HC 2.7 Preconceptioneel advies Flashcards
Waarom is het belangrijk dat de moeder gezond is tijdens en voor de zwangerschap?
Kinderen die in de buik zaten tijdens de hongerwinter en de moeder onvoldoende at, hadden op latere leeftijd meer last van chronische ziekten: hart- en vaatziekten, DM, luchtwegaandoeningen en mentale gezondheidsproblemen. Dus de gezondheid van je moeder in de zwangerschap doet ertoe. En er zijn trimester specifieke gevolgen. Ook de periode vroeg in de zwangerschap of voorafgaand is ook cruciaal. Ook als je de leefstijl verbeterd in de preconceptieperiode dan verbeterd de uitkomst. Dus je hebt bijv. minder kans op een te klein of te vroeg geboren baby. Daarbij is de preconceptieperiode en zwangerschapsperiode cruciaal.
Wat houdt levensloopbenadering in?
De 1e 100 + 1000 dagen van je leven bepalen ook de levensloop. Bepaald niet alleen de fysieke en mentale gezondheid, maar ook de integratie in de samenleving. De mogelijkheid die je hebt een opleiding te doen, in het werkende leven te staan. Gezondheid in het eerste deel van je leven bepaald voor een groot deel je leven later. Dit concept noemen we ook wel levensloopbenadering. Dus als je op die slechte factoren ingrijpt kan je slechte uitkomsten voorkomen, daarom is levensloopbenadering ook wel preventie.
Wat is het advies voor het gebruik van foliumzuur rondom de zwangerschap?
Het is het advies om de eerste 4 weken voor de zwangerschap en de eerste 10 weken van de zwangerschap tijdens de organogenese foliumzuur te gebruiken.
Welke factoren spelen een rol bij het gezond zwanger worden?
Roken, multimorbiditeit, alcohol, foliumzuur, gewicht (voor man en vrouw) hebben een rol in het gezond zwanger worden.
Ben je aan het bemoeien als je informatie geeft aan koppels met een kinderwens?
Koppels met een kinderwens willen heel graag informatie ontvangen over voorbereiding voor de zwangerschap.
Wat voor advies geef je op verschillende antwoorden op de vraag: hebben jullie een kinderwens?
Antwoord Nee: dan bespreek je het gebruik van anticonceptie, verwijzen naar nunietzwanger.nl. Weet ik niet: nu niet zwanger, bespreek het gebruik van anticonceptie en verwijzen naar strakszwangerworden.nl. Ja: iemand verwijzen naar zwangerwijzer.nl.
Wat vindt je op zwangerwijzer.nl?
Bevat vragenlijsten voor een risicoanalyse: gaat over leefstijl, onderliggende factoren, erfelijkheid, mentale gezondheid. Je krijgt dan je risico te horen en je krijgt een concreet advies: ga bijv. naar de huisarts etc.
Wat is de impact van een onderliggende ziekte op de zwangerschap?
Als je een onderliggende ziekte hebt kan dit van invloed zijn op de uitkomst van je zwangerschap. Er wordt tijdens je zwangerschap veel gevraagd van bepaalde organen: je hart, longen, nieren. Dus je lijf moet instaat zijn daarop te reageren. Onderliggende ziekten is dus iets wat je van te voren in kaart moet brengen en ook met de patiënt moet bespreken. Onderliggende ziekte heeft invloed op de zwangerschap maar ook andersom.
Preconceptiezorg is een vast onderdeel van de geboortezorg. Maar wat is preconceptiezorg?
- Instrument gericht op risico-identificatie
- Gezondheid van aanstaande ouders en het toekomstige kind
- Geïnformeerde keuze
- Risico’s te minimaliseren > uitkomst van gezondheid te verbeteren
- Nadruk voorafgaand aan de conceptie, de preconceptionele periode
- Maximaal effect: mensen hebben tijd nodig om het maximale effect te bereiken.
Hoe is preconceptiezorg ingedeeld?
Algemene preconceptiezorg: algemene voorlichting. En individuele preconceptiezorg: persoonlijk gezondheidsadvies: algemeen/specialistisch.
Wat zijn voorbeelden van bestaande tools voor preconceptiezorg?
- Zwangerwijzer.nl
- Voedingscentrum: app die informatie geeft over wat je mag eten rondom de zwangerschap
- Trimbos instituut: allerlei applicaties voor het stoppen met roken en begeleiding daarbij.
- Lareb: website voor medicatie rondom de zwangerschap en borstvoeding.
Wat doe je bij het consult voor preconceptiezorg?
- Je brengt alle risicofactoren in kaart en maakt daar een samenvatting van. Je kijkt naar leefstijl-, sociale- en medische risicofactoren, je kijkt naar de obstetrische voorgeschiedenis en medicatiegebruik.
- Voorlichting en advies
- Interventie
- Counseling
Wat is de rol van medebehandelaren in de preconceptiezorg?
Vaak wordt er gewerkt met medebehandelaren, bijv. diëtisten/leefstijlspecialisten bij obesitas. Ook hypertensie moet worden gereguleerd, doordat het risico op gesuperponeerde pre-eclampsie verhoogd is bij slecht gereguleerde hypertensie. Verder kunnen ziekten als diabetes, SLE en antifosfolipidensyndroom tot problemen leiden tijdens de zwangerschap. Ook moet er worden gekeken of bepaalde soorten medicatie die een vrouw slikt omgezet moeten worden naar medicatie die veilig is voor de zwangerschap. Therapietrouw is erg belangrijk tijdens de zwangerschap.
- SLE zorgt voor verstoorde aanleg van de placenta: verhoogde kans op pre-eclampsie en groeivertraging bij de baby.
Welke adviesvragen krijg je bij de klinische genetica?
- 30-40% heeft vragen over late onset aandoeningen (vanaf je 18e) zoals de BRCA1-mutatie:
o Van wie 5-10% in het kader van een kinderwens; - 30% heeft vragen over de aandoening van een kind: (ouders hebben al een kind met een aangeboren afwijking)
o Van wie 20% in het kader van een kinderwens; - 20% heeft vragen over een eigen aandoening:
o Van wie 15% in het kader van risico’s voor een kind.
40-45% van het werk van een klinisch geneticus is preconceptioneel advies. Bovenstaande zaken worden bij voorkeur beantwoord in een rustige setting, voordat een paar zwanger is. Anders krijg je haast want als je een zwangerschap af wilt breken dan moet dat binnen 24 weken.
Wat zijn de kenmerken van preconceptionele dragerschapstesten?
3-5% van de kinderen die wordt geboren heeft een aangeboren afwijking. Dit hoeft niet per se iets erfelijks te zijn. In Amsterdam en Groningen (niet-verzekerde zorg) bestaat er de mogelijkheid om te testen op hetzelfde dragerschap bij beide ouders. Hierbij worden negentig genen geanalyseerd voor zeventig autosomaal-recessieve ziekten, variërend van ernstige metabole aandoeningen tot sikkelcelziekte, CF. Vrijwel ieder mens is drager van ongeveer drie van deze autosomaal-recessieve ziekten. Het gaat niet over designerbaby’s maar over een geïnformeerde keuze.
