HC 2.1 Casuspresentatie: paar met kinderwens Flashcards
Wat is de definitie van vruchtbaarheid?
Dat het lukt om binnen een jaar zwanger te raken. Als dit niet zo is dan ben je subfertiel, dus verminderd vruchtbaar. 80-95% van gezonde, jonge paren raken zwanger binnen 1 jaar, merendeel binnen 6 maanden. 1 op de 6 paren voldoet aan de criteria van subfertiliteit.
Wat speelt een belangrijke rol bij subfertiliteit?
De leeftijd van de vrouw. De kans op zwangerschap en een levendgeboren kind (steeds meer miskramen op oudere leeftijd) neemt af bij het stijgen van de leeftijd.
Wat zijn de voorwaarden voor conceptie?
Zaadcel + eicel + bij elkaar komen.
Wat is het beloop van de eicellen gedurende het leven?
Je begint het leven als vrouw met een miljoen eicellen. Als je in je vruchtbare fase komt heb je daar nog maar de helft van over: 400.000-500.000. Daarmee moet je er 40 jaar doen. Omdat je continu blootgesteld wordt aan allerlei omgevingsfactoren neemt ook het aantal afwijkingen in het DNA toe. Wat een aanleiding kan zijn voor niet lukkende zwangerschappen.
Hoeveel procent van de eicellen is tijdens je vruchtbare leven bevruchtbaar?
In je vruchtbare leven is 0,1% van je eicellen potentieel bevruchtbaar. Je hebt maar 400-500 ovulaties.
Wanneer spelen LH en FSH een rol bij de ontwikkeling van de follikel?
FSH en LH spelen pas een rol bij de laatste twee weken van de groei en uitrijping van de follikel. Maar de ontwikkeling begint al 3 maanden daarvoor. Dit is onafhankelijk van hormonen.
Wat is het FSH window concept?
Dit is de periode waarbinnen één follikel verder uitrijpt en de andere follikels worden geremd door dalende FSH-waarden aan het einde van het window. Hoe groter het window, hoe meer eicellen de kans krijgen om uit te groeien. De follikels gaan groeien als FSH de threshold overschrijdt. Er zal er altijd ééntje harder groeien dan de rest. Dit groepje heet cyclische recruitment. En uit dat groepje wordt er eentje geselecteerd voor dominantie. Deze groeit gewoon door ookal is het FSH laag. Deze wordt dan pre-ovulatoir en kan gaan ovuleren mits er een LH piek is.
Waarom kan je pas ovuleren wanneer er een LH piek is?
LH piek zorgt ervoor dat de gap junctions worden verwijderd er geen cAMP bij komt en dat de oocyt meiose I kan hervatten.
Wat vraag je bij de anamnese aan de vrouw bij een onvervulde kinderwens?
- Primair of secundair subfertiel
- Duur
- Leeftijd
- Cyclus
- SOA’s (blokkeert de toegang naar de eicel), systemische ziekten
- (buik) operaties: verlittekening of schade aan het ovarium
- Coïtus, expositie, kennis fertiele periode
- Intoxicaties/omgevingsfactoren
- Anticonceptiegebruik
- Familieanamnese
Wat vraag je bij de anamnese aan de man bij een onvervulde kinderwens?
- Primair of secundair subfertiel
- Leeftijd: mannen kunnen op hele oude leeftijd nog kinderen krijgen want de spermatogenese gaat nog wel gewoon door. Alleen de kans op miskramen wordt wel groter, dit heeft te maken met de kwaliteit van de zaadcellen.
- Coïtus/Ejaculatie
- SOA/infectie
- Trauma/Operatie
- Intoxicatie
- Beroep: toxische stoffen hebben meer effect op de spermatogenese dan op de oogenese. Bijv. bestrijdingsmiddelen in de land- en tuinbouw, hoge temperatuur (zittend werken, strakke broek). Het gaat om middelen die lijken op hormonen of de hormonen beïnvloeden.
Verder wil je eigenlijk alleen nog maar bij de man weten of hij goed zaad heeft. Als er voldoende zaadcellen in zijn ejaculaat zitten dan hoef je verder niks meer met die man.
Wat voor lichamelijk onderzoek doen we bij een vrouw bij een onvervulde kinderwens?
