Hepatologija 1.3: ciroza Flashcards
Što je ciroza?
Fibroza jetre, disrupcija normalne hepatičke arhitekture i formacija regerenativnih nodula kao rezultat kronične jetrene ozljede (kronične hepatične inflamacije ili kronične kolestaze)
Koji su najčešći uzroci ciroze? Koji su rjeđi?
Alkoholna bolest jetre, kronični viralni hepatitis, NAFLD.
Rjeđi: kolestaza (primarni bilijarni i primarni sklerozirajući kolangitis)
Do čega ciroza dovodi?
Fibroza –> disrupcija arhitekture –> povećan otpor protoku krvi –> portalna HTN
Fibroza –> poremećena sintetska funkcija
Kako se liječi ciroza?
Napredna ciroza je ireverzibilina –> transplantacija
Koji su simptomi rane/ kompenzirane ciroze?
Asimptomatski, nespecifični: umor, anoreksija, mučnina, gubitak kilaže.
Koji su simptomi dekompenzirane ciroze?
Žutica (hiperbilirubinemija), pruritus (nemogućnost protoka žuči, intrahepatička kolestaza), poremećaji sna (insomnija, hipersomnija) –> rani znakovi hepatične encefalopatije! –> progesijom dolazi do disorijentacije, zbunjenosti, kome
Znakovi/simptomi portalne hipertenzije?
Varikoziteti (venska dilatacija između portalne i kavalne cirkulacije zbog portalne HPT –> redirekcija krvi –> visok tlak)- distalni ezofagus, trbuh, rektum –> nisu problem dok ne krvare –> hemetemeza i melena (u dist ezofagusu su najpovršnije pa je najveći rizik) —> rapidna dekompenzacija i hipovolemijski šok ako je intenzivno
Distendiran abdomen zbog ascitesa ( ⬆ hidrostatski tlak tjera krv iz kž, ⬇ onkotski tlak vuče krv u peritoneum)
Kako možemo podijeliti uzroke većine simptoma/znakova u cirozi?
Poremećaj jetrene metaboličke funkcije i portalna HTN.
Do čega dovodi poremećaj jetrene metaboličke funkcije?
Hiperestrinizam:
- spider angiomata (vask lezije centralne arteriole okružene brojnim manjim kž ugl. na prsima, rukama i licu) –> veličina i broj koreliraju s težinom bolesti
- ginekomastija (benigna proliferacija glandularnog tkiva u dojkama muškaraca, masa koja se širi ekscentrično od bradavice) u 2/3 osoba
- testikularna atrofija
- erektilna disfunkcija
- palmarni eritrem (pojačana crvena išaranost dlanova, pogotovo na tenarnoj i hipotenarnoj eminenciji)
Hiperamonijemija:
- hepatička encefalopatija (MMSE (manje senzitivan) ili psihometričko testiranje u ranim slučajevima –> Glasgow coma scale)
- neuromuskularni poremećaji (asteriksis-mahanje rukama u ekstendiranim dorzifleksnim rukama –> često u hep encef, poremećen govor, nistagmus, bradikinezija, ataksija, povišeni deep tendon refleksi)
Do čega dovodi portalna HTN?
Caput medusae (dilatirane paraumbilikalne i superficijalne epigastrične vene), ascites (najčešća komplikacije), splenomegalija (port htn najčešći uzrok –> kongestija crvene pulpe –> palpabilna u LUQ), veličina jetre varira (rana-hepatomegalija, palpabilna, kasnije-smanjuje se, nije palpabilna, a ako je firm and nodular)
Rezultati labs u cirozi?
Početak bolesti često asimptomatski pa se bolest može otkriti pretragama iz drugih razloga.
-bilirubin normalan u kompenz
Dekompenzirana ciroza:
-AST i ALT blago do umjereno povišeni, ali i normalni u kasnijoj bolesti (čak i superimposed acute liver injury (toksična doza paracetamola) –> ne dolazi do povišenja zbog zamjene tkiva fibrozom)
-konjugirana hiperbilirubinemija –> povišen i konjug i nekonjug (poremećen uptake, konjugacija i ekskrecija-najgora –> povišen konjug i nekonjug ranije ako je uzrok ciroze kolestatski- primarni skleroz i bil kolangitis i bez ciroze dovode do tog)
-u kolestatskom uzroku: povišena alkalna fosfataza, u hepatocelularnom uzroku: normalna ili blago povišena alkalna fosfataza
-u CBC najčešća promjena trombocitopenija (sekvestracija u kongestivnoj slezeni), hipoalbuminemija, produžen PT/povišen INR, manje proteina C, S, antitrombina –> veći rizik i od krvarenja, i od tromboze (trombofilaksa/antikoagulacija), povišeni serumski amonijak (nekonzistentno, a i može biti zbog renalne disfunkcije, GI krvarenja) –> ne treba se mjeriti za dijagnozu hep encef, ni za njeno praćenje
-hiponatremija (česta u ascitesu, portalna htn –> splanhic pooling –> barorec –> ADH i zadržavanje vode,
smanjena razgradnja toksina –> endotelne st stvaraju više NO –> sistemska vazodilatacija, pogotovo splanhično)
-kreatinin koji raste –> hepatorenalni sindrom (iz gore navedenih razloga –> smanjena perfuzija bubrega –> raste kreatinin), ali prvo isključiti druge razloge azotemije
Na što šaljemo osobe s cirozom?
Ultrazvuk (Izbor! Lako dostupna, puno informacija, ne uključuje radijaciju ni kontrast) –> mala, nodularna jetra, dobra za hepatocelularni karcinom i ekstrahepatički uzroci ciroze –> portalna htn, ascites, splenomegalija
Zlatni standard: biopsija jetre (ali nije potrebna ako klinička slika, lab i imaging jasno pokazuju) –> dobra za dijagnozu etiologije
