een analytisch onderzoek wordt gedaan.
Wat is de Johnson score?
De Johnsen-score wordt gebruikt als pathologie classificatie van de spermatogenese:
- John 10: normale spermatogenese;
- John 8-9: hypospermatogenese; (weinig zaadcellen)
- John 3-7: maturation arrest (geen uitrijping tot spermatozoa);
- John 1-2: sertollicell-only (geen spermatogonia, dus alleen maar Sertoli cellen).
De Johnsen-score kan variëren tussen de verschillende delen van de testis.
Wat zijn de kenmerken van de hypothalamus-hypofyse-gonaden as bij de man?
LH zorgt ervoor dat de leydigcellen in de testis zich ontwikkelen, waarna hier testosteron wordt gemaakt. FSH zorgt ervoor dat de sertolicellen in de testis inhibine B maken. Sertolicellen maken de zaadcellen. Testosteron en inhibine B hebben beiden een negatieve feedback op de hypofyse (waardoor minder LH en FSH gemaakt wordt). Verder heeft testosteron ook een negatieve feedback op de hypothalamus. Deze as is er al op kinderleeftijd maar de zaadcelvorming begint pas in de puberteit.
Wat gebeurt er in de epididymis met de zaadcellen?
De tubuli komen samen in een buis in de epididymis (bijbal). Deze zorgt voor transport, opslag en rijping van de zaadcellen. Samen met de testis zorgt het voor 2-5% van het toegevoegde vocht.
- In de bijbal neemt het fertiliserend vermogen van de zaadcellen toe. Door het vocht kunnen de zaadcellen namelijk gaan bewegen waardoor de motiliteit van de cellen toeneemt.
- Daarnaast wordt het DNA gestabiliseerd
- Ook wordt het eiwit, wat zorgt voor de binding aan de zona pellucida van de eicel, toegevoegd.
- Ook krijg je een stijging van de concentratie van het ejaculaatvolume, in de cauda van de epididymis een concentratie van 500-1000 miljoen cellen per ml.
Na de bijbal gaan de zaadcellen door, richting de urethra. Als ze ter hoogte van het prostaat komen, wordt er nog meer vocht toegevoegd.
Wat zijn de kenmerken van het vocht van de prostaat en die van de vesiculae seminales?
De prostaat vormt PSA, wat nodig is voor liquefactie (vloeibaar worden) van het sperma. Hierdoor zijn de zaadcellen in staat te zwemmen. Daarnaast zitten er prostasomen in, waarvan de rol nog niet bekend is. De pH van prostaatvocht is lager dan 5. In de prostaat wordt 20-30% van het ejaculaatvolume gevormd. Na het vocht van de prostaat, komt er ook nog het vocht van de zaadblaasjes (vesicula seminalis) bij het ejaculaat. Deze vesicula seminalis zitten achter de blaas en dragen bij aan 65-75% van het ejaculaatvolume. De pH van het vocht is > 8, rijk aan fructose (energiebron voor spermatozoa). Daarnaast voegen ze semenogelin toe aan het ejaculaat wat zorgt voor gelvorming.
Welke testiculaire functietesten moet je doen?
Testiculaire functietesten: wel of niet vruchtbaar:
- Bloed: LH, FSH en ochtend testosteron (’s ochtends is het testosteron het hoogst);
- Semenanalyse
- Echografie (testes, eventueel ook vesicula seminalis en prostaat);
o Als de verbinding tussen de testis en epididymis is uitgezet dan kan daar een obstructie zitten.
o Je kun ook verkalkingen zien
o Je kunt ook een hyperdens gebied zien, en als het er wild uitziet is het vaak een maligniteit en dan zie je ook meer doorbloeding.
Waarom wil je de concentratie van het semen weten?
De kans op conceptie is veel groter, als de zaadconcentratie boven de 50 miljoen is. Alles daaronder geeft een veel kleinere kans op zwangerschap.
Is een ejaculatie hetzelfde als een orgasme?
Een ejaculatie is niet hetzelfde als een orgasme en een orgasme is niet hetzelfde als een ejaculatie. Het komt wel vaak samen voor.
Hoe werkt de ejaculatie?
De ejaculatie kan opgedeeld worden in twee fasen: emissie en expulsie. De emissie gaat als volgt: het zaad is gemaakt in de testis, wordt opgeslagen in de epididymis en komt vervolgens door samentrekking van de zaadleider bij de prostaat. Hier wordt de prostaatvloeistof en de vloeistof van de vesicula seminalis toegevoegd. Het eerste deel van het ejaculaat bevat de zaadcellen, omdat dit afkomstig is uit de bijbal. Het tweede deel bevat met name de overige vloeistoffen. Bij de emissie worden de blaashals en sphincter urethrae dichtgeknepen (o.i.v. sympathisch T10-L2) en vindt er depositie plaats van vloeistof in de urethra prostatica (UP). Vervolgens vindt de expulsie plaats. Hierbij worden de m. bulbocavernosus, m. ischiocavernosus en bekkenbodemspieren samengetrokken, opent de sphincter urethrae en wordt het ejaculaat naar buiten gewerkt. Deze zaadcellen moeten nu bij de baarmoedermond komen, waarna ze naar de eileider kunnen zwemmen.
Hoeveel procent van de mensen hebben last van infertiliteit? En hoe neemt de kans op het krijgen van een kind af over de jaren?
Er kan onderzoek worden gedaan na het uitblijven van zwangerschap na één jaar onbeschermde coïtus, wat bij 15% van de paren voorkomt. In het tweede jaar is er nog 50% kans op natuurlijke zwangerschap, in het derde jaar nog 15%. Dit blijft constant, dus het heeft geen nut om het dan nog 5 jaar te gaan proberen. 50% van de vruchtbaarheidsproblemen liggen bij de man.