- Gewicht, lengte, BMI
- Habitus (Tanner)
- Beharingspatroon
- Genitalia externa
- Speculum en Vaginaal Toucher (VT)
- Echoscopie: meestal transvaginaal. Je kunt de follikels zien in de eierstokken, met behulp van de menstruatiedatum kan je dan beredeneren hoever iemand is in de cyclus.
Wat voor aanvullend onderzoek doe je bij een paar met een onvervulde kinderwens?
- Semen analyse
- Mid-luteaal progesteron: als er dan progesteron is dan is er een geel lichaam dus dan is er ovulatie geweest.
- Chlamydia Antistof Titer in serum (CAT): chlamydia infecties kunnen vaak ongemerkt verlopen maar toch een enorme impact hebben op je vruchtbaarheid.
Wat is een post-coïtum test? En waarom gebruiken we die niet?
Post-coïtum test: na seks een hapje nemen van het slijm van de cervix dan kun je zien of er bewegende zaadcellen zijn. Dan weet je een paar dingen: het slijm van de baarmoeder is in orde (niet kwalijk voor de zaadcellen), de man heeft zaadcellen. Dan weet je dus dat er ook een paar zaadcellen zijn doorgezwommen. Maar deze test heeft nauwelijks toegevoegde waarde en is even uitputtend als het bijhouden van de maandelijkse basale temperatuur curve.
Wat zijn de normaalwaarden bij een semenanalyse?
Lower reference limits (p5):
- Volume: > 1,4 ml
- Concentratie: > 16 x 106/ml
- Totaal aantal: > 39 x 106/ml
- Motiliteit: > 30% progressief (goed beweegt)
- Motiliteit totaal: > 42% beweeglijk (de richting vinden naar het ei)
- Vitaliteit: > 54%
- Morfologie: > 4% normaal
Hoe kun je de menstruele cyclus monitoren?
- LH detectie in urine
- Echo monitoring follikelgroei / ovulatie
- Progesteron in luteale fase
- (temperatuurstijging onder invloed van progesteron)
- Endometrium beoordeling: secretiefase onder invloed van oestrogeen/progesteron blootstelling.
Ovulatietesten hebben een hoge sensitiviteit: als ovulatie heeft plaatsgevonden, dan is de test meestal positief geweest. Lage specificiteit: als negatief dan is er vaak toch wel een ovulatie geweest.
Wat is een HSG?
HSG: contrastmiddel in de baarmoeder inbrengen. Als de eileider toegankelijk zijn heb je spill van het contrast. Maar de eileider is niet alleen een buis waardoor het eitje moet rollen maar er is ook sprake van een actief pick-up mechanisme. Normaal gesproken zal het ovarium, de tubae en de ampulla vrij dicht bij elkaar liggen. Maar door verlittekingen of ontstekingen kan de ovarium verder van de tuba gelegen raken. Dit is een langere en lasterige afstand om te overbruggen voor een oocyt. Overige nadelen: röntgenstraling, contrast en pijnlijk.
Wat is een HyFoSy?
Sinds kort doen we die met een echo. Je spuit luchthoudende gel in de baarmoeder. En luchthoudend materiaal tekent heel sterk af op een echo. Dit zie je dan als wit. Hier kun je een mooi 3D beeld van maken.
Wat is het stappenplan die je beloopt bij vruchtbaarheidstoornis man en vrouw?
Wat is de behandeling van een probleem omtrent een onvervulde kinderwens?
Behandeling is gericht op het probleem. Veelal nog goede natuurlijke conceptie- en zwangerschapskans. Behandeling moet wel toegevoegde waarde hebben, boven de natuurlijke conceptiekans, want elke behandeling heeft natuurlijk ook nadelen. Afwegen toegevoegde waarde van interventie versus expectatief. Geldt vooral voor de categorie onverklaarde subfertiliteit.
Om de toegevoegde waarde te bepalen zijn er prognostische modellen. Hierin spelen de volgende factoren een rol: leeftijd, duur subfertiliteit, soort subfertiliteit, motiliteit van de zaadcellen, door wie is het paar verwezen. Dan komt er een voorspelling van de kans op een levendgeboren kind binnen een jaar.
